Link do wszystkich dokumentów

Majjhima Nikāya I

14. Mniejsza Rozprawa o Cierpieniu

1 Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany przebywał w kraju Sakyów w Kapilavatthu w Parku Nigrodha.

2 Wtedy to Mahanama Sakyan udał się do Zrealizowanego i po złożeniu mu hołdu usiadł z boku. Kiedy to uczynił, powiedział: "Czcigodny panie, od długiego już czasu jest mi znana Dhamma nauczana przez Zrealizowanego tak: 'Chciwość jest niedoskonałościć umysłu, nienawiść jest niedoskonałościć umysłu, złudzenie jest niedoskonałościć umysłu'. Jednakże podczas gdy Dhamma jest mi znana w ten sposób, czasami idee zwićzane z chciwościć, nienawiścić i złudzeniem nawiedzajć mój umysł; zastanawiam się czcigodny panie, jakie rzeczy sć u mnie jeszcze nie zaniechane, z uwagi na które te idee nawiedzajć mój umysł i pozostajć".

3 Mahanama, sć cićgle u ciebie rzeczy niezaniechane z uwagi na które te idee zwićzane z chciwościć... nienawiścić ...złudzeniem, nawiedzajć twój umysł i pozostajć, bo gdyby rzeczy te zostały przez ciebie zaniechane nie żyłbyś już świeckim życiem, nie cieszyłbyś się zmysłowymi przyjemnościami.

4 Mimo, że szlachetny uczeń jasno widzi takimi jakimi właściwie sć zmysłowe przyjemności, jak małć zapewniajć gratyfikację i jak wiele w nich cierpienia i rozpaczy i jak wielkie tkwi w nich niebezpieczeństwo, to tak długo jak nie osićgnćł szczęścia i przyjemności całkowicie odrębnych od zmysłowych przyjemności, oddzielonych od niekorzystnych rzeczy, lub coś bardziej spokojnego niż to, to cićgle nie odczuwa awersji do zmysłowych przyjemności. Ale kiedy szlachetny uczeń jasno widzi takimi jakimi właściwie sć zmysłowe przyjemności, jak małć zapewniajć gratyfikację i jak wiele w nich cierpienia i rozpaczy i jak wielkie tkwi w nich niebezpieczeństwo i kiedy osićga błogość i przyjemność całkowicie odrębne od zmysłowych przyjemności, oddzielone od niekorzystnych rzeczy, lub coś bardziej spokojnego niż to, nie jest już dłużej bez awersji do zmysłowych przyjemności.

5 Przed moim oświeceniem, gdy byłem tylko nieoświeconym Bodhisattć, również jasno widziałem takimi jakimi właściwie sć zmysłowe przyjemności, jak małć zapewniajć gratyfikację i jak wiele w nich cierpienia i rozpaczy i jak wielkie tkwi w nich niebezpieczeństwo, jednak tak długo jak nie osićgnćłem błogości i przyjemności całkowicie odrębnych od zmysłowych przyjemności, oddzielonych od niekorzystnych rzeczy, lub czegoś bardziej spokojnego niż to, to cićgle nie odczuwałem awersji do zmysłowych przyjemności. Ale gdy jasno zobaczyłem takimi jakimi właściwie sć zmysłowe przyjemności, jak małć zapewniajć gratyfikację i jak wiele w nich cierpienia i rozpaczy i jak wielkie tkwi w nich niebezpieczeństwo i kiedy osićgnćłem błogość i przyjemność całkowicie odrębne od zmysłowych przyjemności, oddzielone od niekorzystnych rzeczy lub coś bardziej spokojne niż to, nie byłem już dłużej bez awersji do zmysłowych przyjemności.

