[CPD Classification 2.5.10]
[PTS Vol J - 5] [\z J /] [\f V /]
[BJT Vol J - 2] [\z J /] [\w II /]
[PTS Page 289] [\q 289/]
[BJT Page 286] [\x 286/]

Suttantapiṭake - khuddakanikāye
Jātakapāḷi
(Dutiyo bhāgo)

Namo tassa bhagavato arahato sammā sambuddhassa.

Sattatinipāto

1. Kusajātakaṃ.

3641. Idaṃ te raṭṭhaṃ sadhanaṃ sayoggaṃ
Sakāyuraṃ sabbakāmūpapannaṃ,
Idante rajjaṃ anusāsa amma
Gacchāmahaṃ yattha piyā pabhāvati.

[PTS Page 293] [\q 293/]

3642. Anujajubhutena haraṃ mahantaṃ 1-
Divā ca ratto ca nisithakāle, 2-
Paṭigaccha tvaṃ khippaṃ kusāvatiṃ kusa
Na icchāmi 3- dubbaṇṇamahaṃ vasantaṃ.

[PTS Page 294] [\q 294/]

3643. Nāhaṃ gamissāmi ito kusāvatiṃ
Pabhāvati vaṇṇapalohito tava,
Ramāmi maddasasa niketaramme
Hitvāna raṭṭhaṃ tava dassane rato.

3644. Pabhāvati vaṇṇapalohito tava
Sammuḷharūpo vicarāmi mediniṃ,
Disaṃ na jānāmi kutombhi āgato
Tayambhi matto migamandalocane.

3645. Suvaṇṇacīravasane jātarūpasumekhale,
Sussoṇi 4- tava kāmā hi nāhaṃ rajjenamatthiko.

[PTS Page 295] [\q 295/]

3646. Abbhu hi tassa bho hoti yo anicchantamicchati,
Akāmaṃ rāja kāmehi akanto kanta 5- micchasi.

3647. Akāmaṃ vā sakāmaṃ vā yo naro labhate piyaṃ,
Lābhamettha pasaṃsāmi 6- alābho tattha pāpako.

1. Mahanti - machasaṃ 2. Nisidakāle - machasaṃ 3. Nicchāmi - machasaṃ
4. Susoṇi - machasaṃ 5. Kantu - machasaṃ 6. Pasaṃsāma - machasaṃ, vi.

[BJT Page 288] [\x 288/]

3648. Pāsāṇasāraṃ khaṇasi kaṇikārassa dārunā,
Vātaṃ jālena bādhesi yo anicchantamicchati.

3649. Pāsāṇo nūna te bhadaye ohito mudulakkhaṇe,
Yo te sātaṃ na vindāmi tirojanapadāgato

[PTS Page 296] [\q 296/]

3650. Yadā maṃ bhūkuṭiṃ 1- katvā rājaputti udikkhasi,
Āḷāriko tadā homi rañño maddassa 2- thipure.

3651. Yadā umbhayamānā maṃ rājaputti udikkhasi,
Nāḷāriko tadā homi rājā bhomi tadā kuso.

3652. Sace hi vacanaṃ saccaṃ nemittānaṃ bhavissati,
Neva me tvaṃpati assa kāmaṃ chidantu sattadhā.
3653. Sace hi vacanaṃ saccaṃ aññesaṃ yadi vā mama,
Neva tuyhaṃ pati atthi añño sihassarā kusā.

[PTS Page 297] [\q 297/]

3654. Nekkhaṃ 3- givante kāressa patvā khujje kusavātiṃ,
Sace maṃ nāganāsuru olokeyya pabhāvati.

3655. Nekkhaṃ givante kāressaṃ 4-patvā khujje kusavātiṃ,
Sace maṃ nāganāsuru 5-ālapeyya pabhāvati.

3656. Nekkhaṃ givante kāressaṃ patvā khujje kusavātiṃ,
Sace maṃ nāganāsuru umbhāyeyya 6- pabhāvati.

3657. Nekkhaṃ givante kāressaṃ patvā khujje kusavātiṃ,
Sace maṃ nāganāsuru pambhāyeyya 7- pabhāvati.

3658. Nekkhaṃ givante kāressaṃ patvā khujje kusavātiṃ,
Sace maṃ nāganāsuru pāṇihi 8- upasamphuse. .

1. Bhukuṭikaṃ - vi 2. Dadassante - machasaṃ 3. Nikkhaṃ - machasaṃ
4. Kārissaṃ - machasaṃ 5. Anāganāsuraṃ - machasaṃ syā nāganāsuraṃ - vi
6. Umbhāpeyya - vi machasaṃ 7. Pambhāpeyya - vi machasaṃ 8. Pāṇinā - machasaṃ

[BJT Page 290] [\x 290/]
[PTS Page 298] [\q 298/]

