[PTS Vol S - 5] [\z S /] [\f V /]
[PTS Page 369] [\q 369/]
[BJT Vol S 5-2] [\z S /] [\w Vb /]
[BJT Page 182] [\x 182/]

Suttantapiṭake
Saṃyuttanikāyo
Pañcamabhāge-dutiyo kaṇḍo
Mahāvaggo
11. Sotāpatti saṃyuttaṃ
3. Sarakāni1vaggo

Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa.

11. 3. 1.

Mahānāmasuttaṃ

[PTS Page 369] [\q 369/]

3789. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca: "idaṃ bhante, kapilavatthu iddhañceva phītañca bāhujaññaṃ2 ākiṇṇamanussaṃ sambādhabyuhaṃ3. So khvāhaṃ bhante, bhagavantaṃ payirupāsitvā manobhāvanīyaṃ vā bhikkhuṃ4, sāyanhasamayaṃ kapilavatthuṃ pavisanto bhantenapi* hatthinā samāgacchāmi. Bhantenapi assena samāgacchāmi. Bhantenapi purisena samāgacchāmi. Tassa mayhaṃ bhante, tasmiṃ samaye mussateva bhagavantaṃ ārabbha sati. Mussati dhammaṃ ārabbha sati mussati saṅghaṃ ārabbha sati. Tassa mayhaṃ bhante, evaṃ hoti: "imehi cāhaṃ samaye kālaṃ kareyyaṃ kā mamassa5 gati, ko abhisamparāyo"ti?

Mā bhāyi mahānāma, mā bhāyi mahānāma apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati, apāpikā kālakiriyā6. Yassa kassaci mahānāma, dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ, sīlaparibhāvitaṃ cittaṃ, sutaparibhāvitaṃ cittaṃ, cāgaparibhāvitaṃ cittaṃ, paññāparibhāvitaṃ cittaṃ, tassa yo hi khvāyaṃ kāyo rūpī cātummahābhūtiko mātāpettikasambhavo [PTS Page 370] [\q 370/] odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo, taṃ idheva7 kākā vā khādanti, gijjhā vā khādanti, kulalā vā khādanti, supānā8 vā khādanti, sigālā vā khādanti, vividhā vā pāṇakajātā khādanti, yañca khvassa cittaṃ dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ, sīlaparibhāvitaṃ, sutaparibhāvitaṃ, cāgaparibhāvitaṃ, paññāparibhāvitaṃ, taṃ uddhaṃgāmī hoti visesagāmī.

-------------------------

1. Saraṇāni-machasaṃ.

2. Bahujanaṃ-sīmu, sī2.

3. Sambādhavyuhaṃ-syā.

4. Mano bhāvanīye vā bhikkhu

5. Kā mayhaṃ-machasaṃ, syā,

6. Kālaṃkiriyā-machasaṃ.

7. Imeva-syā.

8. Sunakhā-machasaṃ, syā.

* Vibbhantena-aṭṭhakathā.

[BJT Page 184] [\x 184/]

Seyyathāpi mahānāma, balavā puriso sappikumbhaṃ vā telakumbhaṃ vā gambhīraṃ udakarahadaṃ ogāhetvā bhindeyya, tatra yāssa1 sakkharā vā kaṭhalā vā sā adhogāmī assa. Yañca khvassa tatra sappi vā telaṃ vā taṃ uddhaṅgāmī assa visesagāmi. Evameva kho mahānāma, yassa kassaci dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ sīlaparibhāvitaṃ cittaṃ, sutaparibhāvitaṃ cittaṃ, cāgaparibhāvitaṃ cittaṃ, paññāparibhāvitaṃ cittaṃ, tassa yo hi khvāyaṃ kāyo rūpī cātummahābhūtiko matāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo, taṃ idheva kākā vā khādanti, gijjhā vā khādanti, kulalā vā khādanti, supānā vā khādanti, sigālā vā khādanti, vividhā vā pāṇakajātā khādanti, yañca khvassa cittaṃ saddhāparibhāvitaṃ, sīlaparibhāvitaṃ, sutaparibhāvitaṃ, cāgaparibhāvitaṃ, paññāparibhāvitaṃ cittaṃ taṃ uddhaṅgāmī hoti visesagāmī. Tuyhaṃ kho pana mahānāma, dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ sīlaparibhāvitaṃ, sutaparibhāvitaṃ, cāgaparibhāvitaṃ, paññāparibhāvitaṃ. Mā bhāyi mahānāma, ma bhāyi mahānāma, apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati. Apāpikā kālakiriyāti.

