[CPD Classification 2.5.8]
[PTS Vol Th 1 ] [\z Th /] [\f I /]
[BJT Vol Th 1 ] [\z Th /] [\w I /]
[PTS Page 037] [\q 37/]
[BJT Page 104] [\x 104/]
Theragāthāpāḷi
Nidānagāthā
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
5. Pañcakanipāto.
5. 1. 1
315. Bhikkhu sīvathikaṃ gantvā
addasaṃ itthimujjhataṃ,
Apaviddhaṃ susānasmiṃ khajjantiṃ
kimihī phuṭaṃ.
316. Yaṃ hi eke jigucchanti mataṃ
disvāna pāpakaṃ,
Kāmarāgo pāturahu andho’va
vasatī ahuṃ.
317. Oraṃ odanapākamhā tamhā
ṭhānā apakkamiṃ,
Satimā sampajānohaṃ ekamantaṃ
upāvisiṃ.
318. Tato me vanasikāro yoniso udapajjatha,
Ādīnavo pāturahu nibbidā
samatiṭṭhatha.
319. Tato cittaṃ vimucci me passa dhammasudhammataṃ,
Tisso vijjā anuppattā kataṃ
buddhassa sāsana’nti.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā rājadatto thero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Rājadattattheragāthā.
5. 1. 2
320. Ayoge yuñjamattānaṃ
puriso kiccamicchato,
Caraṃ ce nādhigaccheyya taṃ
me dubbhagalakkhaṇaṃ.
321. Abbūḷhaṃ1 aghagataṃ
vijitaṃ
Ekaṃ ce ossajeyya2 kalīva siyā,
Sabbānipi ce ossajeyya andhova siyā
Samavisamassa adassanato.
322. Yaṃ hi kayirā taṃ hi vade
yaṃ na kayirā na taṃ vade,
Akarontaṃ bhāsamānaṃ
parijānanti paṇḍitā.
323. Yathā’pi ruciraṃ pupphaṃ
vaṇṇavantaṃ agandhakaṃ,
Evaṃ subhāsitā vācā
aphalā hoti akubbato.
324. Yathā’pi ruciraṃ pupphaṃ
vaṇṇavantaṃ sagandhakaṃ,
Evaṃ subhāsitā vācā
saphalā hoti pakubbato’ti. 3
Itthaṃ sudaṃ āyasmā subhūto thero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Subhūtattheragāthā.
1 Abbūḷaṃ-sīmu. 1, 2.
2 Ossajjeyya-sīmu. 1, 2.
3 Sukubbato-syā, sakubbato-sīmu.
1.
[BJT Page 106] [\x 106/]
5. 1. 3
325. Vassati [PTS Page 038] [\q 38/]
devo yathā sugītaṃ
Channā me kuṭikā sukhā
nivātā,
Tassaṃ viharāmi vūpasanto
Atha ve patthayasī pavassa deva.
326. Vassati devo yathā sugītaṃ
Channā me kuṭikā sukhā
nivātā,
Tassaṃ viharāmi santacitto
Atha ve patthayasī pavassa deva.
327. Vassati devo yathā sugītaṃ
Channā me kuṭikā sukhā
nivātā,
Tassaṃ viharāmi vītarāgo
Atha ve patthayasī pavassa deva.
328. Vassati devo yathā sugītaṃ
Channā me kuṭikā sukhā
nivātā,
Tassaṃ viharāmi vītadoso
Atha ve patthayasī pavassa deva.
329. Vassati devo yathā sugītaṃ
Channā me kuṭikā sukhā
nivātā,
Tassaṃ viharāmi vītamoho
Atha ve patthayasī pavassa deva.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā girimānando thero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Girimānandattheragāthā.
5. 1. 4
330. Yaṃ patthayāno dhammesu upajjhāyo
anuggahī,
Amataṃ abhikaṅkhantaṃ kataṃ
kattabbakaṃ mayā.
331. Anuppatto sacchikato sayaṃ dhammo
anītiho,
Visuddhañāṇo nikkaṅkho
vyākaromi tavantike.
332. Pubbenivāsaṃ jānāmi
dibbacakkhu visodhitaṃ,
Sadattho me anuppatto kataṃ buddhassa
sāsanaṃ.
333. Appamattassa me sikkhā sussutā
tava sāsane,
Sabbe me asavā khīṇā
natthi dāni punabbhavo.
334. Anusāsi maṃ ariyavatā
anukampi anuggahi,
Amogho tuyhamovādo antevāsimhi
sikkhito’ti.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā sumano thero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Sumanattheragāthā.