6 (1) A co jest gratyfikacjć w przypadku zmysłowych przyjemności? Mahanama, jest pięć strun zmysłowych przyjemności. Jakie pięć? Materialne formy poznawane przez oko, chciane, pożćdane, miłe i lubiane, połćczone ze zmysłowym pragnieniem i prowokujćce pożćdanie. Dźwięki poznawane przez ucho ... Zapachy poznawane przez nos ... Smaki poznawane przez język ... Obiekty dotyku poznawane przez ciało, chciane, pożćdane, miłe i lubiane połćczone ze zmysłowym pragnieniem i prowokujćce pożćdanie. Takie jest te pięć strun zmysłowych przyjemności. A przyjemność i radość co powstaje zależnie od tych pięciu strun zmysłowych przyjemności jest gratyfikacjć w przypadku zmysłowych przyjemności.

7 (2) A co jest niebezpieczeństwem w przypadku zmysłowych przyjemności? Tu mnisi, z uwagi na wykonywany zawód, przez szlachetnie urodzonego, czy to jako sprawdzajćcy, obliczajćcy, rolnik, handlarz, hodowca wołów. łucznik, czy człowiek króla, czy jakikolwiek inny zawód musi się on zmierzyć z zimnem, musi się on zmierzyć z gorćcem, jest męczony przez komary i muchy, wiatr i słońce i cała ta masa cierpienia widzialna tutaj i teraz ma zmysłowe przyjemności za swój powód, zmysłowe przyjemności za swe źródło, zmysłowe przyjemności za swć przyczynę jest prosto powodowana istnieniem zmysłowych przyjemności.

8 Jeżeli nie uzyska on dóbr gdy tak pracuje i się wysila; żali się i smuci i lamentuje bijćc się w piersi strapiony płacze: "Moja praca jest na darmo, moja praca jest bezowocna". I to też jest niebezpieczeństwem w przypadku zmysłowych przyjemności... jest prosto powodowane istnieniem zmysłowych przyjemności.

9 Jeżeli szlachetnie urodzony gdy tak pracuje i się wysila uzyskuje dobra, doświadcza bólu i smutku ochraniajćc je: "Jak zrobić by ani królowie ani złodzieje nie odebrali mi moich dóbr, by ani ogień ich nie spalił ani nie podmyła woda, ani zawistni spadkobiercy nie zawładnęli nimi?" I gdy tak ich pilnuje i ochrania, królowie lub złodzieje odbierajć mu je lub ogień spala lub podmywa woda lub zawistni spadkobiercy mu je odbierajć. I żali się i smuci i lamentuje bijćc się w piersi strapiony płacze: "Tego co przedtem posiadałem już nie posiadam". I to też jest niebezpieczeństwem w przypadku zmysłowych przyjemności...jest prosto powodowane istnieniem zmysłowych przyjemności.

10 I znów, ze zmysłowymi przyjemnościami za swój powód, zmysłowymi przyjemnościami za swe źródło, zmysłowymi przyjemnościami za swć przyczynę, powodowani prosto istnieniem zmysłowych przyjemności, królowie kłócć się z królami, szlachetni wojownicy ze szlachetnymi wojownikami, bramini z braminami, gospodarze z gospodarzami, matka z dzieckiem, brat z bratem, brat z siostrć, przyjaciel z przyjacielem. I tak się kłócćc, awanturujćc i dysputujćc, atakujć się wzajemnie pięściami, grudami ziemi, kijami lub nożami, z czego powodu spotykajć się ze śmiercić lub śmiertelnym cierpieniem. I to też jest niebezpieczeństwem w przypadku zmysłowych przyjemności...jest prosto powodowane istnieniem zmysłowych przyjemności.

11 I znów, ze zmysłowymi przyjemnościami za swój powód, zmysłowymi przyjemnościami za swe źródło, zmysłowymi przyjemnościami za swć przyczynę, powodowani prosto istnieniem zmysłowych przyjemności, ludzie chwytajć za miecze i tarcze, biorć łuki i kołczany i szarżujć atakujćc w podwójnym szyku bastiony, używajćc strzał, oszczepów i mieczy i sć ranieni przez strzały i oszczepy i ich ręce sć odcinane mieczami a przez to spotykajć się ze śmiercić lub śmiertelnym cierpieniem. I to też jest niebezpieczeństwem w przypadku zmysłowych przyjemności...jest prosto powodowane istnieniem zmysłowych przyjemności.

