[CPD Classification 2.5.12]
[PTS Vol Ps 2 ] [\z Paṭis /] [\f II /]
[PTS Page 092] [\q 92/]
[BJT Vol Ps 2 ] [\z Paṭis /] [\w II/]
[BJT Page 001] [\x 1/]
Suttantapiṭake
Khuddakanikāyo
Paṭisambhidāmaggo
2. Yuganaddhavaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa.
1. Yuganaddhakathā
Evaṃ me sutaṃ: ekaṃ samayaṃ āyasmā ānando kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Tatra kho āyasmā ānando bhikkhu āmantesi ’āvuso bhikkhavoti’ti. ’Āvuso’ti kho te bhikkhu āyasmato ānandassa paccassosuṃ. Āyasmā ānando etadavoca:
Yo hi koci āvuso bhikkhu vā bhikkhunī
vā mema santike arahattapattaṃ 1byākaroti, sabbo so
2- catūhi maggehi etesaṃ vā aññatarena
katamehi catūhi:
Idhāvuso bhikkhu samathapubbaṅgamaṃ
vipasasnaṃ bhāveti, tassa samathapubbaṅgaṃ vipassanā
bhāvayato maggo sañjāyati, so taṃ maggaṃ
āsevati bhāveti bahulīkaroti, tassa taṃ maggaṃ
āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā
3- pahīyanti. Anusayā khayantihonti. 4-
Punacaparaṃ āvuso bhikkhu vipasnāpubbaṅgaṃ samathaṃ bhāveti, tassa vipassanāpubbaṅgamaṃ samathā bhāvayato maggo sañjāyati, so taṃ maggaṃ āsevati bhāveti bahulikaroti, tassa taṃ maggaṃ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññonā 3- pahīyanti, anusayā byantī honti.
Punacaparaṃ āvuso bhikkhu samathavippanaṃ yuganaddha 5- bhāveti, tassa samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāvayato maggo sañjāyati, so taṃ maggaṃ āsevati bhāveti bahulikaroti, tassa taṃ maggaṃ āsevato bhāvayato [PTS Page 093] [\q 93/] bahulikaroto saññonā pahīyanti, anusayā byantī honti.
1. Arahantappattiṃ - ani, arahattapattiṃ-
arahattaṃ - syā, arahattapattaṃ antānaṃ pu
2. Sabbaso - machasaṃ, syā, [PTS]
3. Saññojanāti - machasaṃ,
syā, [PTS] 4. Vyanti honti - ani
5. Yuganandhaṃ - sa
[BJT Page 04] [\x 4/Punacaparaṃ āvuso bhikkhuno dhammuddhaccaviggahitaṃ
mānasaṃ 1so āvuso samayo yaṃ taṃ cittaṃ
ajjhattameva 2santiṭṭhati sannisidati ekodi hoti samādhiyati,
tassa maggo sañjāyati; so taṃ maggaṃ āsevati
bhāveti bahulikaroti, tassa taṃ maggaṃ āsevato
bhāvayato pahulikaroto saññonā pahīyanti,
anusayā byantī honti.
Yo hi koci āvuso bhikkhu vā bhikkhuni
vā mama santike arahattapattaṃ byākaroti, sabbo so 3-
imehi catūhi maggehi etesaṃ vā aññatarenāti.
[AKathaṃ samathapubbaṅgamaṃ vipassanaṃ
bhāveti: nekkhammavasena cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi,
tattha jāte dhamme aniccato anupassanaṭṭhena vipasnā,
dukkhato anupassanaṭṭhena vipassanā, anattato anupasasanaṭṭhena
vipassanā iti paṭhamaṃ samatho, pacchā vipassanā
tena vuccati "samathapubbaṅgamaṃ vipassanaṃ bhāveti
4-
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ maggo sañjāyati.
"So taṃ maggaṃ āsevati bhāveti
bahulīkaroti. " Āsevatiti kathā āsevati: āvajjanto
āsevati, jānanto āsevati, passanto āsevati,
paccavekkhanto āsevati, [PTS Page 094] [\q 94/]
cittaṃ adhiṭṭhahanto āsevati, saddhāya
adhimuccanto āsevati, viriyaṃ paggaṇhantā āsevati,
satiṃ upaṭṭhapento 5- āsevati, citataṃ samādahanto
āsevati, paññāya pajānanto āsevati,
abhīññeyyaṃ abhijānanto āsevati,
pariññeyyaṃ parijānto āsevati, pahātababaṃ
pajahanto āsevati, bhāvetabbaṃ bhāvento āsevati,
sacchikātabbaṃ sacchikaronto āsevati. Evaṃ āsevati.