11. 3. 2

Dutiya mahānāmasuttaṃ

[PTS Page 371] [\q 371/]

3790. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca: "idaṃ2 bhante, kapilavatthu iddhañceva phītañca bāhujaññaṃ ākiṇṇamanussaṃ sambādhabyuhaṃ. So khvāhaṃ bhante, bhagavantaṃ vā payirupāsitvā manobhāvaniyaṃ vā bhikkhuṃ, sāyanhasamayaṃ kapilavatthuṃ pavisanto bhantenapi hatthinā samāgacchāmi. Bhantepi assena samāgacchāmi. Bhantepi rathena samāgacchāmi. Bhantepi sakaṭena gacchāmi. Bhantepi purisena samāgacchāmi. Tassa mayhaṃ bhante, tasmiṃ samaye mussateva bhagavantaṃ ārabbha sati, mussati dhammaṃ ārabbha sati, mussati saṅghaṃ ārabbha sati, tassa mayhaṃ bhante, evaṃ hoti: imamhi cāhaṃ samaye kālaṅkareyyaṃ kā mamassa gati, ko abhisamparāyo"ti?

---------------------------

1. Yā assa-machasaṃ, syā.

2. Idha-sī2.

[BJT Page 186] [\x 186/]

Mā bhāyi mahānāma. Mā bhāyi, mahānāma, apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati, apāpikā kālakiriyā. Catūhi bho mahānāma, dhammehi samannāgato ariyasāvako nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbāro. Katamehi catūhi: idha mahānāma, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammā sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaḍaṅgho ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. " Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññuppasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaṃvattanikehi. Seyyathāpi mahānāma, rukkho pācīnaninno pācīnapoṇo pācīnapabbhāro, so mūle chinno katamena papateyyāti1? Yena bhante, ninno yena poṇo yena pabbhāroti. Evameva kho mahānāma, imehi catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāroti.

11. 3. 3.

Tatiya mahānimasuttaṃ

3781. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho mahānāmo sakko yena godhā sakko tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā godhaṃ sakkaṃ etadavoca: [PTS Page 372] [\q 372/] "katīhi tvaṃ godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannaṃ puggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇanti"? Tīhi khvāhaṃ mahānāma, dhammehi samannāgataṃ sotāpattaṃ puggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ. Katamehi tīhi: idha mahānāma, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijajācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti". Imehi kho’haṃ mahānāma, tīhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannaṃ puggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.

Tvaṃ pana mahānāma, katīhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannaṃ puggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇanti? Catūhi khvāhaṃ bho godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannaṃ puggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ katamehi catūhi: idha bho godhe, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti" dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassātī" ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññuppasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaṃvattanikehi. Imehi khvāhaṃ godhe catūhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannaṃ puggalaṃ ājānāmi. Avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyanti. Āgamehi tvaṃ mahānāma, āgamehi tvaṃ mahānāma, bhagavāva etaṃ jāneyya etehi dhammehi samannāgataṃ vā asamannāgataṃ vāti. Āyāma godhe, yena bhagavā tenupasaṅkameyyāma upasaṅkamitvā2 bhagavato etamatthaṃ ārocessāmāti.

---------------------------

1. Mūle chinne-syā, mūlacchinno-machasaṃ. 2. Upasaṅkamma-sīmu, sī. 2

[BJT Page 188] [\x 188/]

[PTS Page 373] [\q 373/]

Atha kho mahānāmo ca sakko godhā ca sakko yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca: "idhāhaṃ bhante, yena godhā sakko tenupasaṅkamiṃ upasaṅkamitvā godhaṃ sakkaṃ etadavocaṃ: katīhi tvaṃ godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannaṃ puggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇanti? Evaṃ vutte bhante, godhā sakko maṃ etadavoca:

Tīhi khvāhaṃ mahānāma, dhammehi samannāgataṃ sotāpannaṃ puggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ. Katamehi tīhi: idha mahānāma, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā"ti. Imehi kho’haṃ mahānāma, tīhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannaṃ puggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ. Tvaṃ pana mahānāma, katīhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannaṃ puggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇanti? Evaṃ vutte’haṃ1 bhante, godhaṃ sakkaṃ etadavocaṃ:

Catūhi khvāhaṃ godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannaṃ puggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ. Katamehi catūhi: idha godhe, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. " Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññuppasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaṃvattanikehi. Imehi kho’haṃ godhe, catūhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannaṃ puggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇanti. Evaṃ vutte bhante, godhā sakko maṃ etadavoca:

Āgamehi tvaṃ mahānāma, āgamehi tvaṃ mahānāma, bhagavāva etaṃ jāneyya etehi dhammehi samannāgataṃ vā asamannāgataṃ vāti. [PTS Page 374] [\q 374/] idha’ bhante, kocideva dhammasamuppādo2 uppajjeyya ekato assa bhagavā, ekato bhikkhusaṅgho ca yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ. Evaṃ pasannaṃ maṃ bhante, bhagavā dhāretu.

