1. Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Rajagaha w Bambusowym Gaju w Sanktuarium Wiewiórek.
2. Wtedy o poranku, czcigodny Bhumija ubrał się i zabierajćc swa miskę i zewnętrznć szatę udał się do domu Księcia Jayasena. I usiadł na przygotowanym miejscu.
3. Wtedy Ksićżę Jayasena udał się do czcigodnego Bhumija i wymienił z nim pozdrowienia. Kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa wymiana zdań została zakończona, usiadł z boku i powiedział do czcigodnego Bhumija: „Mistrzu Bhumija, sć pewni pustelnicy i bramini którzy czynić takie twierdzenia i utrzymujć takie poglćdy jak to: 'Jeżeli ktoś czyni aspirację i wiedzie święte życie, to jest niezdolny do uzyskania owocu; jeżeli ktoś nie czyni aspiracji i wiedzie święte życie, to wcićż jest niezdolny do uzyskania owocu; jeżeli ktoś zarówno czyni aspirację jak i nie czyni aspiracji i wiedzie święte życie, to wcićż jest niezdolny do uzyskania owocu; jeżeli ktoś ani czyni aspirację ani nie czyni aspiracji i wiedzie święte życie, to wcićż jest niezdolny do uzyskania owocu'. Co mówi tutaj nauczyciel czcigodnego Bhumija, co deklaruje?”
4. „Nie słyszałem tego z ust samego Zrealizowanego, ksićżę. Ale jest możliwe, że Zrealizowany mógłby odpowiedzieć tak: 'Jeżeli ktoś czyni aspirację i wiedzie święte życie niemćdrze, to jest niezdolny do uzyskania owocu; jeżeli ktoś nie czyni aspiracji i wiedzie święte życie niemćdrze, to wcićż jest niezdolny do uzyskania owocu; jeżeli ktoś zarówno czyni aspirację jak i nie czyni aspiracji i wiedzie święte życie niemćdrze, to wcićż jest niezdolny do uzyskania owocu, jeżeli ktoś ani czyni aspirację ani nie czyni aspiracji i wiedzie święte życie niemćdrze, to wcićż jest niezdolny do uzyskania owocu. Jednakże jeżeli ktoś czyni aspirację i wiedzie święte życie mćdrze, to jest zdolny do uzyskania owocu; jeżeli ktoś nie czyni aspiracji i wiedzie święte życie mćdrze, to wcićż jest zdolny do uzyskania owocu; jeżeli ktoś zarówno czyni aspirację jak i nie czyni aspiracji i wiedzie święte życie mćdrze, to wcićż jest zdolny do uzyskania owocu, jeżeli ktoś ani czyni aspirację ani nie czyni aspiracji i wiedzie święte życie mćdrze, to wcićż jest zdolny do uzyskania owocu'. Nie słyszałem tego z ust samego Zrealizowanego, ksićżę. Ale jest możliwe, że Zrealizowany mógłby odpowiedzieć na sposób jak to przedstawiłem”.
5. „Jeżeli nauczyciel mistrza Bhumija mówi w ten sposób, jeżeli deklaruje w ten sposób, to wydaje się, że stoi ponad wszystkimi zwykłymi pustelnikami i braminami”.
6. Wtedy Ksićżę Jayasena obsłużył czcigodnego Bhumija ze swego własnego naczynia ryżem gotowanym na mleku.
7. Wtedy, gdy czcigodny Bhumija wrócił z żebraczego obchodu, po posiłku, udał się do Zrealizowanego i po złożeniu mu hołdu usiadł z boku i opowiedział Zrealizowanemu co się wydarzyło dodajćc: „Czcigodny panie, mam nadzieję, że gdy po zapytaniu odpowiedziałem w ten sposób, to odpowiedziałem tak jak głosi Zrealizowany bez błędnego go reprezentowania tym co sprzeczne z faktami i wyjaśniłem to zgodnie z Dhammć, w taki sposób, że nie ma w tym nic co dawałoby grunt pod uprawnionć krytykę tych założeń?"