3659. Nahi nunāyaṃ rājaputti rājaputti kuse sātampi vindati,
Āḷārike bhate 1- pose vetanena 2- anatthike.

[PTS Page 299] [\q 299/]

3660. Nahi nūna 3- ayaṃ khujjā labhati jivihāya chedanaṃ,
Sunisitena satthena evaṃ dubbhāsitaṃ bhaṇaṃ.

3661. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Mahāyasoti katvāna karassu rucire piyaṃ

3662. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Mahaddhanoti katvāna karassu rucire piyaṃ

3663. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Mahabbaloti katvāna karassu rucire piyaṃ

3664. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Mahāraṭṭhoti katvāna karassu rucire piyaṃ

3665. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Mahārājāti katvāna karassu rucire piyaṃ

3666. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Sīhassaroti katvāna karassu rucire piyaṃ
3667. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Vaggussaroti katvāna karassu rucire piyaṃ

3668. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Bindussaroti katvāna karassu rucire piyaṃ

3669. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Mañjussaroti katvāna karassu rucire piyaṃ

1. Bhaṭe - machasaṃ 2. Vettanena - machasaṃ 3. Nunāyaṃ sā khujjā - machasaṃ

[BJT Page 292] [\x 292/]

3670. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Madhurassaroti katvāna karassu rucire piyaṃ

3671. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Satasippoti katvāna karassu rucire piyaṃ

3672. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Khattiyoti katvāna karassu rucire piyaṃ

3673. Mā naṃ rūpena pāmesi ārohena pabhāvati,
Kusarājāti katvāna karassu rucire piyaṃ

[PTS Page 301] [\q 301/]

3674. Ete nālā upatthaddhā sabbe tiṭṭhanti vammitā,
Purā maddanti pākāraṃ ānentetaṃ pabhāvatiṃ.

3675. Satta khaṇḍe 1- karitvāna ahametaṃ pabhāvatiṃ,
Khantiyānaṃ padassāmi ye maṃ hattumidhāgatā.

3676. Athuṭṭhuhī rājaputti sāmā koseyyavāsini,
Assupuṇṇehi nettehi dāsigaṇapurakkhatā.

[PTS Page 302] [\q 302/]

3677. Taṃ nūna kakkupasevitaṃ mukhaṃ
Ādāsadantā tharupaccavekkhitaṃ,
Subhaṃ sunteṃ virajaṃ anaṅgaṇaṃ
Chuddhaṃ vane ṭhassati khantiyehi.

3678. Te nūna me asite vellitagge
Kese mudu candanasāralitte,
Samākule sivathikāya 2- majjhe
Pādehi gijjhā parikaḍḍhayanti 3-

3679. Tā nūna me tambatakhā sulomā
Bāhā mudu candanasāralittā,
Channā vane ujjhitā khantiyehi
Gayha dhaṅko gacchati yenakāmaṃ.

1. Khile - machasaṃ 2. Sivaṭhikāya - machasaṃ 3. Parikaḍḍhiyanti - machasaṃ

[BJT Page 294] [\x 294/]

3680. Te nūna tālupanibhe alambe
Nisevite kāsikacandanena,
Thanesu me lambisasti sigālo 1-
Mātāva putto taruṇo tanujo.

3681. Taṃ nūna soṇiṃ puthulaṃ sukoṭṭhitaṃ
Nisevitaṃ kañcana mekhalāhi, 2-
Chinnaṃ vane khantiyehi avatthaṃ.
Sigālasaṅghā parikaḍḍhayanti. 3-

3682. Soṇā dhaṅkā sigālā ca ye caññe santi dāṭhino,
Ajarā nūna hessanti bhakkhayitvā pabhāvatiṃ,

3683. Sace maṃsāni bhāresuṃ 4- khantiyā duragāmino,
Aṭṭhini amma yācitvā anupanthe 5- ahātha naṃ.

3684. Khentāni amma kāretvā kaṇikārettha ropaya,
Yadā te puppitā assu hemantānaṃ himaccaye
Sareyyātha mamaṃ amma evaṃvaṇṇā pabhāvati.

[PTS Page 303] [\q 303/]

3685. Tassā mātā udaṭṭhāsi khattiyā devavaṇṇinī,
Disvā asiñca suṇañca rañño maddassa thipure.

[PTS Page 304] [\q 304/]

3686. Iminā nūna asinā susaññaṃ tanumajjhimaṃ,
Dhitaraṃ mama hanatvāna 6- khantiyānaṃ padassasi.

3687. Na me akāsi vacanaṃ atthakāmāya puttike,
Sājja lohitasaññachantā gañachisi 7- yamasādhanaṃ.

3688. Evamāpajjati poso pāpiyaññaca nigacchati,
Yo ve hitānaṃ vacanaṃ na karaṃ atthadassinaṃ.

3689. Sace tvaṃ amma dhāresi 8- kumāraṃ cārudassanaṃ,
Kusena jātaṃ khattiyaṃ suvaṇṇamaṇimekhalaṃ
Pujitaṃ ñātisaghehi na gañchisi yamakkhayaṃ.