Idha bhante, kocideva dhammasamuppādo2 uppajjeyya ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho, ekato bhikkhunīsaṅgho ca, yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ. Evaṃ pasannaṃ maṃ bhante, bhagavā dhāretu.

---------------------------

1. Vuttāhaṃ-machasaṃ, syā.

2. Dhammo samuppādo-machasaṃ.

3. Bhikkhusaṅgho bhikkhunīsaṅgho ca-machasaṃ.

[BJT Page 190] [\x 190/]

Idha bhante, kocideva dhammasamuppādo uppajjeyya ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho, ekato bhikkhunīsaṅgho, upāsakā ca. Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ, evaṃ pasannaṃ maṃ bhante, bhagavā dhāretu.

Idha bhante, kocideva dhammasamuppādo uppajjeyya. Ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho, ekato bhikkhunīsaṅgho, upāsakā upāsikāyo ca, yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ evaṃ pasannaṃ maṃ bhante, bhagavā dhāretu.

Idha bhante, kocideva dhammasamuppādo uppajjeyya. Ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho, ekato bhikkhunīsaṅgho, upāsakā upāsikāyo sādavako ca, loko1 samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā. Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ, evaṃ pasannaṃ maṃ bhante, bhagavā dhāretūti.

Evaṃvādī tvaṃ godhe, mahānāmaṃ sakkaṃ kiṃ vadesīti? Evaṃvādāhaṃ bhante, mahānāma sakkaṃ na kiñci vadāmi aññatra kalyāṇā aññatra kusalāti.

11. 3. 4

Sarakānisuttaṃ

[PTS Page 375] [\q 375/]

3792. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Tena kho panasamayena sarakāni2 sakko kālakato hoti. So bhagavatā vyākato sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇoti. Tatra sudaṃ sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti, khīyanti, vipācenti: "acchariyaṃ vata bho abbhutaṃ vata bho, etthadāni ko na sotāpanno bhavissati, yatra hi nāma sarakāni sakko kālakato so bhagavatā vyākato sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇoti. Sarakāni sakko sikkhādubbalyamāpādi, majjapānaṃ apāyī"ti.

---------------------------

1. Sadevako loko-sīmu, sī2.

2. Saraṇāni-machasaṃ.

[BJT Page 192] [\x 192/]

Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca: "idha bhante, sarakāni sakko kālakato. So bhagavatā vyākato sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇoti tatra sudaṃ bhante, sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti: "acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, etthadāni ko na sotāpanno bhavissati. Yatra hi nāma sarakāni sakko kālakato, so bhagavatā vyākato "sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo"ti, sarakāni sakko sikkhādubbalyamāpādi, majjānaṃ apāyī"ti.

Yo so mahānāma, dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato, dhammaṃ saraṇaṃ gato, saṅghaṃ saraṇaṃ gato so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya. Yaṃ hi taṃ mahānāma, sammāvadamāno vadeyya, dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato, dhammaṃ saraṇaṃ gato, saṅghaṃ saraṇaṃ gatoti sarakāniṃ sakkaṃ sammā vadamāno vadeyya [PTS Page 376] [\q 376/] sarakāni mahānāma, sakko dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato, dhammaṃ saraṇaṃ gato, saṅghaṃ saraṇaṃ gato. So kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya?

Idha mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā"ti hāsupañño1 javanapañño vimuttiyā ca samannāgato. So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayampi kho mahānāma, puggalo parimutto nirayā, parimutto tiracchānayoniyā, parimutto pettivisayā, parimutto apāyaduggativinipātā.

Idha mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā"ti hāsupañño javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti. Tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā2 lokā. Ayampi kho mahānāma, puggalo parimutto nirayā, parimutto tiracchānayoniyo, parimutto pettivisayā, parimutto apāyaduggativinipātā.

--------------------------

1. Hāsapañño-machasaṃ, syā.

2. Asmā lokā-syā.

[BJT Page 194] [\x 194/]

Idha pana mahānāma ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. " Na hāsupañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti. Ayampi kho mahānāma, puggalo parimutto nirayā, parimutto tiracchānayoniyo, parimutto pettivisayā, parimutto apāyaduggativinipātā.