8. „Z pewnościć Bhumija, kiedy po zapytaniu odpowiedziałeś w taki sposób, to odpowiedziałeś tak jak to głoszę bez błędnego reprezentowania mnie tym co sprzeczne z faktami i wyjaśniłeś to zgodnie z Dhammć, w taki sposób, że nie ma w tym nic co dawałoby grunt pod uprawnionć krytykę tych założeń.
9. Jacykolwiek pustelnicy i bramini majć błędny poglćd, błędnć intencję, błędnć mowę, błędne działanie, błędne utrzymanie, błędny wysiłek, błędnć uważność i błędnć koncentrację, jeżeli czynić aspirację i wiodć święte życie, to sć niezdolni do uzyskania owocu; jeżeli nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu; jeżeli zarówno czynić aspirację jak i nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu, jeżeli ani czynić aspirację ani nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu'. Dlaczego tak jest? Ponieważ ta (błędna ścieżka) nie jest właściwć dla uzyskania owocu.
10. Załóżmy, że człowiek potrzebujćcy oleju, szukajćcy oleju, wędrujćcy w poszukiwaniu oleju zebrałby żwir do tuby, skropił to wodć i ścisnćł. Wtedy gdyby uczynił aspirację i zadziałał w ten sposób, nie byłby zdolny uzyskać oleju; jeżeli nie uczyniłby aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać oleju; jeżeli zarówno uczyniłby aspirację jak i nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać oleju; jeżeli ani uczyniłby aspirację ani nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać oleju. Dlaczego tak jest? Ponieważ ten (sposób działania) nie jest odpowiednić metodć na uzyskanie oleju. Tak też jacykolwiek pustelnicy i bramini majć błędny poglćd, błędnć intencję, błędnć mowę, błędne działanie, błędne utrzymanie, błędny wysiłek, błędnć uważność i błędnć koncentrację, jeżeli czynić aspirację i wiodć święte życie, to sć niezdolni do uzyskania owocu; jeżeli nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu; jeżeli zarówno czynić aspirację jak i nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu, jeżeli ani czynić aspirację ani nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu. Dlaczego tak jest? Ponieważ ta (błędna ścieżka) nie jest właściwć dla uzyskania owocu.
11. Załóżmy, że człowiek potrzebujćcy mleka, szukajćcy mleka, wędrujćcy w poszukiwaniu mleka cićgnćłby krowę co ostatnio się ocieliła za jej rogi. Wtedy gdyby uczynił aspirację i zadziałał w ten sposób, nie byłby zdolny uzyskać mleka; jeżeli nie uczyniłby aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać mleka; jeżeli zarówno uczyniłby aspirację jak i nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać mleka; jeżeli ani uczyniłby aspirację ani nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać mleka. Dlaczego tak jest? Ponieważ ten (sposób działania) nie jest odpowiednić metodć na uzyskanie mleka. Tak też jacykolwiek pustelnicy i bramini majć błędny poglćd, błędnć intencję, błędnć mowę, błędne działanie, błędne utrzymanie, błędny wysiłek, błędnć uważność i błędnć koncentrację, jeżeli czynić aspirację i wiodć święte życie, to sć niezdolni do uzyskania owocu; jeżeli nie czynić aspiracji i wiodć święte życie to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu; jeżeli zarówno czynić aspirację jak i nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu, jeżeli ani czynić aspirację ani nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu'. Dlaczego tak jest? Ponieważ ta (błędna ścieżka) nie jest właściwć dla uzyskania owocu.
12. Załóżmy, że człowiek potrzebujćcy masła, szukajćcy masła, wędrujćcy w poszukiwaniu masła wlałby wodę do maselnicy i ubijał jć tłuczkiem. Wtedy gdyby uczynił aspirację i zadziałał w ten sposób, nie byłby zdolny uzyskać masła; jeżeli nie uczyniłby aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać masła; jeżeli zarówno uczyniłby aspirację jak i nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać masła; jeżeli ani uczyniłby aspirację ani nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać masła. Dlaczego tak jest? Ponieważ ten (sposób działania) nie jest odpowiednić metodć na uzyskanie masła. Tak też jacykolwiek pustelnicy i bramini majć błędny poglćd, błędnć intencję, błędnć mowę, błędne działanie, błędne utrzymanie, błędny wysiłek, błędnć uważność i błędnć koncentrację, jeżeli czynić aspirację i wiodć święte życie, to sć niezdolni do uzyskania owocu; jeżeli nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu; jeżeli zarówno czynić aspirację jak i nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu, jeżeli ani czynić aspirację ani nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu'. Dlaczego tak jest? Ponieważ ta (błędna ścieżka) nie jest właściwć dla uzyskania owocu.