3690. Yatthassu bherī nadati kuñajaro paṭikujjati, 9-
Khattiyānaṃ kule bhadde kinnu sukhataraṃ tato.

1. Diṅgālo - vi machasaṃ 6. Dhitaraṃ madadahanatvāna
2. Mekhalehi - machasaṃ 7. Gacchasi - machasaṃ
3. Gayhāvako gacchati yena kāma - vi 8. Saceva ajjadhāresi - machasaṃ
4. Bhariṃsu - machasaṃ 9. Kañajaroca nikujati - vi, machasaṃ, syā
5. Anupathe - machasaṃ.
[BJT Page 296] [\x 296/]

3691. Asso hasisati dvāre kumāro uparodati,
Khattiyānaṃ kule bhadde kinnu sukhataraṃ tato.

3692. Mayurakoñcāhirude kokilābhinikujite,
Khantiyānaṃ kule bhadde kinnu sukhataraṃ tato.

[PTS Page 305] [\q 305/]

3693. Kahaṃ nukho sattumaddano pararaṭṭhappamaddano,
Kuso soḷārapaññāṇo so no dukkhā pamocaye.

3694. Idheva so sattumaddano 1- pararaṭṭhappamaddano,
Kuso soḷārapaññāṇo yo no dukkhā 2- pamocaye.

3695. Ummattikā nu bhanasi ādu bālāva 3- bhāsasi,
Kuso ce āgato assa kiṃ na jānemu taṃ mayaṃ.

[PTS Page 306] [\q 306/]

3696. Eso āḷāriko poso kumāripuramantare,
Daḷhaṃ katvāna saṃvelliṃ 4- kumbhiṃ dhovati onato

3697. Veṇi tvamasi caṇḍāli ādusi kulagandhinī,
Kathaṃ maddakule jātā dasaṃ kayirāsi kāmukaṃ.

3698. Nambhi veṇi na vaṇḍāli na cambhi kulagandhinī,
Okkākaputto bhaddante tvannu dāsoti maññasi.

3699. Yo brāhmaṇasahassāni sadā bhojeti visatiṃ,
Okkākaputto bhaddante tvannu dāsoti maññasi.

[PTS Page 307] [\q 307/]

3700. Yassa nāgasahassāni sadā bhojenti visatiṃ,
Okkākaputto bhaddante tvannu dāsoti maññasi.

1. Sattumadāno - machasaṃ 2. Sabbe vadhissati - machasaṃ 3. Andhabālā - machasaṃ
Andhabālā pabhāssi - syā 5. Saṃvellaṃ - machasaṃ, syā.

[BJT Page 298] [\x 298/]

3701. Yassa assasahassāni sadā bhojenti visatiṃ,
Okkākaputto bhaddante tvannu dāsoti maññasi.

3702. Yassa rathasahassāni sadā yojenti visatiṃ,
Okkākaputto bhaddante tvannu dāsoti maññasi.

3703. Yassa usabhasasahassāni sadā yojenti visatiṃ,
Okkākaputto bhaddante tvannu dāsoti maññasi.

3704. Yassa dhenusahassāni sadā dughanti 1- visatiṃ,
Okkākaputto bhaddante tvannu dāsoti maññasi.

3705. Taggha te dukkaṭaṃ bale yaṃ khattiyaṃ mahabbalaṃ,
Nāgaṃ maṇḍukavaṇṇe na taṃ akkhāsi āgataṃ, 2-

3706. Aparādhaṃ mahārāja tvaṃ no khama rathesabha,
Yaṃ taṃ aññātavesena naññāsimbhā idhāgataṃ.

3707. Mādisassa na taṃ channaṃ yohaṃ aḷāriko bhave,
Tvaññeva me pasidassu nanthi te deva dukkaṭaṃ.

[PTS Page 308] [\q 308/]

3708. Gaccha bale khamāpehi kusarājaṃ mahabbalaṃ,
Khamāpito kusarājā so te dassati jīvitaṃ.

3709. Pitussa vacanaṃ sutvā devavaṇṇi pabhāvatī,
Sirasā aggahi pāde kusarājaṃ mahabbalaṃ.

3710. Yā imā ratyo atikkantā tā imā deva tayā vinā.
Vande te sirasā pāde mā me kujjha rathesabha.

3711. Saccaṃ te 4- paṭijānāmi mahārāja suṇohi me,
Na cāpi appiyaṃ 5- tuyhaṃ kareyyāmi ahaṃ puna.

1. Duhanti -- machasaṃ, vi syā 2. Nanaṃ ākkhāsimāgataṃ - machasaṃ, syā
4. Sabbaṃ te - machasaṃ 5. Apiyaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 300] [\x 300/]