[PTS Page 377] [\q 377/]

Idha pana mahānāma ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. " Na hāsupañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo. Ayampi kho mahānāma, puggalo parimuttā nirayā, parimutto tiracchānayoniyo, parimutto pettivisayā, parimutto apāyaduggativinipātā.

Idha pana mahānāma ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. " Na hāsupañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato, api cassa ime dhammā honti saddhindriyaṃ viriyindrayaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyaṃ. Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya mattaso nijjhānaṃ khamanti. Ayampi kho mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ, agantā tiracchānayoniṃ, agantā pettivisayaṃ, agantā apāyaduggativinipātaṃ.

Idha pana mahānāma ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. " Na hāsupañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato, api cassa ime dhammā honti saddhindriyaṃ viriyindrayaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyaṃ. Tathāgate cassa saddhāmattaṃ hoti, pemamattaṃ. Ayampi kho mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ, agantā tiracchānayoniṃ, agantā pettivisayaṃ, agantā apāyaduggativinipātaṃ.

Ime cepi mahānāma, mahāsālā subhāsitaṃ dubbhāsitaṃ ājāneyyuṃ, ime cāhaṃ mahāsāle vyākareyyaṃ: "sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā"ti. Kimaṅga pana sarakāniṃ sakkaṃ. Sarakāni mahānāma, sakko maraṇakāle pana sikkhaṃ1 samādiyīti.

--------------------------

1. Maraṇakāle sikkhaṃ-machasaṃ, syā.

[BJT Page 196] [\x 196/]

11. 3. 5

Dutiya sarakāni suttaṃ

3793. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati [PTS Page 378] [\q 378/] kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Tena kho pana samayena sarakāni sakko kālakato hoti. So bhagavatā vyākato: "sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo"ti. Tatra sudaṃ sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti: "acchariyaṃ vata bho abbhutaṃ vata bho, etthadāni ko na sotāpanno bhavissati. Yatra hi nāma sarakāni sakko kālakato so bhagavatā vyākato ’sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti. Sarakāni sakko sikkhāya aparipūrakārī ahosī"ti.

Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca: "idha bhante, sarakāni sakko kālakato. So bhagavatā vyākato: ’sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti. Tatra sudaṃ bhante sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti: acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, ettha’dāni kho na sotāpanno bhavissati. Yatra hi nāma sarakāni sakko kālakato, so bhagavatā vyākato: ’sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti, sarakāni sakko sikkhāya aparipūrakārī ahosī"ti.

Yo so mahānāma, dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato, so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya. Yaṃ hi taṃ mahānāma, sammā vadamāno vadeyya: "dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato"ti. Sarakāniṃ sakkaṃ sammā vadamāno vadeyya. Sarakāni mahānāma, sakko dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato, dhammaṃ saraṇaṃ gato, saṅghaṃ saraṇaṃ gato, so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya.

Idha, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantigato1 hoti abhippasanno: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme ekantigato 1 hoti abhippasanno: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe ekantigato 1 hoti abhippasanno: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā"ti hāsupañño javanapañño vimuttiyā ca samannāgato. So āsavānaṃ khayā āsavānaṃ ceto vimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayampi kho mahānāma, puggalo parimutto nirayā, parimutto tiracchānayoniyo, parimutto pettivisayā, parimutto apāyaduggativinipātā.

--------------------------

1. Ekantagato-machasaṃ, syā.

[BJT Page 198] [\x 198/]

Idha pana mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantigato hoti abhippasanno: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme ekantigato hoti abhippasanno: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe ekantigato hoti abhippasanno: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā"ti. Hāsupañño javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā antarā parinibbāyī hoti. Upahacca parinibbāyī hoti. Sasaṅkhāraparinibbāyī hoti. Asaṅkhāraparinibbāyī1 hoti. Uddhaṃsoto hoti akaṇiṭṭhagāmī. Ayampi kho mahānāma, puggalo parimutto nirayā, parimutto tiracchānayoniyo, parimutto pettivisayā, parimutto apāyaduggativinipātā.

Idha pana mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantigato hoti abhippasanno: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme ekantigato hoti abhippasanno: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe ekantigato hoti abhippasanno: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā"ti. Na hāsupañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti. Ayampi kho mahānāma, [PTS Page 379] [\q 379/] puggalo parimutto nirayā, parimutto tiracchānayoniyo, parimutto pettivisayā, parimutto apāyaduggativinipātā.

