1. Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Ujunna w Parku Jeleni Kannakhatthala.
2. Przy tej okazji Król Pasenadi z Kosala przyjechał do Ujunna w tym lub innym interesie. Wtedy powiedział on człowiekowi: „Chodź dobry człowieku, idź do Zrealizowanego i złóż mu hołd w moim imieniu twoją głową u jego stóp i spytaj czy jest wolny od dolegliwości i chorób, czy jest zdrowy, silny i przebywa w wygodzie, mówiąc: 'Czcigodny panie, Król Pasenadi z Kosala składa ci hołd swoją głową u twoich stóp i pyta czy jesteś wolny od dolegliwości i chorób, czy jesteś zdrowy, silny i przebywasz w wygodzie'. I powiedz to: 'Czcigodny panie, dzisiaj Król Pasenadi z Kosala przyjdzie zobaczyć Zrealizowanego, po tym jak zje śniadanie'”. „Tak panie”, odpowiedział ten człowiek i poszedł do Zrealizowanego i po złożeniu mu hołdu, usiadł z boku i dostarczył przesłanie.
3. Siostry Soma i Sakula usłyszały: „Dziś Król Pasenadi z Kosala po tym jak zje śniadanie, będzie widział się ze Zrealizowanym. Wtedy, gdy serwowany był posiłek, dwie siostry udały się do króla i powiedziały: „Panie złóż Zrealizowanemu hołd w naszym imieniu twoją głową u jego stóp i spytaj czy jest wolny od dolegliwości i chorób, czy jest zdrowy, silny i przebywa w wygodzie, mówiąc: 'Czcigodny panie, siostry Soma i Sakula składają ci hołd swymi głowami u twoich stóp i pytają czy jesteś wolny od dolegliwości i chorób, czy jesteś zdrowy, silny i przebywasz w wygodzie'”.
4. Wtedy, gdy skończył śniadanie, Król Pasenadi z Kosala udał się do Zrealizowanego i po złożeniu mu hołdu usiadł z boku i dostarczył przesłanie sióstr Somy i Sakuli. „Ale wielki królu, czy siostry Soma i Sakula nie mogły sobie znaleźć innego posłańca?” „Czcigodny panie, siostry Soma i Sakula usłyszały: 'Dzisiaj Król Pasenadi z Kosala po tym jak zje śniadanie, będzie widział się ze Zrealizowanym. Wtedy, gdy serwowany był posiłek, dwie siostry udały się do mnie i powiedziały: „Panie złóż Zrealizowanemu hołd w naszym imieniu twoją głową u jego stóp i spytaj czy jest wolny od dolegliwości i chorób, czy jest zdrowy, silny i przebywa w wygodzie, mówiąc: 'Czcigodny panie, siostry Soma i Sakula składają ci hołd swymi głowami u twoich stóp i pytają czy jesteś wolny od dolegliwości i chorób, czy jesteś zdrowy, silny i przebywasz w wygodzie'”. „Niech siostry Soma i Sakula będą szczęśliwe, wielki królu”.
5. Wtedy Król Pasenadi z Kosala powiedział do Zrealizowanego: „Czcigodny panie, słyszałem to: 'Pustelnik Gotama mówi: „Nie ma pustelnika czy bramina, który byłby wszechwiedzący i wszystkowidzący, który mógłby rościć sobie prawo do pełnej wiedzy i wizji, takie coś jest niemożliwe'. Czcigodny panie, kiedy tak mówią, czy mówią to co głosi Zrealizowany bez błędnego go reprezentowania tym co sprzeczne z faktami? Czy wyjaśniają to zgodnie z Dhammą, w taki sposób, że nie ma w tym nic co dawałoby grunt pod uprawnioną krytykę tych założeń?" "Wielki królu ci którzy tak mówią, nie mówią zgodnie z tym co zostało przeze mnie powiedziane, ale błędnie mnie reprezentują tym co jest nieprawdą i sprzeczne z faktami".
6. Wtedy Król Pasenadi Z Kosala odezwał się do Genarała Vidudabha: „Generale, kto wprowadził tą historię do pałacu?” „To Sanjaya, panie, bramin z klanu Akasa”.
