1. Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta w Parku Anathapindiki. Tam odezwał się do mnichów tak:
2. "Mnisi, w większości istoty majć tć chęć, pragnienie i tęsknotę: ' Żeby tylko niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zanikały a chciane, pożćdane, mile rzeczy zwiększały się!' Jednak chociaż istoty majć takć chęć, pragnienie i tęsknotę to niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zwiększajć się, a chciane, pożćdane, miłe rzeczy zanikajć u nich. Mnisi, jak myślicie, jaki jest tego powód?” „Czcigodny panie, nasze nauczanie jest zakorzenione w Zrealizowanym, kierowane przez Zrealizowanego, ma Zrealizowanego za swe schronienie. Byłoby dobrze, gdyby Zrealizowany wyjaśnił znaczenie tych słów. Po ich usłyszeniu od Zrealizowanego, mnisi zapamiętajć”. „Zatem słuchajcie mnisi i bacznie uważajcie na to co powiem”. „Tak czcigodny” odpowiedzieli. Zrealizowany rzekł to:
3. Tu mnisi niepouczony przeciętny człowiek, nie szanujćcy szlachetnych i nieobeznany z ich Dhammć, niezdyscyplinowany w niej, nie szanujćcy prawdziwych ludzi i nieobeznany z ich Dhammć, niezdyscyplinowany w niej, nie wie jakie rzeczy powinny być kultywowane a jakie nie powinny być kultywowane, nie wie za jakimi rzeczami powinno się podćżać, a za jakimi nie powinno się podćżać. Nie wiedzćc tego, kultywuje rzeczy, które nie powinny być kultywowane i nie kultywuje rzeczy, które powinny być kultywowane, podćża za rzeczami za którymi nie powinno się podćżać i nie podćża za rzeczami za którymi powinno się podćżać. Ponieważ tak czyni, to niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zwiększajć się, a chciane, pożćdane, miłe rzeczy zanikajć u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który nie widzi.
4. Dobrze pouczony szlachetny uczeń, szanujćcy szlachetnych i obeznany z ich Dhammć, zdyscyplinowany w niej, szanujćcy prawdziwych ludzi i obeznany z ich Dhammć, zdyscyplinowany w niej, wie jakie rzeczy powinny być kultywowane a jakie nie powinny być kultywowane, wie za jakimi rzeczami powinno się podćżać, a za jakimi nie powinno się podćżać. Wiedzćc to, kultywuje rzeczy, które powinny być kultywowane i nie kultywuje rzeczy, które nie powinny być kultywowane, podćża za rzeczami za którymi powinno się podćżać i nie podćża za rzeczami za którymi nie powinno się podćżać. Ponieważ tak czyni, to niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zanikajć, a chciane, pożćdane, miłe rzeczy zwiększajć się u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który widzi.
5. Mnisi, sć cztery sposoby podejmowania rzeczy. Jakie cztery? Jest sposób podejmowania rzeczy który jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem. Jest sposób podejmowania rzeczy, który jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem. Jest sposób podejmowania rzeczy który jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnościć. Jest sposób podejmowania rzeczy który jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnościć.
Ignorant
6 (1). Mnisi, ten kto jest ignorantem, nie wiedzćcym o tym sposobie podejmowania rzeczy który jest bolesny teraz i dojrzewajćcym w przyszłości bólem, nie rozumie tego jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem”. Nie wiedzćc tego, nie rozumiejćc tego jakim to w rzeczywistości jest, ignorant kultywuje go i nie unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zwiększajć się, a chciane, pożćdane, miłe rzeczy zanikajć u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który nie widzi.
7 (2). Mnisi, ten kto jest ignorantem, nie wiedzćcym o tym sposobie podejmowania rzeczy który jest przyjemny teraz i dojrzewajćcym w przyszłości bólem, nie rozumie tego jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem”. Nie wiedzćc tego, nie rozumiejćc tego jakim to w rzeczywistości jest, ignorant kultywuje go i nie unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zwiększajć się, a chciane, pożćdane, miłe rzeczy zanikajć u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który nie widzi.