1. Dhammuddhaccāviggahitamānasaṃ
- syā
2. Ajjhattaṃyeva - ani ajjhattaññeva
- syā, sī 1, 3 [PTS]
3. Sabbaso - machasaṃ, syā, [PTS]
4. Bhāvetīti - machasaṃ
5. Uṭṭhapento - machasaṃ
[A] aṅguttaranikāya (4. 4. 2. 10)
Catukka - paṭipadāvagga
[BJT Page 06] [\x 6/Bhāvetīti kathaṃ bhāveti: āvajjanto bhāveti, jānanto bhāveti, passanto bhāveti, paccavekkhanto bhāveti, cittaṃ adhiṭṭhahanto bhāveti, saddhāya adhimuccanto bhāveti, viriyaṃ paggaṇhanto bhāveti, satiṃ upaṭṭhapento bhāveti, cittaṃ samādahanto bhāveti, paññāya pajānanto bhāveti, abhiññeyyaṃ abhijānanto bhāveti, pariññeyyaṃ parijānanto bhiveti, pahātabbaṃ pajahanto bhāveti, bhāvetabbaṃ bhāvento bhāveti, sacchikātabbaṃ sacchikaronto bhāveti. Evaṃ bhiveti.
Bahulīkarotīti kathaṃ bahulīkaroti: āvajjanto bahulīkaroti, jānanto bahulikaroti, passanto bahulikaroti, paccavekkhanto pahulikaroti, cittaṃ adhiṭṭhahanto bahulīkaroti, saddhāya adhimuccanto bahulīkaroti, viriyaṃ, paggaṇhanto bahulikaroti, satiṃ upaṭṭhapento bahulīkaroti, cittaṃ samādahanto bahulikareti, paññāya pajānanto bahulikaroti, abhiññeyyaṃ abhijānanto bahulikaroti, pariññeyaṃ parijānanto bahulīkaroti, pahātabbaṃ pajāhanto bahulīkaroti, bhāvetabbaṃ bhāvenato bahulikaroti, sacchikātabbaṃ sacchikaronto bahulikaroti, evaṃ bahulikaroti.
Tassa taṃ maggaṃ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā 1- pahīyanti anusayā byattihontī’ti kathaṃ saṃyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti: sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi vicikicchā silabbataparāmāso imāni tīṇi saññojanāni pahiyanti, diṭṭhānusayo vicikicchānusayo ime dve anusāyā byantī honti. Sakadāgāmimaggena oḷārikaṃ kāmarāgasaññojanaṃ paṭighasaññojanaṃ imāni dve saññojanāni pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. Anāgāmimaggena aṇusahagataṃ kāmarāgasaññojanaṃ [PTS Page 095] [\q 95/] paṭighasaññojanaṃ imāni dve sañojanāti pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. Arahattamaggena rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā imāni pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā byantī honti, evaṃ saṃyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti
Abyāpādavasena cittassa ekaggatā
avikkhepo sāmādhi - pe -
Ālokesaññāvasena
cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi - pe -
Paṭinissaggānupassi assāsamasena,
paṭinissaggānupassī passāsavasena cittassa
ekaggatā avikkhepo samādhi, tattha jāte dhamme aniccato
anupassanaṭṭhena vipassanā, dukkhato anupassanaṭṭhena
vipassanā, anattato anupassanaṭṭhena vipassanā,
iti paṭhamaṃ samatho, pacchā vipassanā. Tena
vuccati: "samathapumaṅgamaṃ vipassanaṃ bhāveti" 2-
1. Saññojanāti - machasaṃ,
syā [PTS]
2. Bhāvetīti - machasaṃ.
[BJT Page 08] [\x 8/Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ maggo sañjāyati.
"So taṃ maggaṃ āsevati bhāveti
bahulīkaroti. " Āsevatiti kathā āsevati: āvajjanto
āsevati, jānanto āsevati, passanto āsevati,
paccavekkhanto āsevati, cittaṃ adhiṭṭhahanto
āsevati, saddhāya adhimuccanto āsevati, viriyaṃ
paggaṇhantā āsevati, satiṃ upaṭṭhapento
5- āsevati, citataṃ samādahanto āsevati, paññāya
pajānanto āsevati, abhīññeyyaṃ
abhijānanto āsevati, pariññeyyaṃ parijānto
āsevati, pahātababaṃ pajahanto āsevati, bhāvetabbaṃ
bhāvento āsevati, sacchikātabbaṃ sacchikaronto
āsevati. Evaṃ āsevati.