7. Wtedy Król Pasenadi z Kosala powiedział pewnemu człowiekowi: „Chodź, dobry człowieku, powiedz w moim imieniu Sanjaya, braminowi z klanu Akasa: 'Czcigodny panie, król cię wzywa'”.
8. W międzyczasie Król Pasenadi z Kosala rzekł do Zrealizowanego: „Czcigodny panie, czy mogło być powiedziane coś innego przez Zrealizowanego, w odniesieniu do tego, co słuchający mógł zrozumieć błędnie?” „Przypominam sobie, że uczyniłem wypowiedź w ten sposób, wielki królu: „Nie ma pustelnika czy bramina, który znałby wszystko, wiedział wszystko symultanicznie. Takie coś jest niemożliwe”. „To co powiedział Zrealizowany brzmi rozsądnie, to co powiedział Zrealizowany wydaje się być wspierane przez rozum: 'Nie ma pustelnika czy bramina, który znałby wszystko, wiedział wszystko symultanicznie. Takie coś jest niemożliwe'.
9. Są cztery kasty, czcigodny panie: szlachetnych, braminów, kupców i pracowników. Czy jest jakaś różnica między nimi?” „Są cztery kasty, wielki królu: szlachetnych, braminów, kupców i pracowników. Dwie z nich, to jest kasty szlachetnych i braminów są uznawane za nadrzędne gdyż ludzie oddają im hołd, wstają przed nimi i honorują pozdrowieniami i uprzejmym serwisem”.
10.”Czcigodny panie, nie pytałem o obecne życie, pytałem o przyszłe życie. Są cztery kasty, czcigodny panie: szlachetnych, braminów, kupców i pracowników. Czy jest między nimi jakaś dystynkcja czy rozróżnienie?” „Wielki królu, jest pięć czynników wysiłku. Jakie pięć? Tu mnich ma wiarę, pokłada swą wiarę w przebudzenie Tathagaty w taki sposób: 'Zrealizowany jest spełniony, w pełni przebudzony, doskonały w prawdziwej wiedzy i prowadzeniu się, znawcą światów, niezrównanym liderem ludzi do opanowania, nauczycielem bogów i ludzi, oświeconym, błogosławionym'. Dalej, jest on wolny od dolegliwości i chorób, posiadający dobre trawienie, które nie jest ani zbyt zimne ani zbyt ciepłe, ale umiarkowane i zdolne do wytrzymania wysiłku. Dalej jest on uczciwy i rzetelny i pokazuje się Nauczycielowi i towarzyszom w świętym życiu takim jakim w rzeczywistości jest. Dalej jest on energiczny w porzucaniu niekorzystnych stanów i w podejmowaniu korzystnych stanów, stały w swych wysiłkach i niezniechęcony w kultywowaniu korzystnych stanów. Dalej jest on mądry, posiada zrozumienie odnośnie pojawiania się i zaniku, co szlachetne i przenikliwe i wiodące do całkowitego wyczerpania cierpienia. Takie jest pięć czynników wysiłku. Są cztery kasty, wielki królu: szlachetnych, braminów, kupców i pracowników. Jeżeli posiadają one te pięć czynników wysiłku to będzie to prowadziło do ich dobra i szczęścia na długi czas”.
11. „Czcigodny panie. Są te cztery kasty, szlachetnych, braminów, kupców i pracowników. Jeżeli mają one te pięć czynników wysiłku, czy może być między nimi jakakolwiek różnica w odniesieniu do tego?” „Tu wielki królu, powiadam, że różnica między nimi będzie w zróżnicowaniu ich wysiłku. Przypuśćmy, że są dwa słonie, konie, czy woły, które zostały dobrze opanowane i dobrze zdyscyplinowane, i dwa słonie, konie, czy woły, które są nieopanowane i niezdyscyplinowane. Jak myślisz wielki królu? Czy te dwa słonie, konie, czy woły które zostały dobrze opanowane, dobrze zdyscyplinowane, uzyskały zachowanie opanowanych czy osiągnęły stopień opanowanych?” „Tak, czcigodny panie”. „Ale te dwa słonie, konie, czy woły które nie zostały dobrze opanowane, dobrze zdyscyplinowane, czy uzyskały zachowanie opanowanych czy osiągnęły stopień opanowanych, tak jak te dwa pierwsze słonie, konie czy woły, będące dobrze opanowane?” „Nie, czcigodny panie”. „Tak też wielki królu, nie jest możliwe, żeby to co może być osiągnięte przez tego z wiarą, który jest wolny od choroby, który jest uczciwy i rzetelny, który jest energiczny, który jest mądry, było osiągnięte przez tego bez wiary, który jest schorowany, który oszukuje i zwodzi, który jest leniwy i który nie jest mądry".