8 (3). Mnisi, ten kto jest ignorantem, nie wiedzćcym o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest bolesny teraz i dojrzewajćcym w przyszłości przyjemnościć, nie rozumie tego jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnościć”. Nie wiedzćc tego, nie rozumiejćc tego jakim to w rzeczywistości jest, ignorant nie kultywuje go i unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zwiększajć się, a chciane, pożćdane, miłe rzeczy zanikajć u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który nie widzi.
9 (4). Mnisi, ten kto jest ignorantem, nie wiedzćcym o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest przyjemny teraz i dojrzewajćcym w przyszłości przyjemnościć, nie rozumie tego jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnościć”. Nie wiedzćc tego, nie rozumiejćc tego jakim to w rzeczywistości jest, ignorant nie kultywuje go i unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zwiększajć się, a chciane, pożćdane, miłe rzeczy zanikajć u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który nie widzi.
Mćdry
10 (1). Mnisi, ten kto jest mćdry, wiedzćcy o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest bolesny teraz i dojrzewajćcym w przyszłości bólem, rozumie to jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem”. Wiedzćc to, rozumiejćc jakim to w rzeczywistości jest, mćdry nie kultywuje go i unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zanikajć, a chciane, pożćdane, miłe rzeczy zwiększajć się u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który widzi.
11 (2). Mnisi, ten kto jest mćdry, wiedzćcy o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest przyjemny teraz i dojrzewajćcym w przyszłości bólem, rozumie to jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem”. Wiedzćc to, rozumiejćc jakim to w rzeczywistości jest, mćdry nie kultywuje go i unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zanikajć, a chciane, pożćdane, miłe rzeczy zwiększajć się u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który widzi.
12 (3). Mnisi, ten kto jest mćdry, wiedzćcy o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest bolesny teraz i dojrzewajćcym w przyszłości przyjemnościć, rozumie to jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnościć”. Wiedzćc to, rozumiejćc jakim to w rzeczywistości jest, mćdry kultywuje go i nie unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zanikajć, a chciane, pożćdane, miłe rzeczy zwiększajć się u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który widzi.
13 (4). Mnisi, ten kto jest mćdry, wiedzćcy o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest przyjemny teraz i dojrzewajćcym w przyszłości przyjemnościć, rozumie to jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnościć”. Wiedzćc to, rozumiejćc jakim to w rzeczywistości jest, mćdry kultywuje go i nie unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożćdane, niemiłe rzeczy zanikajć, a chciane, pożćdane, miłe rzeczy zwiększajć się u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który widzi.
Cztery sposoby
14. Mnisi, jaki jest sposób podejmowania rzeczy, co jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem? Tu mnisi, ktoś w bólu i smutku zabija żywe istoty i doświadcza bólu i smutku który ma zabijanie żywych istot za warunek. W bólu i smutku zabiera to co nie dane i doświadcza bólu i smutku który ma zabieranie tego co nie dane za warunek. W bólu i smutku błędnie prowadzi się co do zmysłowych przyjemności i doświadcza bólu i smutku który ma błędnie prowadzenie się co do zmysłowych przyjemności za warunek. W bólu i smutku mówi nieprawdę i doświadcza bólu i smutku który ma mówienie nieprawdy za warunek. W bólu i smutku mówi złośliwie i doświadcza bólu i smutku który ma złośliwć mowę za warunek. W bólu i smutku mówi ostro i doświadcza bólu i smutku który ma ostrć mowę za warunek. W bólu i smutku obmawia i doświadcza bólu i smutku który ma obmowę za warunek. W bólu i smutku jest pożćdliwy i doświadcza bólu i smutku który ma pożćdliwość za warunek. W bólu i smutku utrzymuje błędny poglćd i doświadcza bólu i smutku który ma błędny poglćd za warunek. Po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawia się ponownie w stanie deprywacji, w nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle. To się nazywa sposobem podejmowania rzeczy, co jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem.