3712. Evañce yāvamānāya vacanaṃ me na kāhasi,
Idāni maṃ tāto havatvā khantiyānaṃ padasasti.

3713. Evante yācamānāya kiṃ na kāhāmi te vaco,
Vikuddho tyasmi kalyāṇi mā tvaṃ bhāyi pabhāvati.

[PTS Page 309] [\q 309/]

3714. Saccante paṭijānāmi rājaputti suṇohi me,
Na cāpi appiyaṃ tuyhaṃ kareyyāmi ahaṃ puna.

3715. Taca kāmā hi sussoṇi bahuṃ dukkhaṃ titikkhisaṃ,
Pahu maddakulaṃ gantvā nayituṃ taṃ pabhāvati.

3716. Yojayantu rathe asse nānācitte samāhite,
Atha dakkhatha me vegaṃ vidhamentassa sattavo.

3717. Tañca tattha udikkhiṃsu rañño maddassa thipure, 1-
Vijambhamānaṃ sīhaṃva pothentaṃ diguṇaṃ bhujaṃ.

[PTS Page 310] [\q 310/]

3718. Hatthakkhandhañca āruyha āropetvā pabhavatiṃ,
Saṅgāmaṃ otaritvāna sihanādaṃ nadi kuso.
3719. Tassa taṃ nadato sutvā sihassevitare migā,
Khantiyā vipalāyiṃsu kusaddasabhayaṭṭitā.

3720. Hatthārohā anikaṭṭhā rathikā pattikārakā,
Aññamaññassa chindanti kusasaddabhayaṭṭitā.

3721. Tasmiṃ saṅghāmasisassamiṃ passitvā tuṭṭhamānaso, 2-
Kusassa rañño devindo adā verocanaṃ maṇi.

3722. So taṃ vijitvā saṅgāmaṃ laddhā verocanaṃ maṇiṃ,
Hatthikkhandhagato rājā pāvekkhi nagaraṃ puraṃ.

3723. Jivagāhaṃ 4- gahetvāna bandhitvā satta khattiye,
Sasurassupanāmesi ime te deva sattavo.

1. Maddasasante pure - machasaṃ 2. Haṭṭhamānaso - vi machasaṃ 3. Jivaggāhaṃ- machasaṃ

[BJT Page 302. [\x 302/]     ]
3724. Sabbeva te vasaṅgatā amittā vihatā taca,
Kāmaṃ karohi te tayā muñca vā te hanassu vā.

[PTS Page 311] [\q 311/]

3725. Tumbheva 1- sattavo ete nahi te myaha sattavo,
Tvaññeva no mahārāja muñca vā te hanassu vā.

3726. Imā te dhītaro satta devakaññupamā subhā,
Dadāhi nesaṃ ekekaṃ hontu jāmātaro taca.

3727. Ambhākañceva tvaṃ no sabbesamissaro,
Tvaññeva no mahārāja dehi nesaṃ yadicchasi.

3738. Ekamekasasa ekekaṃ adā sihassaro kuso,
Khattiyānaṃ tadā nesaṃ rañño maddassa dhitaro.

3729. Piṇitā 2- tena lābhena tuṭṭhā sihasasare kuse,
Sakaraṭṭhāni pāyiṃsu khattiyā satta tāvade.

3730. Pabhāvatiñca ādāya maṇiṃ verocanaṃ subhaṃ,
Kusāvatiṃ kuso rājā agamāsi mahabbalo.

3731. Tyassu ekarathe yantā pavisantā kusāvatiṃ, *
Samānā vaṇṇarūpena nāññamaññamatirocayuṃ. 3-

3732. Mātā puttena saṅgañachi ubhayo ca jayampatī,
Samaggā te tadā āsuṃ phītaṃ dharaṇimāvasunti.
1. Kusajātakaṃ.

1. Tuyheva - vi machasaṃ, syā 2. Paṇitā - vi machasaṃ 3. Rocayiṃsu - machasaṃ

[BJT Page 304] [\x 304/]

2. Soṇanandajātakaṃ.
[PTS Page 317] [\q 317/]

3733. Devatānusi gandhabbo ādu sakko purindado,
Manussabhuto iddhimā kathaṃ jānemu taṃ mayaṃ.

3734. Namhi devo na gandhabbo namhi sakko purindado,
Manussabhuto iddhimā evaṃ jānāhi bhārata. 1-

3735. Katarūpamidaṃ bhotā 2- veyyāvaccaṃ anappakaṃ,
Devambhi vassamānambhi anovassaṃ bhavaṃ akā.

3736. Tato vātātape ḷore sitacchāyaṃ bhavaṃ akā,
Tato amittamajjhe 3- ca saratāṇaṃ bhavaṃ akā.

3737. Tato phitāni raṭṭhāni vasino te bhavaṃ akā,
Tato ekasataṃ khatye anuyante bhavaṃ akā.

3738. Patitāssu 4- mayaṃ bhoto vara taṃ bhaññamicchasi, 5-
Hatthiyānaṃ assarathaṃ nāriyo ca alaṅkatā
Nivesanāni rammāni mayaṃ bhoto dadāmase.