[BJT Page 108] [\x 108/]
5. 1. 5
335. Sādhū hi kira me mātā
patodaṃ upadaṃsayi,
Yassāhaṃ vacanaṃ sutvā
anusiṭṭho janettiyā,
Āraddhaviriyo pahitatto patto sambodhimuttamaṃ.
336. Arahā dakkhiṇeyyomhi tevijjo
amataddaso,
Jetvā1 namucano senaṃ viharāmi
anāsavo.
337. Ajjhattaṃ ca bahiddhā ca ye
me vijjiṃsu āsavā,
Sabbe asso ucchinnā na ca uppajjare
puna.
338. Visāradā kho bhagini etamatthaṃ
abhāsayi,
Apihā nūna mayi’pi vanatho te
na vijjati.
339. Pariyantakataṃ dukkhaṃ antimo’taṃ
samussayo,
Jātimaraṇasaṃsāro
natthi dāni punabbhavo’ti.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā vaḍḍho thero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Vaḍḍhattheragāthā.
5. 1. 6
340. Atthāya vata me buddho nadiṃ
nerañjaraṃ agā,
Yassāhaṃ dhammaṃ sutvāna
micchādiṭṭhiṃ vivajjayiṃ.
341. Yajiṃ [PTS Page 039] [\q 39/]
uccāvace yaññe aggihuttaṃ juhiṃ ahaṃ,
Esā suddhiti maññanto
andhabhūto puthujjano.
342. Diṭṭhigahanapakkhanno2 parāmāsena
mohito,
Asuddhiṃ maññisaṃ suddhiṃ
andhabhūto aviddasu.
343. Micchādiṭṭhi pahīnā
me bhavā sabbe vidālitā,
Juhāmi dakkhiṇeyyaggiṃ namassāmi
tathāgataṃ.
344. Mohā sabbe pahīnā
me bhavataṇhā padālitā,
Vikkhīṇo jātisaṃsāro
natthi dāni punabbhavo’ti.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā nadīkassapo thero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Nadīkassapattheragāthā.
1 Jitvāna-[PTS.]
2 Diṭṭhigahanapakkhanto-sīmu.
[BJT Page 110] [\x 110/]
5. 1. 7
345. Pāto majjhantikaṃ sāyaṃ
tikkhattuṃ divasassahaṃ,
Otariṃ udakaṃ so’haṃ1 gayāya
gayaphagguyā.
346. Yaṃ mayā pakataṃ pāpaṃ
pubbe aññāsu jātisu,
Taṃ dānīdha pavāhemi2
evaṃdiṭṭhi pure ahuṃ.
347. Sutvā subhāsitaṃ vācaṃ
dhammatthasahitaṃ padaṃ,
Tathaṃ yāthāvataṃ3
atthaṃ yoniso paccavekkhisaṃ.
348. Ninhātasabbapāpomhi nimmalo
payato suci,
Suddho suddhassa dāyādo putto
buddhassa oraso.
349. Ogayhaṭṭhaṅgikaṃ
sotaṃ sabbapāpaṃ pavāhayiṃ,
Tisso vijjā ajjhagamiṃ kataṃ
buddhassa sāsana’nti.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā gayākassapo thero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Gayākassapattheragāthā.
5. 1. 8
350. Vātarogābhinīto tvaṃ
viharaṃ kānane vane,
Paviddhagocare4 lūkhe kathaṃ bhikkhu
karissasi.
351. Pītisukhena vipulena pharamāno
samussayaṃ,
Lūkhampi abhisambhonto viharissāmi
kānane.
352. Bhāvento satipaṭṭhāne
indriyāni balāni ca,
Bojjhaṅgāni ca bhāvento
viharissāmi kānane.
353. Āraddhaviriyo pahitatto niccaṃ
daḷhaparakkamo, 5
Samagge sahāte disvā viharissāmi
kānane.
354. Anussaranto sambuddhaṃ aggaṃ
dantaṃ6 samāhitaṃ,
Atandito rattindivaṃ viharissāmi
kānane’ti.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā vakkalitthero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Vakkalittheragāthā.
1 Sotaṃ-[PTS.]
2 Opavāhemi-pa.
3 Yathāvakaṃ-nā, [PTS.]
4 Paviṭṭhagocare-sīmu.
1, 2, Pa.
5 Āraddhaviriye, pahatatte niccaṃ
daḷhaparakkame-[PTS.]
6 Aggadantaṃ-[PTS.]
[BJT Page 112] [\x 112/]
5. 1. 9
355. Olaggessāmi te citta āṇidvāreva
hatthinaṃ,
Na taṃ pāpe niyojessaṃ kāmajāla
sarīraja.