Idha pana mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantigato hoti abhippasanno: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme ekantigato hoti abhippasanno: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe ekantigato hoti abhippasanno: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā"ti. Na hāsupañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato so tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇoti. Ayampi kho mahānāma, puggalo parimutto nirayā, parimutto tiracchānayoniyo, parimuttopettivisāyā, parimutto apāyaduggativinipātā.

Idha pana mahānāma, ekacco puggalo nahave kho buddhe ekantigato hoti abhippasanno, na dhamme ekantigato hoti abhippasanno, na saṅghe ekantigato hoti abhippasanno, na hāsupaññā na javanapaññā na ca vimuttiyā samannāgato. Api cassa ime dhammā honti: saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññandriyaṃ. Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya mattaso nijjhānaṃ khamanti. Ayampi kho mahānāma puggalo agantā nirayaṃ, agantā tiracchānayoniṃ, agantā pettivisayaṃ, agantā apāyaduggativinipātaṃ.

Idha pana mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe ekantigato hoti abhippasanno. Na dhamme ekantigato hoti abhippasanno. Na saṅghe ekantigato hoti abhippasanno. Na hāsupañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. Api cassa ime dhammā honti: saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyaṃ. Tathāgate cassa saddhāmattaṃ hoti. Pemamattaṃ ayampi kho mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ, agantā tiracchānayoniṃ, agantā pettivisayaṃ, agantā apāyaduggati vinipātaṃ.

------------------------

1. Asaṅkhāraparinibbāyī hoti sasaṅkhāraparinibbāyi-machasaṃ, syā.

[BJT Page 200] [\x 200/]

Seyyathāpi mahānāma, dukkhettaṃ dubbhūmiṃ1 avihatakhāṇukaṃ, bījāni cassu2 khaṇḍāni pūtīni vātātapahatāni asārādāni asukhasayitāni, devo ca na sammādhāraṃ anuppaveccheyya api nu tāni bījāni vuddhiṃ virūḷahiṃ vepullaṃ āpajjeyyunti? No hetaṃ bhante, evameva kho mahānāma, idha dhammo durakkhāto hoti duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito idamahaṃ dukkhettasmiṃ vadāmi. [PTS Page 380] [\q 380/] tasmiñca dhamme sāvako viharati dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī idamahaṃ dubbījasmiṃ vadāmi.

Seyyathāpi mahānāma, sukhettaṃ3 subhumiṃ5 suvihatakhāṇukaṃ bījānicassu akhaṇḍāni apūtīni āvātātapahatāni sārādāni sukhasayitāni, devo ca sammā dhāraṃ anuppaveccheyya, api nu tāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyunti? Evaṃ bhante, evameva kho mahānāma, idha dhammo svākkhāto hoti suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Idamahaṃ sukhettasmiṃ vadāmi. Tasmiñca dhamme sāvako viharati dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī. Idamahaṃ subījasmiṃ vadāmi. Kimaṅga pana sarakāniṃ sakkaṃ, sarakāni mahānāma sakko maraṇakāle sikkhāya paripūrakāri ahosīti.

11. 3. 6

Anāthapiṇḍika suttaṃ

3794. Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi: "ehi tvaṃ ambho purisa, yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkama, upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vanda, "anāthapiṇḍiko bhante, gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāko, so āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandatī"ti. Evañca vadehi: "sādhu kira bhante, āyasmā sāriputto yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā"ti.

[PTS Page 381] [\q 381/]

Evaṃ bhantehi kho so puriso anāthapiṇḍikassa gahapatissa paṭissutvā yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca: "anāthapiṇḍiko bhante, gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagipāno. So āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandati, evañca vadeti: "sādhukira bhante, āyasmā sāriputto yena aṇāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā"ti. Adhivāsesi kho āyasmā sāriputto tuṇhībhāvena.

-------------------------

1. Dubbhumaṃ-sī2.

2. Bījānicassa-sī2.

3. Sukekhattaṃ-syā.

4. Subhumaṃ-sī2.

5. Cassa-syā.

[BJT Page 202] [\x 202/]

Atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āyasmatā ānandena, pacchāsamaṇena yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho āyasmā sāriputto anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca: kacci te gahapati, khamanīyaṃ kacci yāpanīyaṃ kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti no abhikkamanti. Paṭikkamosānaṃ paññāyati no abhikkamoti? Na me bhante, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti no paṭikkamanti abhikkamosānaṃ paññāyati no paṭikkamo"ti.