3739. Atha vā aṅge vā magadhe 6- mayaṃ bhoto dadāmase,
Atha vā assakāvantiṃ sumanā damma te mayaṃ

3740. Upaḍḍhaṃ vāpi rajjassa mayaṃ bhoto dadāmase,
Sace te attho rajjena anusāsa yadicchasi.

[PTS Page 318] [\q 318/]

3741. Na me atthopi rājjena nagarena dhanena vā,
Athopi janapadena attho mayhaṃ na vijjati.

3742. Bhotova raṭṭhe vijite araññe atthi assamo,
Pitā mayhaṃ janetti ca ubho sammanti assame.

3743. Tesāhaṃ pubbācariyesu puññaṃ na labhāmi 7- kātave,
Bhavantaṃ ajjhācaraṃ katvā soṇaṃ yācāmu 8- saṃvaraṃ.

1. Bhāradha - machasaṃ 2. Bhoto - syā 3. Amittamajjhesu - machasaṃ, syā
4. Patitassu - machasaṃ 5. Vadataṃbhuñajamicchasi - machasaṃ 6. Athavaṅgavā magadhe - machasaṃ, syā 7. Labbhāmi - machasaṃ 8. Yāmecu - machasaṃ.

[BJT Page 306] [\x 306/]

3744. Karomi te taṃ vacanaṃ yaṃ maṃ bhaṇasi brāhmaṇa,
Etañca kho no akkhāhi nivanto hontu yācakā.

[PTS Page 319] [\q 319/]

3745. Parosataṃ jānapadā 1- mahāsālā ca brāhmaṇā
Ime ca khattiyā sabbe abhijātā yasassino
Bhavañca rājā manojo alaṃ hessanti yācakā.

3746. Hatthi asse ca yojentu rathaṃ santayha sārathi,
Ābandhanāni gaṇhatha pādesussārayaṃ daje
Assamaṃ taṃ gamissāmi yattha sammani kosiyo.

3747. Tato ca rājā pāyāsi senāya caturaṅgini,
Agamāsi 2- assamaṃ rammaṃ yattha sammati kosiyo.

[PTS Page 320] [\q 320/]

3748. Kassa kādambayo 3- kājo vehāsaṃ caturaṅgulaṃ,
Aṃsaṃ asamphusaṃ eti udabhārasasa gacchato.

3749. Ahaṃ soṇo mahārāja, tāpaso sahitabbato,
Bharāmi mātāpitaro rattindivamatandito.

3750. Vane phalañca mulañca āharitvā disampati,
Posemi mātāpitaro pubbekatamanussaraṃ.

[PTS Page 321] [\q 321/]

3751. Icchāmi assamaṃ gantuṃ yattha sammati kosiyo,
Maggaṃ no soṇa akkhāhi yena gacchemu assamaṃ.

3752. Ayaṃ ekapadi rāja yenetaṃ meghasantihaṃ.
Akoviḷārehi sañachannaṃ ettha sammati kosiyo.

3753. Idaṃ vatvāna pakkāmi taramāno mahāisi,
Vehāse antalikkhasmiṃ anusāsitvāna khattiye.

3754. Assamaṃ parimajjitvā paññāpetvāna āsanaṃ,
Paṇṇasālaṃ pavisitvā pitaraṃ paṭibodhayi.

1. Janapadā - vi machasaṃ 2. Agāmā - vi. Machasaṃ 3. Kādambamayo - machasaṃ

[BJT Page 308] [\x 308/]

3755. Ime āyanti rājāno abhijātā yasassino,
Assamā nikkhamitvāna nisidāhi 1- mahāisi.

3756. Tassa taṃ vacanaṃ sutvā taramāno mahāisi,
Assamā nikkhamitvāna padvārambhi upāvisi.

[PTS 322]
3757. Tañca disvāna āyantaṃ jalantariva tejasā,
Khatti 2- saṅghaparibbuḷhaṃ kosiyo etadabravi.