Bhāvetīti kathaṃ bhāveti:
āvajjanto bhāveti, jānanto bhāveti, passanto
bhāveti, paccavekkhanto bhāveti, cittaṃ adhiṭṭhahanto
bhāveti, saddhāya adhimuccanto bhāveti, viriyaṃ
paggaṇhanto bhāveti, satiṃ upaṭṭhapento
bhāveti, cittaṃ samādahanto bhāveti, paññāya
pajānanto bhāveti, abhiññeyyaṃ abhijānanto
bhāveti, pariññeyyaṃ parijānanto bhiveti,
pahātabbaṃ pajahanto bhāveti, bhāvetabbaṃ
bhāvento bhāveti, sacchikātabbaṃ sacchikaronto
bhāveti. Evaṃ bhiveti.
Bahulīkarotīti kathaṃ bahulīkaroti: āvajjanto bahulīkaroti, jānanto bahulikaroti, passanto bahulikaroti, paccavekkhanto pahulikaroti, cittaṃ adhiṭṭhahanto bahulīkaroti, saddhāya adhimuccanto bahulīkaroti, viriyaṃ, paggaṇhanto bahulikaroti, satiṃ upaṭṭhapento bahulīkaroti, cittaṃ samādahanto bahulikareti, paññāya pajānanto bahulikaroti, abhiññeyyaṃ abhijānanto bahulikaroti, pariññeyaṃ parijānanto bahulīkaroti, pahātabbaṃ pajāhanto bahulīkaroti, bhāvetabbaṃ bhāvenato bahulikaroti, sacchikātabbaṃ sacchikaronto bahulikaroti, evaṃ bahulikaroti.
. 0Tassa taṃ maggaṃ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā pahīyanti anusayā byattihontī’ti kathaṃ saññejanā pahīyanti, anusayā byantī honti: [PTS Page 096] [\q 96/] sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi vicikicchānusaso ime dve anusāyā byantī honti. Sakadāgāmimaggena oḷārikaṃ kāmarāgasaññojanaṃ paṭighasaññojanaṃ imāni dve saññojanāni pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. Anāgāmimaggena aṇusahagataṃ kāmarāgasaññojanaṃ paṭighasaññojanaṃ imāni dve sañojanāti pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. Arahattamaggena rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā imāni pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā byantī honti, evaṃ saṃyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti
Evaṃ samathapubbaṅgamaṃ vipassanaṃ bhāveti.
Kathaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti: aniccato anupassanaṭṭhena vipassanā, dukkhato anupassanaṭṭhena vipassanā, anattato anupassanaṭṭhena vipassanā, tattha jātānaṃ dhammānañca vossaggārammaṇatā 1- cittassa ekaggatā acikkhepo sādhi iti paṭhamaṃ samathaṃ bhāveti". 2-
1. Vosaggārammaṇatā - machasaṃ,
vacassaggārammaṇatā - sa
2. Bhāvetīti - machasaṃ
[BJT Page 10] [\x 10/Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ
maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi
maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo
maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā
maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena
sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena
sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena
sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena
sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena
sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ maggo
sañjāyati. Evaṃ saññojanā pahiyanti
anusayā khayantihonti
Rūpaṃ aniccato anupassanaṭṭhena
vipassanā, rūpaṃ dukkhato anupassanaṭṭhena
vipassanā, rūpaṃ anattato anupassanaṭṭhena
vipassāna tattha jātānaṃ dhammānañca
vossaggārammaṇatā 1cittassa ekaggatā acikkhepo
samādhi iti paṭhamaṃ vipassanā, pacchā
samatho. Tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṃsamathaṃ
bhāveti" 2-
. 1Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ
maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi
maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo
maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā
maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena
sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena
sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena
sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena
sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena
sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ maggo
sañjāyati. Evaṃ saṃyojanā pahiyanti anusayā
khayantihonti
Vedanaṃ anattato anupassanaṭṭhena
vipassāna tattha jātānaṃ dhammānañca
vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo
samādhi iti paṭhamaṃ vipassanā, pacchā
samatho. Tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṃsamathaṃ
[PTS Page 097] [\q 97/]
Bhāveti"
Saññaṃ anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṃ dhammānañca vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṃ vipassanā, pacchā samatho. Tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṃsamathaṃ bhāveti"
Saṅkhāre anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṃ dhammānañca vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṃ vipassanā, pacchā samatho. Tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṃsamathaṃ bhāveti"
Viññāṇaṃ anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṃ dhammānañca vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṃ vipassanā, pacchā samatho. Tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṃsamathaṃ bhāveti"
Cakkhuṃ anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṃ dhammānañca vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṃ vipassanā, pacchā samatho. Tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṃsamathaṃ bhāveti"
Jarāmaraṇaṃ dukkhato anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṃ dhammānañca vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṃ vipassanā, pacchā samatho. Tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṃsamathaṃ bhāveti"
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ
maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi
maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo
maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā
maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena
sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena
sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena
sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena
sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena
sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ maggo
sañjāyati. Evaṃ saṃyojanā pahiyanti anusayā
khayantihonti
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ
samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ 3- bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. Iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. 4- Tena vuccati ’ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ 3- bhāveti&rsquo
1. Vosaggārammaṇatā - machasaṃ
vossakkārammaṇatā - sī 1, vacassaggārammaṇatā
- sa 2. Bhāvetīti - machasaṃ 4. Nātivattantīti
- machasaṃ, syā [PTS]
3. Yugannadhaṃ - syā [PTS[BJT Page 12] [\x 12/Bhāvetīti catasso bhāvanā:
nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena
bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena
bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena
bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. Iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati evaṃ ’ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Tathā gocaraṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ gajahato cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi nirodhagocaro, avijajaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhagocaro. Iti gocaraṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ [PTS Page 098] [\q 98/] nātivattanti. Tena vuccati: ’gocaraṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Kathaṃ pahānaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccasahagatakilese ca khandhe ca pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhagocaro, avijjāsahagatikilese ca khandhe ca pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhagocarā. Iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati ’pahānaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ ārammaṇaṭṭhena
samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ
pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā,
avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā.
Iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā
ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ
nātivattanti. Tena vuccati evaṃ ’ārammaṇaṭṭhena
samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
. 3Kathaṃ vuṭṭhānaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccasahagatakilesehi ca khandhe ca ca khandhe vuṭṭhāhato cittassa ekaggatā acikkhepo sāmādhi nirodhagocaro, avijjāsahagatilesehi ca khandhehi ca vuṭṭhahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhagocarā. Iti vuṭṭhānaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati vuṭṭhānaṭṭhena samavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ ārammaṇaṭṭhena
samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ
pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā,
avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā.
Iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā
ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ
nātivattanti. Tena vuccati evaṃ ’ārammaṇaṭṭhena
samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
. 3
Kathaṃ vivaṭṭanaṭṭhena
1- samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccasahagatakilesehi
ca ca khandhe ca vivaṭṭhāto 2- cittassa ekaggatā
acikkhepo sāmādhi nirodhagocaro, avijjāsahagatilesehi
iti vivaṭṭanaṭṭhena samathavipassanā
ekarasā henti, yuganaddhā honti. Aññamaññaṃ
nātivattanti. Tena vuccati: ’vivaṭṭanaṭṭhena
samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. Iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati evaṃ ’ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
1. Vivattataṭṭhena - sī,
1, 3.
2. Vivattato - sī 1, 3.
[BJT Page 14] [\x 14/. 1Kathaṃ sattaṭṭhena samathavipassanaṃ
yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā
acikkhepo sāmādhi santo hoti nirodhagocaro, avijjaṃ
[PTS Page 099] [\q 99/] pajahato anupassanaṭṭhena
vipassanā santā hoti nirodhagocarā. Iti santaṭṭhena
samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti,
aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati
samavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Bhāvetīti catasso bhāvanā:
nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena
bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena
bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena
bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ ārammaṇaṭṭhena
samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ
pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā,
avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā.
Iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā
ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ
nātivattanti. Tena vuccati evaṃ ’ārammaṇaṭṭhena
samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
. 1
Kathaṃ paṇitaṭṭhena
samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ
pajahato cittassa ekaggatā acikkhepo sāmādhi paṇito
hoti nirodhagocaro, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena
vipassanā paṇitā hoti nirodhagocarā. Iti paṇitaṭṭhena
samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti,
aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati
’paṇitataṭṭhena samavipassanaṃ yuganaddhaṃ
bhāveti’
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. Iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati evaṃ ’ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Kathaṃ vimuttaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā acikkhepo sāmādhi kāmāsavā vimutto hoti nirodhagocaro, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā avijjāsavā vimuttā hoti nirodhagocarā. Iti rāgavirāgā cetovimutti, avijjāvirāgā paññāvimutti. Iti vimuttiṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati ’vimuttaṭṭhena samathavissanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. Iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati evaṃ ’ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Kathaṃ anāsamaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo sāmādhi kāmāsavena anāvāso hoti nirodhagocaro, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā avijjāsavena anāsavā hoti nirodhagocarā. Iti anāsavaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti tena vuccati anāsavaṭṭhena samavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. Iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati evaṃ ’ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Kathaṃ taraṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccasahagatakilese ca khandhe ca tarato cittassa ekaggatā avikkhepo sāmādhi nirodhagocaro, avijjāsahagakilese ca khandhe ca tarato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhagocarā. Iti taraṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati ’taraṇaṭṭhena samavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. Iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati evaṃ ’ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
[BJT Page 16] [\x 16/Kathaṃ animittaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ [PTS Page 100] [\q 100/] bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo sāmādhi sabbanimittehi animitto hoti nirodhagocaro, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā sabbanimittehi animintā hoti nirodhagocarā. Iti animittaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti tena vuccati ’animittaṭṭhena samavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ appaṇīhitaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo sāmādhi sabbapaṇidhihi appaṇīhito hoti nirodhagocaro, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā sabbapaṇidhihi appaṇihitā hoti nirodhagocarā. Iti appaṇihitaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati ’appaṇihitaṭṭhena samavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāveti.
Kathaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
Kathaṃ suññataṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti: uddhaccaṃ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo sāmādhi sabbābhinivesehi suñño hoti nirodhagocaro, avijjaṃ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā sabbābhinivesehi suññā hoti nirodhagocarā. Iti suññataṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṃ nātivattanti. Tena vuccati ’suññataṭṭhena samavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti’
Bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṃ dhammānaṃ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
Maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. Evaṃ suññataṭṭhena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Imehi soḷahi ākārehi samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Evaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti.
Kathaṃ dhammuddhacciviggahitaṃ mānasaṃ 1- hoti: aniccato manasikaroto obhāso uppajjati, [PTS Page 101 [\q 101/] ’]obhāso dhammo’ti obhāsaṃ āvajjati. Tato vikkhepo uddhaccaṃ. Tena uddhaccena viggahitamānaso aniccato uppaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajāyāti, dukkhato upaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappaṭijānāti, anattato upaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tena vuccati: ’dhammuddhaccaviggahitamānaso’ hoti so samayo: yaṃ tā cittaṃ ajjhattameva santiṭṭhati sannisidati ekodi hoti samādhiyati.
1. - Viggahitamānasaṃ - sī 3
[BJT Page 18] [\x 18/Tassa maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati.
Tassa taṃ maggaṃ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā pahīyanti anusayā byattihontī’ti kathaṃ saññejanā pahīyanti, anusayā byantī honti: sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi vicikicchānusaso ime dve anusāyā byantī honti. Sakadāgāmimaggena oḷārikaṃ kāmarāgasaññojanaṃ paṭighasaññojanaṃ imāni dve saññojanāni pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. Anāgāmimaggena aṇusahagataṃ kāmarāgasaññojanaṃ paṭighasaññojanaṃ imāni dve sañojanāti pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. Arahattamaggena rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā imāni pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā byantī honti, evaṃ saṃyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti
. 0Aniccato manasikaroto ñāṇaṃ uppajjati piti uppajjati passaddhi uppajjati sukhaṃ uppajjati adhimokkho uppajjati paggaho 1uppajjati upaṭṭhānaṃ uppajjati upekkhā uppajjati nikanti uppajjati, ’nikanti dhammo’ti nikantiṃ āvajjati tato vikkhepo uddhaccaṃ, tena uddhaccena viggahitamānaso aniccato upaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajāti, dukkhato upaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, anattato upaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tena vuccati: ’dhammuddhaccaviggahitamānaso’ hoti so samayo, yaṃ taṃ cittaṃ ajjhattameva santiṭṭhati sannisidati ekodi hoti samādhiyati.
Tassa maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati.
Tassa taṃ maggaṃ āsevato bhāvayato
bahulikaroto saññojanā pahīyanti anusayā
byattihontī’ti kathaṃ saññejanā pahīyanti,
anusayā byantī honti: sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi
vicikicchānusaso ime dve anusāyā byantī honti.
Sakadāgāmimaggena oḷārikaṃ kāmarāgasaññojanaṃ
paṭighasaññojanaṃ imāni dve saññojanāni
pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo
paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti.
Anāgāmimaggena aṇusahagataṃ kāmarāgasaññojanaṃ
paṭighasaññojanaṃ imāni dve sañojanāti
pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo
ime dve anusayā byantī honti. Arahattamaggena rūparāgo
arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā imāni
pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo
bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā
byantī honti, evaṃ saṃyojanā pahīyanti,
anusayā byantī honti
. 0
Dukkhato manasikaroto anattato manasikaroto obhāso uppajjati ñāṇaṃ uppajjati piti uppajjati passaddhi uppajjati sukhaṃ uppajjati adhimokkho uppajjati paggaho uppajjati upaṭṭhānaṃ uppajjati upekkhā uppajjati nikanti uppajjati, ’nikanti dhammo’ti nikantiṃ āvajjati tato vikkhepo uddhaccaṃ, tena uddhaccena viggahitamānaso anattato upaṭṭhānaṃ aniccato upaṭṭhānaṃ dukkhato upaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, [PTS Page 102] [\q 102/] tena vuccati: ’dhammuddhaccaviggahitamānaso’ hoti so samayo, yaṃ taṃ cittaṃ ajjhattameva santiṭṭhati sannisidati ekodi hoti samādhiyati.