Yathārūpena ca kho gahapati, buddhe appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Tathārūpo te buddhe appasādo natthi. Atthi ca kho te gahapati, buddhe aveccappasādo: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Tañca pana te buddhe aveccappasādaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ1.

Yathārūpena kho gahapati, dhamme appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā [PTS Page 382] [\q 382/] apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te dhamme appasādo natthi atthi ca kho te gahapati, dhamme aveccappasādo: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Tañca pana te dhamme aveccappasādaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ1.

Yathārūpena kho gahapati, saṅghe appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te saṅghe appasādo natthi. Atthi ca kho te gahapati, saṅghe aveccappasādo: "supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā"ti. Tañca pana te saṅghe aveccappasādaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambhayyuṃ1.

Yathārūpena kho gahapati, dussīlyena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpaṃ te dussīlyaṃ natthi. Atthi ca kho te gahapati ariyakantāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni. Tāni ca pana te ariyakantāni sīlāni attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ.

Yathārūpāya kho gahapati, micchādiṭṭhiyā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchādiṭṭhi natthi atthi ca kho te gahapati, sammādiṭṭhi. Tañca pana te sammādiṭṭhiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ.

--------------------------

1. Paṭippassambheyya-sīmu, machasaṃ.

[BJT Page 204] [\x 204/]

Yathārūpena kho gahapati, micchāsaṅkappena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāsaṅkappo natthi. Atthi ca kho te gahapati, sammāsaṅkappo. Tañca pana te sammāsaṅkappaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ.

[PTS Page 383] [\q 383/]

Yathārūpāya kho gahapati, micchāvācāya samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchāvācā natthi. Atthi ca kho te gahapati, sammāvācā tañca pana te sammāvācaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ.

Yathārūpena kho gahapati, micchākammantena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchākammanto natthi. Atthi ca kho te gahapati, sammākammanto tañca pana te sammākammantaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ.

Yathārūpena kho gahapati, micchā ājīvena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāājīvo natthi. Atthi ca kho te gahapati, sammāājīvo tañca pana te sammāājīvaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ.

Yathārūpena kho gahapati, micchāvāyāmena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāvāyāmo natthi. Atthi ca kho te gahapati, sammāvāyāmo. Tañca pana te sammāvāyāmaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ.

Yathārūpāya kho gahapati, micchāsatiyā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchāsati natthi. Atthi ca kho te gahapati, sammāsati tañca pana te sammāsatiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ.

Yathārūpena kho gahapati, micchāsamādhinā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāsamādhi natthi. Atthi ca kho te gahapati, sammāsamādhi tañca pana te sammāsamādhiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ.

[BJT Page 206] [\x 206/]

[PTS Page 384] [\q 384/]

Yathārūpena kho gahapati, micchāñāṇena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpaṃ te micchāñāṇaṃ natthi. Atthi ca kho te gahapati, sammāñāṇaṃ tañca pana te sammāñāṇaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ.

Yathārūpāya kho gahapati, micchāvimuttiyā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchāvimutti natthi. Atthi ca kho te gahapati, sammāvimutti tañca pana te sammāvimuttiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ.

Atha kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa ṭhānaso vedanā paṭippassambhiṃsu. 1 Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati āyasmantaṃ sāriputtaṃ āyasmantañca ānandaṃ sakeneva thālipākena parivisi. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati, āyasmantaṃ sāriputtaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ āyasmā sāriputto imāhi gāthāhi anumodi:

"Yassa saddhā tathāgate acalā suppatiṭṭhitā,

Sīlañca yassa kalyāṇaṃ ariyakantaṃ pasaṃsitaṃ.

Saṅghe pasādo yassatthi ujubhūtañca dassanaṃ,

Adaḷiddoti taṃ āhu amoghaṃ tassa jīvitaṃ.

Tasmā saddhañca sīlañca pasādaṃ dhammadassanaṃ,

Anuyuñjetha medhāvī saraṃ buddhānasāsananti".

Atha kho āyasmā sāriputto anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ imāhi gāthāhi anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkami. [PTS Page 385] [\q 385/] atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā etadavoca: "handa kuto nu tvaṃ ānanda, āgacchasi divādivassā"ti. Āyasmatā bhante, sāriputtena anāthapiṇḍiko gahapati iminā ca iminā ca ovādena ovaditoti. Paṇḍito ānanda, sāriputto mahāpañño ānanda, sāriputto, yatra hi nāma cattāri sotāpattiyaṅgāni dasahi ākārehi2 vibhajissatīti.