12. „To co powiedział Zrealizowany brzmi rozsądnie, to co powiedział Zrealizowany wydaje się być wspierane przez rozum. Są te cztery kasty, szlachetnych, braminów, kupców i pracowników. Jeżeli posiadają one te pięć czynników wysiłku, i jeżeli ich wysiłek był właściwy, czy będą jakieś różnice między nimi?” „Tu wielki królu, odnośnie do tego powiadam, że nie ma różnicy między nimi, to jest pomiędzy wyzwoleniem jednego a wyzwoleniem innych. Złóżmy, że człowiek wziął suche drewno saka, rozpalił ogień i wytworzył ciepło i wtedy inny człowiek wziął suche drzewno sala rozpalił ogień i wytworzył ciepło i wtedy inny człowiek wziął suche drewno mango, rozpalił ogień i wytworzył ciepło i wtedy inny człowiek wziął suche drewno figi rozpalił ogień i wytworzył ciepło. Jak myślisz wielki królu, czy będzie tam jakaś różnica między tymi ogniami rozpalonymi z różnego drewna, to jest pomiędzy płomieniem jednego a płomieniami innych?” „Nie, czcigodny panie”. „Tak też wielki królu, kiedy ogień jest wzniecony przez energię, rozpalony przez wysiłek, tam powiadam nie ma różnicy pomiędzy wyzwoleniem jednego i wyzwoleniem innych”.
13. "To co powiedział Zrealizowany brzmi rozsądnie, to co powiedział Zrealizowany wydaje się być wspierane przez rozum. Ale czcigodny panie, jak to jest, czy są bogowie?” „Dlaczego o to pytasz, wielki królu?” „Czcigodny panie, pytałem czy ci bogowie powracają do tego (ludzkiego) stanu czy nie”. „Wielki królu, ci bogowie, którzy dalej są podmiotem boleści, powracają do tego (ludzkiego) stanu, ci bogowie, którzy nie są dłużej podmiotem boleści, nie powracają do tego (ludzkiego) stanu”.
14. Kiedy to zostało powiedziane, Generał Vidudabha spytał Zrealizowanego: „Czcigodny panie, czy ci bogowie, którzy są ciągle podmiotem boleści i ci którzy powracają do tego (ludzkiego) stanu, mogą obalić czy wygnać z tamtego miejsca tych bogów, którzy nie są już dłużej podmiotem boleści i którzy nie powracają do tego (ludzkiego) stanu?”
15. Wtedy czcigodny Ananda pomyślał: „Ten Generał Vidudabha jest synem Króla Pasenadi z Kosala i ja jestem synem Zrealizowanego. To czas dla jednego syna by rozmawiał z drugim. I odezwał się do Genarała Vidudabha: „Generale, w odpowiedzi zadam ci pytanie. Odpowiedz jak uważasz. Generale jak myślisz? Jest cały obszar królestwa Króla Pasenadi z Kosala, gdzie sprawuje on władzę i rządzi, czy Król Pasenadi z Kosala może być obalony czy wygnany z tego miejsca przez pustelnika czy bramina, niezależnie od tego czy ten pustelnik czy bramin ma zasługi czy nie, czy prowadzi święte życie czy nie?” „Nie może on tego zrobić”. „Jak myślisz Generale. Jest cały obszar, poza królestwem Króla Pasenadi z Kosala, gdzie nie sprawuje on władzy i nie rządzi, czy Król Pasenadi z Kosala może obalić czy wygnać z tamtego miejsca każdego pustelnika czy bramina niezależnie od tego czy ten pustelnik czy bramin ma zasługi czy nie, czy prowadzi święte życie czy nie?” „Nie może on tego zrobić”. „Generale, jak myślisz? Czy słyszałeś o bogach Trzydziestu-trzech?” „Tak czcigodny panie. Słyszałem o nich i Król Pasenadi z Kosala również o nich słyszał”. „Generale, jak myślisz? Czy Król Paseandi z Kosala może obalić tych bogów Trzydziestu-trzech czy wygnać ich z tamtego miejsca?” „Czcigodny panie, Król Pasenadi z Kosala nie może nawet zobaczyć tych bogów Trzydziestu-trzech, jak zatem mógłby ich obalić czy wygnać z tamtego miejsca?” „Tak też Generale, ci bogowie którzy są ciągle podmiotem boleści i którzy przychodzą powtórnie do tego (ludzkiego) stanu, nie mogą nawet zobaczyć tych bogów, którzy nie są już dłużej podmiotem boleści i którzy nie przychodzą do tego (ludzkiego) stanu, także jak mogliby obalić czy wygnać ich z tamtego miejsca?”.