Tassa maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati.
Tassa taṃ maggaṃ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā pahīyanti anusayā byattihontī’ti kathaṃ saññejanā pahīyanti, anusayā byantī honti: sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi vicikicchānusaso ime dve anusāyā byantī honti. Sakadāgāmimaggena oḷārikaṃ kāmarāgasaññojanaṃ paṭighasaññojanaṃ imāni dve saññojanāni pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. Anāgāmimaggena aṇusahagataṃ kāmarāgasaññojanaṃ paṭighasaññojanaṃ imāni dve sañojanāti pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. Arahattamaggena rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā imāni pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā byantī honti, evaṃ saṃyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti
Rūpaṃ aniccato manasikaroto rūpaṃ dukkhato manasikaroto rūpaṃ anattato manasikaroto vedanaṃ - pe - saññaṃ - pe - saṅkhāre - pe - viññāṇaṃ - pe - cakkhuṃ - pe - jarāmaraṇaṃ aniccato manasikaroto - pe - jarāmaraṇaṃ dukkhato maṇasikaroto - pe - jarāmaṇaṃ anattato manasikaroto obhāso uppajjati ñāṇaṃ uppajjati piti uppajjati passaddhi uppajjati sukhaṃ uppajjati adhimokkho uppajjati paggaho uppajjati upaṭṭhānaṃ uppajjati upekkhā uppajjati nikanti uppajjati, ’nikanti dhammo’ti nikantiṃ āvajjati tato vikkhepo uddhaccaṃ, tena uddhaccena viggahitamānaso anattato upaṭṭhānaṃ aniccato upaṭṭhānaṃ dukkhatoupaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, tena vuccati: ’dhammuddhaccaviggahitamānaso’ hoti so samayo, yaṃ taṃ cittaṃ ajjhattameva santiṭṭhati sannisidati ekodi hoti samādhiyati.
2. Paggāho - cisu.
[BJT Page 20] [\x 20/Tassa maggo sañjāyatīti kathaṃ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati.
Tassa taṃ maggaṃ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā pahīyanti anusayā byattihontī’ti kathaṃ saññejanā pahīyanti, anusayā byantī honti: sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi vicikicchānusaso ime dve anusāyā byantī honti. Sakadāgāmimaggena oḷārikaṃ kāmarāgasaññojanaṃ paṭighasaññojanaṃ imāni dve saññojanāni pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. Anāgāmimaggena aṇusahagataṃ kāmarāgasaññojanaṃ paṭighasaññojanaṃ imāni dve sañojanāti pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. Arahattamaggena rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā imāni pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā byantī honti, evaṃ saṃyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti
Evaṃ dhammuddhacciviggahitaṃ mānasaṃ hoti.
(1) "Obhāse ceva ñāṇe
ca pītiyā ca vikampati
Passadidhiyā sukhe ceva yehi cittaṃ
pavedhati,
(2) Adhimokkhe ca paggāha upaṭṭhāne
ca kampati
Upekkhāvajjanāya ceva 1- upekkhāya
ca nikantiyā,
(3) Imāni dasa ṭhānāni
paññā yassa paricitā 2-
Dhammuddhaccakusalo hoti na ca sammohaṃ
gacchati, 3-
(4) Vikkhipati 4- ceva kilissati ca cavati cittabhāvanā
[PTS Page 103] [\q 103/]
vikkhipati na kilissati 5- bhāvanā parihāyati,
(5) Vikkhapati na kilissati bhāvanā
na parihāyati
Na ca vikkhipate cittaṃ na kilissati na
cavati cittabhāvanā,
(6) Imehi catūhi ṭhānehi
cittassa saṅkhepavikkhepaviggahitaṃ
Dasaṭṭhāne (mānasaṃ
kusalo) sampajānātī"ti 6-
Yuganaddhakathā [PTS Page 104] [\q 104/] samattā
2. Saccakathā
Paripuṇṇanidāni, 7- "cattārimāni
bhikkhave tathāni avitathāni anaññāthāni.