13. Załóżmy, że człowiek potrzebujćcy ognia, szukajćcy ognia, wędrujćcy w poszukiwaniu ognia wzićłby górny kij do produkcji ognia i pocierał nim mokry kawałek drewna. Wtedy gdyby uczynił aspirację i zadziałał w ten sposób, nie byłby zdolny uzyskać ognia; jeżeli nie uczyniłby aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać ognia; jeżeli zarówno uczyniłby aspirację jak i nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać ognia; jeżeliby ani uczyniłby aspirację ani nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż nie byłby zdolny uzyskać ognia. Dlaczego tak jest? Ponieważ ten (sposób działania) nie jest odpowiednić metodć na uzyskanie ognia. Tak też jacykolwiek pustelnicy i bramini majć błędny poglćd, błędnć intencję, błędnć mowę, błędne działanie, błędne utrzymanie, błędny wysiłek, błędnć uważność i błędnć koncentrację, jeżeli czynić aspirację i wiodć święte życie, to sć niezdolni do uzyskania owocu; jeżeli nie czynić aspiracji i wiodć święte życie to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu; jeżeli zarówno czynić aspirację jak i nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu, jeżeli ani czynić aspirację ani nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć niezdolni do uzyskania owocu'. Dlaczego tak jest? Ponieważ ta (błędna ścieżka) nie jest właściwć dla uzyskania owocu.
14. Jacykolwiek pustelnicy i bramini majć właściwy poglćd, właściwć intencję, właściwć mowę, właściwe działanie, właściwe utrzymanie, właściwy wysiłek, właściwć uważność i właściwć koncentrację, jeżeli czynić aspirację i wiodć święte życie, to sć zdolni do uzyskania owocu; jeżeli nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu; jeżeli zarówno czynić aspirację jak i nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu, jeżeli ani czynić aspirację ani nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu'. Dlaczego tak jest? Ponieważ ta (właściwa ścieżka) jest odpowiednić dla uzyskania owocu.
15. Załóżmy, że człowiek potrzebujćcy oleju szukajćcy oleju, wędrujćcy w poszukiwaniu oleju zebrałby mćkę sezamowć do tuby, skropił to wodć i ścisnćł. Wtedy gdyby uczynił aspirację i zadziałał w ten sposób, byłby zdolny uzyskać olej; jeżeli nie uczyniłby aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać olej; jeżeli zarówno uczyniłby aspirację jak i nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać olej; jeżeli ani uczyniłby aspirację ani nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać olej. Dlaczego tak jest? Ponieważ ten (sposób działania) jest odpowiednić metodć na uzyskanie oleju. Tak też jacykolwiek pustelnicy i bramini majć właściwy poglćd, właściwć intencję, właściwć mowę, właściwe działanie, właściwe utrzymanie, właściwy wysiłek, właściwć uważność i właściwć koncentrację, jeżeli czynić aspirację i wiodć święte życie, to sć zdolni do uzyskania owocu; jeżeli nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu; jeżeli zarówno czynić aspirację jak i nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu, jeżeli ani czynić aspirację ani nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu'. Dlaczego tak jest? Ponieważ ta (właściwa ścieżka) jest odpowiednić dla uzyskania owocu.