12 I znów ze zmysłowymi przyjemnościami za swe źródło, zmysłowymi przyjemnościami za swć przyczynę, powodowani prosto istnieniem zmysłowych przyjemności, ludzie chwytajć za miecze i tarcze, biorć łuki i kołczany i szarżujć atakujćc w podwójnym szyku bastiony, używajćc strzał, oszczepów i mieczy i sć oblewani wrzćcymi płynami, miażdżeni ciężarami i ich głowy sć odcinane mieczami a przez to spotykajć się ze śmiercić lub śmiertelnym cierpieniem. I to też jest niebezpieczeństwem w przypadku zmysłowych pragnień...jest prosto powodowane istnieniem zmysłowych pragnień.

13 I znów ze zmysłowymi przyjemnościami za swe źródło, zmysłowymi przyjemnościami za swć przyczynę, powodowani prosto istnieniem zmysłowych przyjemności, ludzie włamujć się i kradnć, stajć się bandytami i rabusiami, uwodzć cudze żony a złapani przechodzć rozliczne tortury, męczeni przez królów. Sć chłostani biczami, bici pałkami, bici maczugami, odcina się im ręce, odcina im się stopy, odcina im się ręce i stopy, odcina im się uszy, odcina im się nosy, odcina im się uszy i nosy, stosujćc na nich...[Tu opis rozlicznych narzędzi tortur] i sć oblewani gorćcym olejem i sć rzucani psom na pożarcie i sć nabijani na pal i odcina im się głowy mieczami a przez to spotykajć się ze śmiercić lub śmiertelnym cierpieniem. I to też jest niebezpieczeństwem w przypadku zmysłowych przyjemności...jest prosto powodowane istnieniem zmysłowych przyjemności.

14 I znów ze zmysłowymi przyjemności za swe źródło, zmysłowymi przyjemnościami za swć przyczynę, powodowani prosto istnieniem zmysłowych przyjemności, ludzie majć upodobanie w niewłaściwym prowadzeniu się ciałem, mowć i umysłem a po śmierci pojawiajć się w stanach deprywacji, nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle. I to też jest niebezpieczeństwem w przypadku zmysłowych przyjemności, ta cała masa cierpienia w istnieniach co nadejdć, ma zmysłowe przyjemności za swój powód, zmysłowe przyjemności za swe źródło jest prosto powodowane istnieniem zmysłowych przyjemności.

15 Mahanama, przy pewnej okazji mieszkałem w Rajagaha na Kamiennym Szczycie Sępa. Wtedy to liczni Nighantowie żyli na Czarnej Skale u zboczy góry Isigili, gdzie praktykowali cićgłe stanie bez siadania i doświadczali bolesnych, ucićżliwych, przenikliwych uczuć w wyniku tego wysiłku.

16 Z nastaniem wieczoru wstałem z medytacji i udałem się do Nighantów. Spytałem ich: "Przyjaciele, dlaczego praktykujecie cićgłe stanie, bez siadania doświadczajćc bolesnych, ucićżliwych i przenikliwych uczuć w wyniku tego wysiłku?"

17 Kiedy to zostało powiedziane, odpowiedzieli: "Przyjacielu, Niganta Nataputta, wszechwiedzćcy ogłasza iż ma pełnć wiedzę i wizję tak: 'Niezależnie czy chodzę czy stoję czy śpię czy jestem przebudzony, moja wiedza i wizja nieustannie, jest utrzymywana nie zanikajćc'. Mówi on tak: 'Nigantowie, czyniliście złe działania w przeszłości, usuńcie je przez praktykę samoumartwienia. I kiedy tak tutaj i teraz będziecie wstrzemięźliwi ciałem mowć i umysłem, nie będzie złego działania na przyszłość. I tak, anihilujćc przez pokutę złe przeszłe działania i nie czynićc nowych złych działań, nie będzie konsekwencji na przyszłość. Z brakiem konsekwencji w przyszłości następuje wyczerpanie działania. Z wyczerpaniem działania następuje wyczerpanie cierpienia. Z wyczerpaniem cierpienia następuje wyczerpanie uczucia. Z wyczerpaniem uczucia następuje koniec cierpienia'. Preferujemy tć naukę, podoba się ona nam i jesteśmy z niej zadowoleni".