Katamāni cattāri: ’idaṃ dukkha’nti bhikkhave tathametaṃ
acitathametaṃ anaññathametaṃ, "ayaṃ dukkhasamudayo’ti
tathametaṃ avitathametaṃ anaññathametaṃ ’ayaṃ
dukkhanirodho’ti tathametaṃ avitathametaṃ anaññathametaṃ,
’ayaṃdukkhanirodhagāmini paṭipadā’ti tathametaṃ
avitathametaṃ anaññathametaṃ, imāni kho
bhikkhave cattāri tathāni avitathāni anaññathāni.
" [A1. Upekkhāvajjanā ceva - syā
2. Paricacitā - machasaṃ, syā,
paricitā - sa
3. Vikkhepaṃ gacchati - visu, sammohagacchati
- syā
4. Vikampati - syā
5. Vikkhapati kilissati - syā, [PTS]
6. Osānagāthā potthakesu
visadisā dissati, aṭṭhakathāya pana saṃsandetavā
paṭisaṅkhatā, 7. Purimanidānaṃ - machasaṃ,
paripuṇṇakathānidānaṃ - syā [PTS]
[A] saccasaṃyutta - dhammacakkappavattanavagga
- 10
[BJT Page 22] [\x 22/Kathaṃ dukkhaṃ tathaṭṭhena saccaṃ. Cattāro dukkhassa dukkhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā: dukkhassa piḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho vipariṇāmaṭṭho, ime cattāro dukkhassa dukkhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā, evaṃ dukkhaṃ tathaṭṭhena saccaṃ.
Kathaṃ samudayo tathaṭṭhena saccaṃ. Cattāro samudayassa samudayaṭṭhā tathā avitathā anaññathā: samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho, ime cattāro samudayassa samudayaṭṭhā tathā avitathā anaññathā, evaṃ samudayo tathaṭṭhena saccaṃ.
Kathaṃ nirodho tathaṭṭhena saccaṃ: cattāro nirodhassa [PTS Page 105] [\q 105/] nirodhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā: nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho amataṭṭho, ime cattāro nirossa nirodhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā, evaṃ nirodho tathaṭṭhena saccaṃ.
Kathaṃ maggaṃ tathaṭṭhena saccaṃ. Cattāro maggassa maggaṭṭhā tathā avitathā anaññathā: maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho 1dassanaṭṭho ādhipatyeyaṭṭho, ime cattāro maggassa maggaṭṭhā tathā avitathā anaññathā, evaṃ maggo tathaṭṭhena saccaṃ.
Katihākārehi cattāri saccāni ekapaṭivedhāni 2- catuhākārehi cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: tathaṭṭhena anattaṭṭhena saccaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena imehi catuhākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni, yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
Kataṃ tathaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni catuhākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: dukkhassa dukkhaṭṭho tathaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho tathaṭṭhena nirodhassa nirodhaṭṭho tathaṭṭho, maggassa maggaṭṭho tathaṭṭho, imehi catuhākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni, yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
Kataṃ anattaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni catuhākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: dukkhassa dukkhaṭṭho anattaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho anattaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho anattaṭṭho, maggassa maggaṭṭho anattaṭṭho, imehi catuhākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni, yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
1. Hetaṭṭho - syā
2. Ekappaṭivedhāni - machasaṃ
[BJT Page 24] [\x 24/Kataṃ saccaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni catuhākārehi saccaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: dukkhassa dukkhaṭṭho saccaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho saccaṭṭho nirodhassa nirodhaṭṭho saccaṭṭho, maggassa [PTS Page 106] [\q 106/] maggaṭṭho saccaṭṭho, imehi catuhākārehi saccaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni, yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
Kataṃ paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni catuhākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: dukkhassa dukkhaṭṭho saccaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivedhaṭṭho, imehi catuhākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni, yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
Kataṃ cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: yaṃ aniccaṃ taṃ dukkhaṃ, yaṃ dukkhaṃ taṃ aniccaṃ 1- yaṃ aniccañca dukkhañca taṃ anattā. Yaṃ aniccañca dukkhañca anattā ca taṃ tathaṃ, yaṃ aniccañca dukkhañca anattā ca tathañca, taṃ saccaṃ, yaṃ aniccañca dukkhañca anattā ca tathañca saccañca, taṃ ekasaṅgahitaṃ yaṃ ekasaṅgahitaṃ, taṃ ekataṃ ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
Katīhākārehi 2- cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: navahākārehi cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: tathaṭṭhena anattaṭṭhena saccaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena abhiññaṭṭhena pariññaṭṭhena pahānaṭṭhena bhāvanaṭṭhena sacchikiriyaṭṭhena. Imehi navahākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
Kataṃ tathaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: navahākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: dukkakhassa dukkhaṭṭho tathāṭṭhena samudayassa samudayaṭṭho tathaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho tathaṭṭho, maggassa maggaṭṭho tathaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho tathaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho tathaṭṭho, sacchikiriyā sacchikiriyaṭṭho tathaṭṭho imehi navahākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni [PTS Page 108] [\q 108/] ekapaṭivedhāni.