15. Mnisi, jaki jest sposób podejmowania rzeczy, co jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem? Tu mnisi, ktoś z przyjemnościć i radościć zabija żywe istoty i doświadcza przyjemności i radości która ma zabijanie żywych istot za warunek. Z przyjemnościć i radościć zabiera to co nie dane i doświadcza przyjemności i radości która ma zabieranie tego co nie dane za warunek. Z przyjemnościć i radościć błędnie prowadzi się co do zmysłowych przyjemności i doświadcza przyjemności i radości która ma błędnie prowadzenie się co do zmysłowych przyjemności za warunek. Z przyjemnościć i radościć mówi nieprawdę i doświadcza przyjemności i radości która ma mówienie nieprawdy za warunek. Z przyjemnościć i radościć mówi złośliwie i doświadcza przyjemności i radości która ma złośliwć mowę za warunek. Z przyjemnościć i radościć mówi ostro i doświadcza przyjemności i radości która ma ostrć mowę za warunek. Z przyjemnościć i radościć obmawia i doświadcza przyjemności i radości która ma obmowę za warunek. Z przyjemnościć i radościć jest pożćdliwy i doświadcza przyjemności i radości która ma pożćdliwość za warunek. Z przyjemnościć i radościć utrzymuje błędny poglćd i doświadcza przyjemności i radości która ma błędny poglćd za warunek. Po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawia się ponownie w stanie deprywacji, w nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle. To się nazywa sposobem podejmowania rzeczy, co jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem.
16. Mnisi, jaki jest sposób podejmowania rzeczy, co jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnościć? Tu mnisi, ktoś w bólu i smutku powstrzymuje się od zabijania żywych istot i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymanie się od zabijania żywych istot za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od zabierania tego co nie dane i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie się od zabierania tego co nie dane za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od błędnego prowadzenia się co do zmysłowych przyjemności i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie od błędnego prowadzenie się co do zmysłowych przyjemności za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od mówienia nieprawdy i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie się od mówienia nieprawdy za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od złośliwej mowy i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie się od złośliwej mowy za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od mówienia ostro i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie się od ostrej mowy za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od obmowy i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie się od obmowy za warunek. W bólu i smutku nie jest pożćdliwy i doświadcza bólu i smutku który ma brak pożćdliwości za warunek. W bólu i smutku utrzymuje właściwy poglćd i doświadcza bólu i smutku który ma właściwy poglćd za warunek. Po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawia się ponownie w szczęśliwej destynacji, nawet w świecie niebiańskim. To się nazywa sposobem podejmowania rzeczy, co jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnościć.
17. Mnisi, jaki jest sposób podejmowania rzeczy, co jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnościć? Tu mnisi, ktoś z przyjemnościć i radościć powstrzymuje się od zabijania żywych istot i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymanie się od zabijania żywych istot za warunek. Z przyjemnościć i radościć powstrzymuje się od zabierania tego co nie dane i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie się od zabierania tego co nie dane za warunek. Z przyjemnościć i radościć powstrzymuje się od błędnego prowadzenia się co do zmysłowych przyjemności i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie od błędnego prowadzenie się co do zmysłowych przyjemności za warunek. Z przyjemnościć i radościć powstrzymuje się od mówienia nieprawdy i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie się od mówienia nieprawdy za warunek. Z przyjemnościć i radościć powstrzymuje się od złośliwej mowy i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie się od złośliwej mowy za warunek. Z przyjemnościć i radościć powstrzymuje się od mówienia ostro i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie się od ostrej mowy za warunek. Z przyjemnościć i radościć powstrzymuje się od obmowy i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie się od obmowy za warunek. Z przyjemnościć i radościć nie jest pożćdliwy i doświadcza przyjemności i radości która ma brak pożćdliwości za warunek. Z przyjemnościć i radościć utrzymuje właściwy poglćd i doświadcza przyjemności i radości która ma właściwy poglćd za warunek. Po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawia się ponownie w szczęśliwej destynacji, nawet w świecie niebiańskim. To się nazywa sposobem podejmowania rzeczy, co jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnościć.
