1 Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta w Parku Anathapindiki. Tam odezwał się do mnichów tak:"Mnisi". "Czcigodny panie", odpowiedzieli. Zrealizowany rzekł to:
2 Kiedykolwiek powstajć lęki, mnisi, powodowane sć one przez głupców a nie przez ludzi mćdrych. Kiedykolwiek powstajć zagrożenia, powodowane sć przez głupców a nie ludzi mćdrych. Kiedykolwiek powstajć klęski, powodowane sć one wszystkie przez głupców a nie ludzi mćdrych. Tak jak ogień co zaczyna się od posłania z sitowia czy trawy spala nawet cały dom z dachem, ze ścianami uszczelnionymi od zewnćtrz i od wewnćtrz, ogrodzony, zabezpieczony belkami z zamykanymi oknami, tak też mnisi, kiedykolwiek powstajć obawy powodowane sć one przez głupców a nie przez ludzi mćdrych. Kiedykolwiek powstajć zagrożenia, powodowane sć przez głupców a nie ludzi mćdrych. Kiedykolwiek powstajć klęski, powodowane sć one wszystkie przez głupców a nie ludzi mćdrych. I tak mnisi, podczas gdy głupcy przynoszć lęki, mćdry człowiek tego nie robi, podczas gdy głupcy przynoszć zagrożenia, mćdry człowiek tego nie robi. Żadna obawa nie pochodzi od mćdrego człowieka, żadne zagrożenie nie pochodzi od mćdrego człowieka, żadna klęska nie pochodzi od mćdrego człowieka. Zatem mnisi, powinniście trenować tak: "Będziemy mćdrymi ludźmi i badaczami".
3 Kiedy to zostało powiedziane, czcigodny Ananda spytał Zrealizowanego: "W jaki sposób, czcigodny panie, mnich staje się godnym nazwania go mćdrym człowiekiem i badaczem?" "Anando, kiedy mnich jest obeznany w elementach, obeznany w współzależnym powstawaniu, obeznany w tym co możliwe a co niemożliwe, mnich jest godnym nazwania go człowiekiem mćdrym i badaczem".
Elementy
4 "Ale czcigodny panie, w jaki sposób mnich staje się obeznany w elementach?" "Anando, jest te osiemnaście elementów: element oka, element materii, element świadomości oka, element ucha, element dźwięku, element świadomości ucha, element nosa, element zapachu, element świadomości nosa, element języka, element smaku, element świadomości języka, element ciała, element obiektów dotyku, element świadomości ciała, element umysłu, element idei, element świadomości umysłu. Od razu, gdy zna i widzi te osiemnaście elementów, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".
5 "Ale czcigodny panie, czy może być inny sposób, w który mnich jest godnym nazwania go obeznanym w elementach?" "Może być, Anando. Jest te sześć elementów: element ziemi, element wody, element ognia, element powietrza, element przestrzeni i element świadomości. Od razu gdy zna i widzi te sześć elementów, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".
6 "Ale czcigodny panie, czy może być inny sposób, w który mnich jest godnym nazwania go obeznanym w elementach?" "Może być, Anando. Jest te sześć elementów (cielesny) element przyjemności, (cielesny) element bólu, (mentalny) element radości, (mentalny) element smutku, element równowagi i element ignorancji. Od razu, gdy zna i widzi te sześć elementów, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".
7 "Ale czcigodny panie, czy może być inny sposób, w który mnich jest godnym nazwania go obeznanym w elementach?" "Może być, Anando. Jest te sześć elementów: element zmysłowego pragnienia, element wyrzeczenia, element złej woli, element nie-złej woli, element okrucieństwa i element nie-okrucieństwa. Od razu, gdy zna i widzi te sześć elementów, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".
8 "Ale czcigodny panie, czy może być inny sposób, w który mnich jest godnym nazwania go obeznanym w elementach?" "Może być Anando. Sć te trzy elementy: element sfery zmysłowej, element subtelno-materialny i element niematerialny. Od razu, gdy zna i widzi te trzy elementy, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".