15. Wtedy Król Pasenadi z Kosala pytał Zrealizowanego „Czcigodny panie, jakie jest imię tego mnicha?” „Jego imię to Ananda, wielki królu”. „W rzeczy samej jest on Anandą, czcigodny panie i Anandą się jawi. To co powiedział czcigodny Ananda brzmi rozsądnie, to co powiedział czcigodny Ananda wydaje się być wspierane przez rozum. Ale czcigodny panie jak to jest, czy są Brahmowie?” „Dlaczego o to pytasz, wielki królu?” „Czcigodny panie, pytałem czy ci Brahmowie powracają do tego (ludzkiego) stanu czy nie”. „Wielki królu, ci Brahmowie, którzy dalej są podmiotem boleści, powracają do tego (ludzkiego) stanu, ci Brahmowie, którzy nie są dłużej podmiotem boleści, nie powracają do tego (ludzkiego) stanu.
16. Wtedy człowiek oznajmił Królowi Pasenadi z Kosala.: „Wielki Królu, Sanjaya, bramin z klanu Akasa przyszedł". Król Pasenadi z Kosala spytał Sanjaya bramina z klanu Akasa: „Braminie, kto wprowadził tą historię do pałacu?” „Panie, to był Generał Vidudabha”. „Generał Vidudabha rzekł: „Panie, to był Sanjaya, bramin z klanu Akasa”.
17. Wtedy człowiek oznajmił Królowi Pasenadi z Kosala: „Panie, czas już iść”. Król Pasenadi z Kosala powiedział Zrealizowanemu: „Czcigodny panie, spytaliśmy Zrealizowanego o wszechwiedzę, i Zrealizowany odpowiedział o wszechwiedzy; zaaprobowaliśmy i zaakceptowaliśmy tą odpowiedź, także jesteśmy zadowoleni. Spytaliśmy Zrealizowanego o oczyszczenie w czterech kastach i Zrealizowany odpowiedział o oczyszczeniu w czterech kastach; zaaprobowaliśmy i zaakceptowaliśmy tą odpowiedź, także jesteśmy zadowoleni. Spytaliśmy Zrealizowanego o bogów i Zrealizowany opowiedział o bogach; zaaprobowaliśmy i zaakceptowaliśmy tą odpowiedź, także jesteśmy zadowoleni. Spytaliśmy Zrealizowanego o Brahmów i Zrealizowany opowiedział o Brahmach; zaaprobowaliśmy i zaakceptowaliśmy tą odpowiedź, także jesteśmy zadowoleni. O cokolwiek pytaliśmy Zrealizowanego, o tym Zrealizowany odpowiedział; zaaprobowaliśmy i zaakceptowaliśmy te odpowiedzi, także jesteśmy zadowoleni. A teraz czcigodny panie, odchodzimy. Jesteśmy zajęci i mamy dużo do zrobienia”. „Teraz jest czas wielki królu, byś zrobił to co uważasz za słuszne”. Wtedy król Pasenadi, po ucieszeniu się i uradowaniu słowami Zrealizowanego wstał z siedzenia i po złożeniu hołdu Zrealizowanemu, odszedł trzymając się jego prawej strony.