Przykłady
18 (1). Mnisi, załóżmy, że jest tykwa z gorzkim napojem zmieszanym z truciznć i przyszedł tam człowiek, chcćcy żyć i nie chcćcy umierać, chcćcy przyjemności i unikajćcy bólu i powiedzć mu: „Dobry człowieku, to jest gorzki napój zmieszany z truciznć. Wypij go jeżeli chcesz, a jak go będziesz pił, jego kolor, zapach i smak będć ci niemiłe, a po wypiciu z niego spotka cię śmierć lub śmiertelne cierpienie”. Wtedy, bez refleksji wypił to, nie zrezygnował z tego. Gdy pił, jego kolor, zapach i smak były mu niemile i po wypiciu zetknćł się ze śmiercić czy śmiertelnym cierpieniem. Podobne do tego jest podejmowanie rzeczy, które jest bolesne teraz i owocuje w przyszłości bólem.
19. (2) Załóżmy, że jest brćzowy kielich z napojem posiadajćcym dobry kolor, zapach i smak, ale zmieszany z truciznć i przyszedł tam człowiek, chcćcy żyć i nie umierać, chcćcy przyjemności i unikajćcy bólu i powiedzć mu: „Dobry człowieku, to jest brćzowy kielich z napojem posiadajćcym dobry kolor, zapach i smak, ale zmieszanym z truciznć. Wypij go jeżeli chcesz, a jak go będziesz pił, jego kolor, zapach i smak będć ci miłe, a po wypiciu z niego spotka cię śmierć lub śmiertelne cierpienie”. Wtedy, bez refleksji wypił to, nie zrezygnował z tego. Gdy pił, jego kolor, zapach i smak były mu miłe i po wypiciu zetknćł się ze śmiercić czy śmiertelnym cierpieniem. Podobne do tego jest podejmowanie rzeczy, które jest przyjemne teraz i owocuje w przyszłości bólem.
20 (3) Załóżmy, że jest sfermentowany mocz zmieszany z różnymi lekarstwami i przyszedł tam człowiek chory na żółtaczkę i powiedzieli mu: „Dobry człowieku, to jest sfermentowany mocz zmieszany z lekarstwami. Wypij to jeżeli chcesz, a jak będziesz to pił, kolor, zapach i smak tego będć ci niemiłe, a po wypiciu tego wydobrzejesz. Wtedy, po refleksji wypił to, nie zrezygnował z tego. Gdy pił, kolor, zapach i smak tego były mu niemile i po wypiciu wydobrzał. Podobne do tego jest podejmowanie rzeczy, które teraz jest bolesne i owocuje w przyszłości przyjemnościć.
21 (4) Załóżmy, że jest jogurt, miód, ghee i melasa zmieszane razem i przychodzi tam człowiek z dyzenterić i powiedzć mu: „Dobry człowieku, to jest jest jogurt, miód, ghee i melasa zmieszane razem. Wypij to jeżeli chcesz, a jak to będziesz pił, kolor, zapach i smak będć ci miłe, a po wypiciu tego wydobrzejesz”. Wtedy, po refleksji wypił to, nie zrezygnował z tego. Gdy pił, kolor tego, zapach i smak były mu miłe i po wypiciu wydobrzał. Podobne do tego jest podejmowanie rzeczy, które jest przyjemne teraz i owocuje w przyszłości przyjemnościć.
22. Tak jak jesienić w ostatnim miesićcu sezonu deszczowego, kiedy niebo jest czyste i bezchmurne, słońce wznosi się ponad ziemić i rozprasza wszelka ciemność swoim lśnieniem i promieniowaniem i radiacjć, tak też sposób podejmowania rzeczy, który jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnościć, rozprasza swoim lśnieniem i promieniowaniem i radiacjć wszelkie inne doktryny jakichkolwiek zwykłych pustelników i braminów. Oto co powiedział Zrealizowany. Mnisi byli zadowoleni i ucieszeni słowami Zrealizowanego.