3758. Kassa bherī mudiṅgā ca saṅkhā paṇavadeṇḍimā, 3-
Purato viṭapantāni hāsayantā rathesabhaṃ.

3759. Kassa kañcanapaṭṭena puthunā vijjuvaṇṇinā,
Yuvā kalāpasannaddho ko eti siriyā jalaṃ.

3760. Ukkā mukhe 4- pahaṭṭhaṃva khadiraṅgārasantibhaṃ,
Mukhañca ruciraṃ bhāti ko eti siriyā jalaṃ.

3761. Tassa pagaghitaṃ chattaṃ sasalākaṃ manoramaṃ,
Ādiccaraṃsāvaraṇaṃ 5- ko eti siriyā jalaṃ.

3762. Kassa aṅgaṃ pariggayha vālavijanimuttamā,
Caranti varapaññassa 6- hatthikkhandhena āyato.

3763. Kassa setāni chattāni ājāniyā ca vammitā, 7-
Samantā parikiranti ko eti siriyā jalaṃ.

3764. Kassa ekasataṃ khatyā anuyantā yasassino,
Samantā anupariyanti ko eti siriyā jalaṃ.

3765. Hatthi assā rathā patti senāya caturaṅganī,
Samantā anupariyanti ko eti siriyā jalaṃ.

3766. Kassesā mahati senā piṭṭhito anuvatattī,
Akkhobhanī apariyantā sāgarasseva ūmiyo.

1. Nisada tvaṃ mahā ise - vi machasaṃ, syā 2. Khatya - machasaṃ
3. Nindimā - machasaṃ 4. Mukhaṃ - machasaṃ 5. Ādicca rasāvaraṇaṃ - machasaṃ
6. Varapuññassa - machasaṃ 7. Camimikā - machasaṃ

[BJT Page 310. [\x 310/]     ]
3767. Rājābhirājā manojo indeva jayataṃ pati, nandassajjhāvaraṃ eti assamaṃ brahmacārinaṃ

3768. Tassesā mahati senā piṭṭhito anuvattati,
Akkhobhani apariyantā sāgarasseva ūmiyo.

[PTS Page 323] [\q 323/]

3769. Anulittā candanena kāsikuttamadhārino,
Sabbe pañajalikā hutvā isinaṃ ajjhupāgamuṃ.

3770. Kacci nu bhoto kusalaṃ kacci bhoto anāmayaṃ,
Kacci uñechana yāpetha kacci mulaphalā bahu.

3771. Kacci ḍaṃsā ca makasā appameva siriṃsapā,
Vane vālamigākiṇṇe kacci hiṃsā na vijjati.

3772. Kusalañce no rāja atho rāja anāmayaṃ,
Atho uñechana yāpema atho mulaphalā bahu.

3773. Atho ḍaṃsā ca makasā appameva siraṃsapā, 1-
Vane vālamigākiṇṇe hiṃsā ambhaṃ 2- na vijjati.

3774. Bahuni vassapugāni assame vasato 3- idha.
Nābhijānāmi uppannaṃ ābādhaṃ amanoramaṃ.

3775. Svāgatante mahārāja atho te adurāgataṃ,
Issarosi anuppatto yaṃ idhatthi pavedayaṃ 4-

[PTS Page 324] [\q 324/]

3776. Tindukāni 5- piyālāni madhuke kāsa 6- māriyo,
Phalāni khuddakappāni bhuñja rāja varaṃ varaṃ.

3777. Idampi pāniyaṃ sītaṃ ābhataṃ girigababharā,
Tato piva mahārāja sace tvaṃ abhikaṅkhasi.

3778. Paṭiggahitaṃ yaṃ dinnaṃ sabbassa agghiyaṃ kataṃ,
Nandassāpi nisāmetha vacanaṃ yaṃ 7- pavakkhati.

1. Sarisapā - machasaṃ 2. Mayhaṃ - machasaṃ 3. Samamato - machasaṃ sammataṃ - vi
4. Pavedhaya - machasaṃ 5. Tiṇḍukāni - machasaṃ 6. Kāsu - vi machasaṃ 7. So - machasaṃ.
[BJT Page 312] [\x 312/]

3779. Ajjhavarambhā nandassa bhoto santikamāgatā,
Suṇātu me bhavaṃ vacanaṃ nandassa parisāya ca.

3780. Parosataṃ jānapadā mahāsālā ca brāhmaṇā,
Ime ca khattiyā sabbe abhijātā yasassino
Bhavañca rājā manojo anumaññantu me vaco.

3781. Ye vasanti samitāro yakkhāni idha asasame,
Araññe bhūtabhavyāni suṇantu vacanaṃ mama.

3782. Namo katvāna bhūtānaṃ isiṃ vakkhāmi subbataṃ,
So tyāhaṃ dakkhiṇo 1- bāhu tava kosiya sammato.

3783. Pitaraṃ me janettiñca bhattukāmassa me sato,
Vīra puññamidaṃ ṭhānaṃ mā maṃ kosiya vāraya.

[PTS Page 325] [\q 325/]

3784. Sabbhihetaṃ upaññātaṃ mametaṃ apanissaja,
Uṭṭhānapāricariyāya dīgharattaṃ tayā kataṃ.
Mātāpitusu puññāni mama lokadado bhava.