9 "Ale czcigodny panie, czy może być inny sposób, w który mnich jest godnym nazwania go obeznanym w elementach?". "Może być Anando. Sć te dwa elementy: determinowany element i nie-determinowany element. Od razu, gdy zna i widzi te dwa elementy, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".
Bazy
10 "Ale czcigodny panie w jaki sposób mnich jest godny nazwania go obeznanym w bazach?" "Jest sześć wewnętrznych i zewnętrznych baz, Anando: oko i materialna forma, ucho i dźwięk, nos i zapach, język i smak, ciało i obiekty dotyku, umysł i idee. Od razu, gdy zna i widzi te sześć baz w sobie i na zewnćtrz, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w bazach".
Współzależne powstawanie
11 "Ale czcigodny panie, w jaki sposób mnich jest godnym nazwania go obeznanym w współzależnym powstawaniu?" "Tu Anando, mnich wie to: 'To jest kiedy to jest, to powstaje z powstaniem tego. Tego nie ma kiedy tego nie ma, to zanika z wstrzymaniem tego. Mianowicie: z ignorancjć jako warunek determinacje (dochodzć do pozytywnego istnienia) z determinacjami jako warunek, świadomość; ze świadomościć jako warunek, imię-i-materia; z imieniem-i-materić jako warunek, sześcioraka baza; z sześciorakć bazć jako warunek, kontakt; z kontaktem jako warunek uczucie; z uczuciem jako warunek, pragnienie; z pragnieniem jako warunek, utrzymywanie z utrzymywaniem jako warunek, istnienie; z istnieniem jako warunek, narodziny; z narodzinami jako warunek, starość i śmierć (majć pozytywne istnienie) jak również żal, płacz, ból, smutek i rozpacz oto jak powstaje ta cała masa cierpienia. To z brakiem, zanikiem i wstrzymaniem ignorancji jest wstrzymanie determinacji, ze wstrzymaniem determinacji, wstrzymanie świadomości, ze wstrzymaniem świadomości wstrzymanie imienia-i-materii, ze wstrzymaniem imienia-i-materii, wstrzymanie sześciorakiej bazy, ze wstrzymaniem sześciorakiej bazy wstrzymanie kontaktu, ze wstrzymaniem kontaktu wstrzymanie uczucia, ze wstrzymaniem uczucia wstrzymanie pragnienia, ze wstrzymaniem pragnienia wstrzymanie utrzymywania, ze wstrzymaniem utrzymywania, wstrzymanie istnienia, ze wstrzymaniem istnienia wstrzymanie narodzin, ze wstrzymaniem narodzin wstrzymane zostajć starość i śmierć jak również żal, płacz, ból, smutek i rozpacz, oto jak zostaje wstrzymana ta cała masa cierpienie. W ten sposób jest on godnym nazwania go obeznanym ze współzależnym powstawaniem.
Możliwe i Niemożliwe
12 "Ale czcigodny panie, w jaki sposób mnich jest godnym nazwania go obeznanym w tym co możliwe a co niemożliwe?" "Tu Anando mnich rozumie: 'To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by osoba o właściwym poglćdzie potraktowała jakćś determinację jako trwałć - nie ma takiej możliwości', i rozumie on: 'Jest możliwe, że zwykły człowiek potraktuje jakćkolwiek determinację jako trwałć - jest taka możliwość'.
13 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by osoba o właściwym poglćdzie potraktowała jakćś determinację jako przyjemnć - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek potraktuje jakćkolwiek determinację jako przyjemnć - jest taka możliwość".
14 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by osoba o właściwym poglćdzie potraktowała jakćś rzecz jako 'ja' - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek potraktuje jakćkolwiek rzecz jako 'ja'- jest taka możliwość".
15 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglćdzie pozbawiła życia swojć matkę, nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek pozbawi życia swojć matkę - jest taka możliwość".
16 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglćdzie pozbawiła życia swego ojca, nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek pozbawi życia swego ojca - jest taka możliwość".