356. Tvaṃ [PTS Page 040] [\q 40/]
olaggo na gacchasi dvāravivaraṃ gajo’va alabhanto,
Na ca cittakali punappunaṃ pasahaṃ
pāparato carissasi.
357. Yathā kuñjaraṃ madantaṃ
navaggahamaṅkusallaho,
Balavā āvatteti akāmaṃ
evaṃ āvattayissaṃ taṃ.
358. Yathā varahayadamakusalo sārathi
pavaro dameti ājaññaṃ,
Evaṃ damayissaṃ taṃ patiṭṭhito
pañcasu balesu.
359. Satiyā taṃ nabandhissaṃ
payatatto vodapessāmi,
Viriyadhuraniggahito na niyato dūraṃ
gamissase cittā’ti.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā vijitaseno thero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Vijitasenattheragāthā.
5. 1. 10
360. Upārambhacitto dummedho suṇāti
jinasāsanaṃ,
Ārakā hoti saddhammā nabhaso
paṭhavī yathā.
361. Upārambhacitto dummedho suṇāti
jinasāsanaṃ,
Parihayati saddhammā kāḷapakkheva
candimā.
362. Upārambhacitto dummedho suṇāti
jinasāsanaṃ,
Parisusti saddhamme macchā appodake
yathā.
363. Upārambhacitto dummedho suṇāti
jinasāsanaṃ,
Na virūhati saddhamme khette bījaṃva
pūtikaṃ.
364. Yo ca tuṭṭhena cittena suṇāti
jinasāsanaṃ,
Khepetvā āsave sabbe sacchikatvā
akuppataṃ,
Pappuyya paramaṃ santiṃ parinibbāti
anāsavo’ti. 1
Itthaṃ sudaṃ āyasmā yasadatto thero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Yasadattattheragāthā.
1 Parisibbāyissati anāsavo-pa.
[BJT Page 114] [\x 114/]
5. 1. 11
365. Upasampadā ca me laddhā
vimutto camhi anāsavo,
So ca me bhagavā diṭṭho
vihāre ca sahāvasiṃ.
366. Bahudeva rattiṃ bhagavā abbho
kāsetināmayi,
Vihārakusalo satthā vihāraṃ
pāvisī tadā.
367. Santharitvāna saṅghāṭiṃ
seyyaṃ kappesi gotamo,
Sīho selaguhāyaṃ’va pahīnabhayabheravo.
368. Tato kalyāṇavākkaraṇo
sammāsambuddhasāvako,
Soṇo abhāsi saddhammaṃ buddhaseṭṭhassa
sammukhā.
369. Pañcakkhandhe pariññāya
bhāvayitvāna añjasaṃ,
Pappuyya paramaṃ santiṃ parinibbissatyanāsavo’ti.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā soṇo thero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Soṇakuṭikaṇṇattheragāthā.
5. 1. 12
370. Yo [PTS Page 041] [\q 41/]
ve garūnaṃ cenaññu dhīro
Vase ca tamhi janaye ca pemaṃ,
So bhattimā nāma ca hoti paṇḍito
Ñatvā ca dhammesu visesi assa.
371. Yaṃ āpadā uppatitā
uḷārā
Nakkhamphayante paṭisaṅkhayantaṃ,
So thāmavā nāma ca hoti
paṇḍito
Ñatvā ca dhammesu visesi assa.
372. Yo ve samuddo’va ṭhito anejo
Gambhirapañño nipuṇatthadassī,
Asaṃhāriyo nāma ca hoti
paṇḍito
Ñatvā ca dhammesu visesi assa.
[BJT Page 116] [\x 116/]
373. Bahussuto dhammadharo ca hoti
Dhammassa hoti anudhassacārī,
So tādiso nāma ca hoti paṇḍito
Ñatvā ca dhammesu visesi assa.
374. Atthaṃ ca yo jānāti
bhāsitassa
Atthaṃ ca ñatvāna tathā
karoti
Atthantaro nāma sa hoti paṇḍito
Ñatvā ca dhammesu visesi assā’ti.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā kosiyo thero gāthāyo abhāsitthā’ti.
Kosiyattheragāthā.
Tassuddānaṃ:
Rājadatto subhūto ca girimānandasūnunā
Vaḍḍho ca kassapo thero gayākassapavakkalī
Vijito yasadatto ca soṇo kosiyasavhayo
Saṭṭhī ca pañca
gāthāyo therā ca ettha dvādasā’ti.
Pañcakanipāto niṭṭhito.