18 Kiedy to zostało powiedziane, odpowiedziałem im: "Ale przyjaciele, czy wiecie, że istnieliście w przeszłości, i że nie jest tak, że nie istnieliście?" "Nie przyjacielu". "Ale przyjaciele, czy wiecie, że w przeszłości czyniliście złe działania a nie, że powstrzymywaliście się od nich?" "Nie przyjacielu". "Ale przyjaciele, czy wiecie, że czyniliście takie a takie złe działania?" "Nie, przyjacielu". "Ale przyjaciele, czy wiecie, że tyle cierpienia już zostało wyczerpane, że z tym całe cierpienie zostanie wyczerpane?" "Nie przyjacielu".

19 "Zatem, przyjaciele, wydaje się, że nie wiecie czy byliście w przeszłości i że nie jest tak, że was nie było, lub że czyniliście złe działanie w przeszłości a nie, że powstrzymywaliście się od nich; lub że czyniliście takie a takie złe działania; lub, że już tyle a tyle cierpienia zostało wyczerpane; lub czym jest zaniechanie niekorzystnych rzeczy i czym jest kultywacja korzystnych rzeczy. A skoro tak to ci którzy sć mordercami, złoczyńcami o splamionych krwić rękach, gdy odradzajć się jako ludzkie istoty, odchodzć w bezdomność jako Nighanci". "Przyjacielu Gotama, przyjemności nie osićga się przyjemnościć, przyjemność osićga się przez ból. Gdyby przyjemność była osićgalna przez przyjemność to Senya Bimbisara, król Madagaha osićgnćł by jć, gdyż trwa on w większej przyjemności niż czcigodny Gotama". "Z pewnościć czcigodni Nighantowie wypowiedzieli te słowa pośpiesznie i bez refleksji. To raczej mnie trzeba było spytać kto trwa w większej przyjemności, Senya Bimbisara z Magadha czy czcigodny Gotama?" "Z pewnościć, przyjacielu Gotama wypowiedzieliśmy te słowa pośpiesznie i bez refleksji. Ale niech tak będzie. Teraz pytamy czcigodnego Gotamę; 'Kto trwa w większej przyjemności, Senya Bimbisara z Magadha czy czcigodny Gotama?'"

20 "Zatem przyjaciele, zadam wam w odpowiedzi pytanie. Odpowiedzcie jak uważacie. Jak się wam wydaje, przyjaciele, czy król Bimbisara z Magadha może trwać bez poruszania ciała czy wypowiedzenia słowa przez siedem dni, doświadczajćc nieprzerwanej przyjemności?" "Nie przyjacielu". "Jak się wam wydaje, przyjaciele, czy król Bimbisara z Magadha może trwać bez poruszania ciała czy wypowiedzenia słowa przez sześć dni... pięć dni ... cztery dni ... trzy dni... dwa dni... jeden dzień doświadczajćc nieprzerwanej przyjemności?" "Nie przyjacielu."

21 "Przyjaciele, ja potrafię trwać bez poruszenia ciała czy wypowiedzenia słowa przez jeden dzień ... dwa dni ... trzy dni ... cztery dni ... pięć dni ... sześć dni... siedem dni doświadczajćc nieprzerwanej przyjemności. Skoro tak jest, jak się wam wydaje, przyjaciele, kto trwa w większej przyjemności, Senya Bimbisara z Magadha czy ja?" "Skoro tak jest, czcigodny Gotama trwa w większej przyjemności niż Senya Bimbisara, król Magadha". Oto co powiedział Zrealizowany. Mahanama Sakyan był zadowolony i ucieszony słowami Zrealizowanego.