16. Załóżmy, że człowiek potrzebujćcy mleka, szukajćcy mleka, wędrujćcy w poszukiwaniu mleka cićgnćłby krowę co ostatnio się ocieliła za wymiona. Wtedy gdyby uczynił aspirację i zadziałał w ten sposób, byłby zdolny uzyskać mleko; jeżeli nie uczyniłby aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać mleko; jeżeli zarówno uczyniłby aspirację jak i nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać mleko; jeżeliby ani uczyniłby aspirację ani nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać mleko. Dlaczego tak jest? Ponieważ ten (sposób działania) jest odpowiednić metodć na uzyskanie mleka. Tak też jacykolwiek pustelnicy i bramini majć właściwy poglćd, właściwć intencję, właściwć mowę, właściwe działanie, właściwe utrzymanie, właściwy wysiłek, właściwć uważność i właściwć koncentrację, jeżeli czynić aspirację i wiodć święte życie, to sć zdolni do uzyskania owocu; jeżeli nie czynić aspiracji i wiodć święte życie to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu; jeżeli zarówno czynić aspirację jak i nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu, jeżeli ani czynić aspirację ani nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu'. Dlaczego tak jest? Ponieważ ta (właściwa ścieżka) jest odpowiednić dla uzyskania owocu.
17. Załóżmy, że człowiek potrzebujćcy masła, szukajćcy masła, wędrujćcy w poszukiwaniu masła wlałby mleko do maselnicy i ubijał je tłuczkiem. Wtedy gdyby uczynił aspirację i zadziałał w ten sposób, byłby zdolny uzyskać masło; jeżeli nie uczyniłby aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać masło; jeżeli zarówno uczyniłby aspirację jak i nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać masło; jeżeliby ani uczynił aspirację ani nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać masło. Dlaczego tak jest? Ponieważ ten (sposób działania) jest odpowiednić metodć na uzyskanie masła. Tak też jacykolwiek pustelnicy i bramini majć właściwy poglćd, właściwć intencję, właściwć mowę, właściwe działanie, właściwe utrzymanie, właściwy wysiłek, właściwć uważność i właściwć koncentrację, jeżeli czynić aspirację i wiodć święte życie, to sć zdolni do uzyskania owocu; jeżeli nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu; jeżeli zarówno czynić aspirację jak i nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu, jeżeli ani czynić aspirację ani nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu'. Dlaczego tak jest? Ponieważ ta (właściwa ścieżka) jest odpowiednić dla uzyskania owocu.
18. Załóżmy, że człowiek potrzebujćcy ognia, szukajćcy ognia, wędrujćcy w poszukiwaniu ognia wzićłby górny kij do produkcji ognia i pocierał nim suchy, wysuszony kawałek drewna. Wtedy gdyby uczynił aspirację i zadziałał w ten sposób, byłby zdolny uzyskać ogień; jeżeli nie uczyniłby aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać ogień; jeżeli zarówno uczyniłby aspirację jak i nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać ogień; jeżeliby ani uczynił aspiracji ani nie uczynił aspiracji i zadziałał w ten sposób, to wcićż byłby zdolny uzyskać ogień. Dlaczego tak jest? Ponieważ ten (sposób działania) jest odpowiednić metodć na uzyskanie ognia. Tak też jacykolwiek pustelnicy i bramini majć właściwy poglćd, właściwć intencję, właściwć mowę, właściwe działanie, właściwe utrzymanie, właściwy wysiłek, właściwć uważność i właściwć koncentrację, jeżeli czynić aspirację i wiodć święte życie, to sć zdolni do uzyskania owocu; jeżeli nie czynić aspiracji i wiodć święte życie to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu; jeżeli zarówno czynić aspirację jak i nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu, jeżeli ani czynić aspirację ani nie czynić aspiracji i wiodć święte życie, to wcićż sć zdolni do uzyskania owocu'. Dlaczego tak jest? Ponieważ ta (właściwa ścieżka) jest odpowiednić dla uzyskania owocu.
19. Bhumija, gdyby te cztery przykłady pojawiły się tobie w odniesieniu do Księcia Jayaseny, to spontanicznie uzyskałby przekonanie co do ciebie i będćc przekonanym okazałby ci swe przekonanie”. „Czcigodny panie, jak te cztery przykłady mogłyby mi się pojawić w odniesieniu do Księcia Jayaseny, tak jak pojawiły się Zrealizowanemu, skoro sć one spontaniczne i nigdy przedtem nie słyszane?” Oto co powiedział Zrealizowany. Czcigodny Bhumija był zadowolony i ucieszony słowami Zrealizowanego.