-------------------------

1. Paṭippassambhi-syā.

2. Dasahākārehi-syā, machasaṃ.

[BJT Page 208] [\x 208/]

11. 3. 7

Dutiya anāthapiṇḍika suttaṃ

3795. Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi: ehi tvaṃ ambho purisa yenāyasmā ānando tenupasaṅkama. Upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato ānandassa pāde sirasā vanda, " anāthapiṇḍiko bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno, so āyasmato ānandassa pāde sirasā vandatī"ti. Evañca vadehi’ "sādhu kira bhante, āyasmā ānando yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā"ti.

Evaṃ bhanteti kho so puriso anāthapiṇḍikassa gahapatissa paṭissutvā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca: "anāthapiṇḍiko bhante, gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno, so āyasmato ānandassa pāde sirasā vandati. Evañca vadeti: "sādhu kira bhante, āyasmā ānando yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyāti. Adhivāsesi kho āyasmā ānando tuṇhībhāvena.

Atha kho āyasmā ānando pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho āyasmā ānando anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca: "kacci te gahapati khamanīyaṃ kacci yāpanīyaṃ kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti no abhikkamanti paṭikkamosānaṃ paññāyati no abhikkamo"ti? Na me bhante, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti, abhikkamosānaṃ paññāyati no paṭikkamoti.

[PTS Page 386] [\q 386/]

Catūhi kho gahapati, dhammehi samannāgatassa assutavato puthujjanassa hoti uttāso1 hoti chambhitattaṃ, hoti samaparāyikaṃ maraṇabhayaṃ. Katamehi catūhi? Idha gahapati, assutavā puthujjano buddhe appasādena samannāgato hoti. Tañca panassa buddhe appasādaṃ attani samanupassato hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.

Punaca’paraṃ gahapati, assutavā puthujjano dhamme appasādena samannāgato hoti. Tañca panassa dhamme appasādaṃ attani samanupassato hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.

Punaca’paraṃ gahapati, assutavā puthujjano saṅghe appasādena samannāgato hoti. Tañca panassa saṅghe appasādaṃ attani samanupassato hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.

Punaca’paraṃ gahapati, assutavā puthujjano dussīlyena samannāgato hoti. Tañca panassa dussīlyaṃ attani samanupassato hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ. Imehi kho gahapati, catūhi dhammehi samannāgatassa assutavato puthujjanassa hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.

------------------------

1. Uttrāso-syā.

[BJT Page 210] [\x 210/]

Catūhi kho gahapati, dhammehi samannāgatassa sutavato ariyasāvakassa na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ katamehi catūhi? Idha gahapati, sutavā ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Tañca panassa buddhe aveccappasādaṃ attani samanupassato na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.

Punaca’paraṃ gahapati, sutavā ariyasāvako dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Tañca panassa dhamme aveccappasādaṃ attani samanupassato na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ. Na hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.

Punaca’paraṃ gahapati sutavā ariyasāvako saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti". Tañca panassa saṅghe aveccappasādaṃ attani samanupassato na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhaya.

Punaca’paraṃ gahapati sutavā ariyasāvako ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññuppasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaṃvattanikehi. Tāni ca panassa ariyakantāni sīlāni attani samanupassato [PTS Page 387] [\q 387/] na hoti uttāso. Na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ. Imehi kho gahapati, catūhi dhammehi samannāgatassa sutavato ariyasāvakassa na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhayanti.

Nāhaṃ bhante, ānanda, bhāyāmi. Kyāhaṃ bhāyissāmi1, ahaṃ hi bhante buddhe aveccappasādena samannāgato: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato : svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato : supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. " Yānimāni2 bhante, bhagavatā gihīsāmīcikāni sikkhāpadāni paññattāni3, nāhaṃ tesaṃ kiñci attani khaṇḍaṃ samanupassāmīti, lābhā te gahapati, suladdhaṃ te gahapati, sotāpattiphalaṃ gahapati, vyākatanti.

11. 3. 8

Tatiya anāthapiṇḍikasuttaṃ

3796. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ bhagavā etadavoca: yato ca kho gahapati, ariyasāvakassa pañca bhayāni verāni vūpasantāni4 honti, catūhi ca sotipattiyaṅgehi samannāgato hoti, ariyo cassa ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho. So ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ vyākareyya: "khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoniyo khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpanno’hamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo". Katamāni pañca bhayāni verāni vūpasantāni honti:

--------------------------

1. Tyāhaṃ bhāsissāmi-syā.

2. Yāni cimāni-machasaṃ, syā.

3. Desitāni-machasaṃ, syā.

4. Vūpasantāni ca-machasaṃ, syā.

[BJT Page 212] [\x 212/]