3785. Tatheva santi manujā dhamme dhammapadaṃ vudu, 2-
Maggo saggassa lokassa yathā jānāsi tvaṃ ise.

3786. Uṭṭhānapāricariyāya mātāpitu sukhāvahaṃ,
Taṃ maṃ puññābhivāreti ariyamaggāvaro naro.

[PTS Page 326] [\q 326/]

3787. Suṇantu bhonto vacanaṃ bhātu 3- rajjhāvarā mama,
Kulavaṃsaṃ mahārāja porāṇaṃ parihāpayaṃ
Adhammacāri 4- yo jeṭṭho nirayaṃ so upapajjati.

1. Dakkhiṇaṃ - machasaṃ 2. Vida - machasaṃ 3. Bhāta - vi machasaṃ 4. Adhammacāri jeṭṭhesu - machasaṃ, syā adhacāri jeṭṭho - vi.

[BJT Page 314] [\x 314/]

3788. Ye ca dhammassa kusalā porāṇassa disampati,
Cārintena ca sampannā na te gacchanti duggatiṃ.

3789. Mātāpitā ca bhātā ca bhagini ñātibandhavā,
Sabbe jeṭṭhassa te bhārā evaṃ jānāhi bhārata 1-

3790. Ādiyitvā garuṃ bhāraṃ nāviko viya ussahe,
Dhammañca nappamajjāmi 2- jeṭṭhocasmi rathesabha.

3791. Adhigatambhā 3- tame ñāṇaṃ jālaṃva jātavedato, 4-
Evameva no bhavaṃ dhammaṃ kosiyo pavidaṃsayi.

3792. Yathā udayamādicco vāsudevo pabhaṅkaro,
Pāṇinaṃ pavidaṃseti rūpaṃ kalyāṇapāpakaṃ
Evameva no bhavaṃ dhammaṃ kosiyo pavidaṃsayi.

[PTS Page 327] [\q 327/]

3793. Evaṃ me yācamānassa añjaliṃ nāvakhujjhatha,
Tava baddhacaro 5- hessaṃ vuṭṭhito paricārako. 6-

3794. Addhā nanda pajānāsi saddhammaṃ sabbhi desitaṃ,
Ariyo ariyasamācāro bāḷhaṃ tvaṃ mama ruccasi.

3795. Bhavantaṃ vadāmi bhotiñca suṇātha vacanaṃ mama,
Nāyaṃ bhāro bhāramatto ahu mayhaṃ kudācanaṃ.

1. Bhāradha - machasaṃ 2. Pamajjāmina - machasaṃ 3. Adhigamā - machasaṃ adhigamahā - syā. 4. Jātavedaso - machasaṃ 5. Tavupaṭṭhacaro - machasaṃ tavapaṭṭhavaro -syā 6. Paricāriko - machasaṃ.

[BJT Page 316] [\x 316/]

3796. Taṃ maṃ upaṭṭhitaṃ santaṃ mātāpitu sukhāvahaṃ,
Nando ajjhācaraṃ katvā upaṭṭhānāya yācati.

[PTS Page 328] [\q 328/]

3797. Yo ce icchati kāmena santānaṃ brahmacārinaṃ,
Nandaṃ vo caratha eko kaṃ nando upatiṭṭhatu.

3798. Tayā tāta anuññātā soṇa taṃ nissitā mayaṃ,
Upaghāyituṃ 1- labhe nandaṃ muddhani brahmacārinaṃ.

3799. Assatthasseva taruṇaṃ pavāḷaṃ māḷuteritaṃ,
Cirassa nandaṃ disvāna hadayaṃ me pavedhati.

3800. Yadā suttāpi supine 2- nandaṃ passāmi āgataṃ,
Udaggā sumanā homi nando no āgato ayaṃ.

3801. Yadā ca paṭikhujjhitvā nandaṃ passāmi nāgataṃ,
Bhiyo 3- āvisati soko domanassañcanappakaṃ.

[PTS Page 329] [\q 329/]

3802. Sāhaṃ ajja cirassampi nandaṃ passāmi āgataṃ
Bhattu ca mayhañca piyo nando no pāvisi gharaṃ.

3803. Pitu ca 4- nando suppiyo 5- yaṃ nando nappavase gharā, 6-
Labhatu tāta nando taṃ maṃ nando upatiṭṭhatu.

3804. Anukampikā patiṭṭhā ca pubbe rasadadi ca no,
Maggo saggassa lokassa mātā taṃ varate ise.

3805. Pubbe rasadadi gonti mātā puññupasañahitā,
Maggo saggassa lokassa mātā taṃ varate ise.

[PTS Page 330] [\q 330/]

3806. Ākakkhamānā puttaphalaṃ devatāya namassati, nakkhantāni ca pucchati utusaṃvaccharāni ca.