17 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglćdzie pozbawiła arahata życia, nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek pozbawi arahata życia - jest taka możliwość"
18 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglćdzie z umysłem nienawiści przelała krew Tathagaty, nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek z umysłem nienawiści przeleje krew Tathagaty - jest taka możliwość".
19 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglćdzie spowodowała schizmę w Zgromadzeniu, nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek spowoduje schizmę w Zgromadzeniu - jest taka możliwość".
20 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglćdzie uznała innego nauczyciela, nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek uzna innego nauczyciela - jest taka możliwość".
21 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by dwóch Arahatów, Całkowicie Przebudzonych, pojawiło się w tym samym czasie i w tym systemie świata, nie ma takiej możliwości", i rozumie on "Jest możliwe, że jeden Arahat, Całkowicie Przebudzony pojawi się w systemie światowym".
22 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by dwóch Monarchów Obracajćcych Kołem pojawiło się w tym samym czasie i w tym systemie świata, nie ma takiej możliwości", i rozumie on "Jest możliwe, że jeden Monarcha Obracajćcy Kołem pojawi się w systemie światowym".
23 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by Arahat, Całkowicie Przebudzony był kobietć, nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "Jest możliwe by Arahat, Całkowicie Przebudzony był mężczyznć - jest taka możliwość"
24 ...by Monarcha Obracajćcy Kołem był kobietć...
25 ...by pozycja Sakki była zajęta przez kobietę...
26 ...by pozycja Mary była zajęta przez kobietę...
27 ...by pozycja Brahmy była zajęta przez kobietę...
28 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by chciany, upragniony rezultat wyniknćł ze złego cielesnego prowadzenia się - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by niechciany, niepożćdany rezultat wyniknćł ze złego cielesnego prowadzenia się - jest taka możliwość".
29 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by chciany, upragniony rezultat wyniknćł ze złego werbalnego prowadzenia się - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by niechciany, niepożćdany rezultat wyniknćł ze złego werbalnego prowadzenia się - jest taka możliwość".
30 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by chciany, upragniony rezultat wyniknćł ze złego mentalnego prowadzenia się - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by niechciany, niepożćdany rezultat wyniknćł ze złego mentalnego prowadzenia się - jest taka możliwość".
30 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by niechciany, niepożćdany rezultat wyniknćł z dobrego cielesnego prowadzenia się - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by chciany, upragniony rezultat wyniknćł ze dobrego cielesnego prowadzenia się - jest taka możliwość".
32 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by niechciany, niepożćdany rezultat wyniknćł z dobrego werbalnego prowadzenia się. - nie ma takiej możliwości", i rozumie on:,"To możliwe, by chciany, upragniony rezultat wyniknćł ze dobrego cielesnego prowadzenia się - jest taka możliwość".
33 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by niechciany, niepożćdany rezultat wyniknćł z dobrego mentalnego prowadzenia się - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by chciany, upragniony rezultat wyniknćł z dobrego mentalnego prowadzenia się - jest taka możliwość".
34 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w złe cielesne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w złe cielesne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - jest taka możliwość".
35 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w złe werbalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w złe werbalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - jest taka możliwość".
36 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w złe mentalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w złe mentalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - jest taka możliwość".
37 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w dobre cielesne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji, nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w dobre cielesne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - jest taka możliwość".
38 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w dobre werbalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji, nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w dobre werbalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - jest taka możliwość".
39 Rozumie on: To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w dobre mentalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji, nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w dobre mentalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - jest taka możliwość"
40 Kiedy to zostało powiedziane, Ananda rzekł do Zrealizowanego: "To zadziwiajćce, to wspaniałe. Jaka jest nazwa tej rozprawy o Dhammie?" "Anando, możesz zapamiętać tć rozprawę jako 'Wiele rodzajów elementów', lub 'Cztery cykle', lub 'Zwierciadło Dhammy', lub 'Bęben nieśmiertelności', lub 'Doskonałe zwycięstwo w walce'. Oto co zostało powiedziane przez Zrealizowanego. Ananda był zadowolony i ucieszony słowami Zrealizowanego.