Yaṃ gahapati, pāṇātipātī pāṇātipātapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, samparāyikampi [PTS Page 388] [\q 388/] bhayaṃ veraṃ pasavati, cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyati, pāṇātipātā paṭiviratassa etaṃ bhayaṃ1 veraṃ vūpasannaṃ hoti. Yaṃ gahapati, adinnādāyī adinnādānapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, samparāyikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyati, adinnādānā paṭiviratassa etaṃ bhayaṃ veraṃ vūpasannaṃ hoti. Yaṃ gahapati, kāmesumicchācārī kāmesumicchācārapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, samparāyikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyati, kāmesumicchācārā paṭiviratassa etaṃ bhayaṃ veraṃ vūpasannaṃ hoti. Yaṃ gahapati, musāvādī musāvādapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, samparāyikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyati, musāvādā paṭiviratassa etaṃ bhayaṃ veraṃ vūpasannaṃ hoti. Yaṃ gahapati, surāmerayamajjapamādaṭṭhāyi surāmerayamajjapamādaṭṭhānapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, samparāyikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyati. Surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratassa etaṃ bhayaṃ veraṃ vūpasannaṃ hoti. Imāni pañca bhayāniverāni vūpasantāni honti.

Katamehi catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti: idha gahapati, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sasambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. " Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññuppasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaṃvattanikehi. Imehi catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti.

Katamo cassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho? Idha gahapati, ariyasāvako paṭiccasamuppādaṃ yeva sādhukaṃ yoniyo manasikaroti: "iti imasmiṃ sati idaṃ hoti, imassuppādā idaṃ upapajjati, iti imasmiṃ asati idaṃ na hoti, imassa nirodhā idaṃ nirujjhati, yadidaṃ avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanā paccayā taṇhā, taṇhā paccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ soka parideva dukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho viññāṇanirodhā nāmarūpanirodhā, nimarūpanirodhā saḷāyatananirodhā, saḷāyatananirodhā phassanirodhā, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparideva dukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī"ti. [PTS Page 389] [\q 389/] ayamassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho.

--------------------------

1. Evaṃ taṃ bhayaṃ-machasaṃ, syā,

[BJT Page 214] [\x 214/]

Yato kho gahapati, ariyasāvakassa imāni pañca bhayāni verāni vūpasantāni honti, imehi catūhi sotipattiyaṅgehi samannāgato hoti. Ayamassa1 ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho. So ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ vyākareyya: "khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoniyo khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo"ti.

11. 3. 9

Bhikkhusuttaṃ

3797. Atha kho samabahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū bhagavā etadavoca: yato kho bhikkhave, ariyasāvakassa imāni pañca bhayāni verāni vūpasantāni honti, imehi catūhi sotāpattiyaṅghehi samannāgato hoti. Ayamassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho. So ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ vyākareyya: "khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoniyo khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāṇo"ti.

11. 3. 10

Nandakasuttaṃ

3798. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho nandako licchavimahāmatto yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho nandakaṃ licchavimahāmattaṃ bhagavā etadavoca: catūhi kho nandaka, dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno [PTS Page 390] [\q 390/] hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo. Katamehi catūhi: idha nandaka, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: "itipi so bhagavā arahaṃ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: "svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī"ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esabhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. " Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññuppasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaṃvattanikehi. Imehi kho nandaka, catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo.

--------------------------

1. Ayañcassa-machasaṃ, syā.

[BJT Page 216] [\x 216/]

Imehi ca pana nandaka, catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako āyunā saṃyutto hoti dibbenapi mānusenepi. Vaṇṇena saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi. Sukhena saṃyutto hoti dibbenapi mānusepi. Yasena saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi. Ādhipateyyena saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi. Taṃ kho panāhaṃ nandaka, nāññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā sutvā vadāmi. Api ca yadeva mayā sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tadevāhaṃ vadāmīti. Evaṃ vutte aññataro puriso nandakaṃ licchavimahāmantaṃ etadavoca: "nahānakālo1 bhante, "ti. "Alandāni bhaṇe, etena bāhirena nahānena. Alamidaṃ ajjhattaṃ nahānaṃ. Bhavissati yadidaṃ bhagavatippasādo"ti.

Sarakānivaggo tatiyo.

Tatruddānaṃ:

Mahānāmā tayo vuttā sarakānenapare duve,

Tayo ’nāthapiṇḍikena bhikkhu ca nandako dasāti.

---------------------------

1. Nahānakālo-syā