3807. Tassā atusinātāya hoti gabbhassavakkamo, 8-
Tena dohaḷini hoti suhadā tena vuccati.

1. Upaghātuṃ - machasaṃ, syā 2. Suppanne - machasaṃ, syā
3. Hiyo - machasaṃ 4. Pitupi - vi, machasaṃ 5. Supiyo - machasaṃ
6. Gharaṃ - machasaṃ, syā 7. Anukamapakā - machasaṃ, syā
8. Vokkamo - vi, machasaṃ

[BJT Page 318] [\x 318/]

3808. Saṃvaccharaṃ vā ūnaṃ vā pariharitvā vijāyati,
Tena sā janayantiti janetti tena vuccati.

3809. Thanakkhirena gitena aṅgapāpūraṇena ca,
Rodantaṃ puttaṃ toseti 1- tosenti tena vuccati.

3810. Tato vātātape ghore mamaṃ 2- katvā udikkhati,
Dārakaṃ appajānantaṃ 3- posenti tena vuccati.

3811. Yañca mātu dhanaṃ hoti yaññaca hoti pituddhanaṃ,
Ubhayampetassa gopeti api puttassa no siyā
Evaṃ puttaṃ aduṃ putta iti mātā vihaññati.

3812. Pamattaṃ paradāresu nisithe 4- pattayobbane,
Sāyaṃ puttaṃ anāyantaṃ iti matā vihaññati.

3813. Evaṃ kicchā bhato poso mātu aparivārako,
Mātarī micchā caritvāna nirayaṃ so upapajjati.

3814. Evaṃ kicchā bhato poso pitu aparivārako,
Mātaraṃ aparicaritvāna kicchaṃ vā so upapajjati.

3815. Dhanāpi 6- dhanakāmānaṃ nassati iti me sutaṃ.
Mātaraṃ aparicaritvāna kicchaṃ vā so nigacchati.

3816. Dhanāpi dhanakāmānaṃ nassati iti me sutaṃ.
Pitaraṃ aparicaritvāna kicchaṃ vā so nigacchati.

3817. Ānando ca pamādo ca sadā hasitakīḷitaṃ,
Mātaraṃ paricaritvāna labbhametaṃ 7- vijānato.

1. Tosenti - vi machasaṃ 2. Mammaṃ - machasaṃ, mamiṃ - vi 3. Apajānattaṃ - vi machasaṃ 4. Niside - machasaṃ nissive - syā 5. Aparicāriko - machasaṃ
6. Dhanaṃpi - machasaṃ, syā 7. Labbatena - machasaṃ, syā

[BJT Page 320  [\x 320/]     3818.] Ānando ca pamādo ca sadā hasitakīḷitaṃ,
Pītaraṃ paricaritvāna labbhametaṃ vijānato.

3819. Dānañca piyavācā ca atthacariyā ca yā idha,
Samānattatā ca dhammesu tattha tattha yathārahaṃ.

3820. Ete kho saṃgahā loke rathassāṇiva yāyato,
Ete ca saṅghahā nāssu na mātā puttakāraṇā
Uabhetha mānaṃ pūjaṃ vā pitā vā puttakāraṇā.
 [PTS Page 331] [\q 331/]

3821. Yasmā ca saṅgahā 1- ete samavekkhanti paṇḍitā,
Tsamā mahantaṃ papponti pāsaṃsā 2- ca bhavanti te.

3822. Brahmamāti mātāpitaro pubbācariyāti vuccare,
Āhunaiyyā ca puttānaṃ pajāya anukampakā.

3823. Tasmā hi te namasseyya sakkareyyātha 3- paṇḍito,
Annena atho pānena vatthena sayanena ca
Ucchādanena nahāpanne pādānaṃ dhovanena ca.

3824. Tāya naṃ pāricariyāya mātāpitusu paṇḍitā, 4-
Idheva 5- pasaṃsanti pecca sagge pamodatiti.
2. Soṇanandajātakaṃ.

Sattatinipāto niṭṭhito.

Tassuddānaṃ:
Atha sattatimmahi nipātavare
Sa bhavaṃ tu kusāvati rājavaro,
Atha soṇanandavaro ca puna
Abhivāsita sattatimambhi suteti.

1. Saṅghahe - machasaṃ
2. Pasaṃsā - vi machasaṃ
3. Sakakareyyava - machasaṃ
4. Paṇḍito - machasaṃ
5. Idhaceva - vi.