1. "Yaṃ dukkhaṃ taṃ aniccaṃ"
iti syā [PTS] potthakesu na dissati
2. Katihākārehi - machasaṃ,
syā.
[BJT Page 26] [\x 26/Kataṃ anattaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: dukkakhassa dukkhaṭṭho paṭivedhaṭṭhena samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivadhaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho paṭivedhaṭṭho, pariññāya pariññāṭṭho pahānassa pahānaṭṭho paṭivedhaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho paṭivedhaṭṭho, sacchikiriyā sacchikiriyaṭṭho paṭivedhaṭṭho imehi navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
Kataṃ saccaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: dukkakhassa dukkhaṭṭho paṭivedhaṭṭhena samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivadhaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho paṭivedhaṭṭho, pariññāya pariññāṭṭho pahānassa pahānaṭṭho paṭivedhaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho paṭivedhaṭṭho, sacchikiriyā sacchikiriyaṭṭho paṭivedhaṭṭho imehi navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
Kataṃ paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: dukkakhassa dukkhaṭṭho paṭivedhaṭṭhena samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivadhaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho paṭivedhaṭṭho, pariññāya pariññāṭṭho pahānassa pahānaṭṭho paṭivedhaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho paṭivedhaṭṭho, sacchikiriyā sacchikiriyaṭṭho paṭivedhaṭṭho imehi navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. Yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñāṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
Katihākārehi cattari saccāni
eka paṭivedhāni: dvādasahi ākārehi cattāri
saccāni ekapaṭivedhāni; tathaṭṭhena
anattaṭṭhena saccaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena
abhijānanaṭṭhena parijānaṭṭhena
dhammaṭṭhena dhātuṭṭhena 1ñātaṭṭhena
sacchikiriyaṭṭhena phusanaṭṭhena 2abhisamayaṭṭhena.
Imehi dvādasihi ākārehi cattāri saccāti
ekasaṅgahitāni, yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ,
ekena ñaṇena paṭivijjhatī’ti cattāri
saccāni ekapaṭivedhāti.
Kathaṃ tathaṭṭhena cattāri
saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi
tathaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni:
dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho
santāpaṭṭho viparināmaṭṭho tathaṭṭho,
samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho
saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho tathaṭṭho,
nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho
asaṅkhataṭṭho amataṭṭho tathaṭṭho,
maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho 3- dassanaṭṭho
ādhipateyyaṭṭho tathaṭṭho, imehi soḷasahi
ākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni
ekaṅgahitāni, yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ,
ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri
saccāni ekapaṭivedhāni
Kathaṃ anattaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi tathaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho viparināmaṭṭho anattaṭṭho, samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho anattaṭṭho, nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho amataṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho anattaṭṭho, imehi soḷasahi ākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni, yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
Kathaṃ saccaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi tathaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi saccaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho viparināmaṭṭho anattaṭṭho, samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho saccaṭṭho, nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho saccaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho saccaṭṭho, imehi soḷasahi ākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni, yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
Kathaṃ paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi paṭivedhaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho viparināmaṭṭho anattaṭṭho, samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho saccaṭṭho, nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho saccaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho saccaṭṭho, imehi soḷasahi ākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni, yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
Kathaṃ abhijānanaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi abhijānaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi abhijānanaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho abhijānanaṭṭho viparināmaṭṭho abhijānanaṭṭho, samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho saccaṭṭho, nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho abhijānanaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho saccaṭṭho, imehi soḷasahi ākārehi abhijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni, yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
Kathaṃ parijānanaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho parijānanaṭṭho viparināmaṭṭho parijānanaṭṭho, samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho saccaṭṭho, nirodhassa parijānanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho parijānanaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho parijānanaṭṭho, imehi soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
Kathaṃ dhammaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi dhammaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi dhammaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho dhammaṭṭho viparināmaṭṭho dhammaṭṭhena samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho dhammaṭṭho, nirodhassa parijānanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho dhammaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho dhammaṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
Kathaṃ dhātuṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi dhātuṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi dhātuṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho dhātuṭṭho viparināmaṭṭho dhātuṭṭhena samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho dhātuṭṭho, nirodhassa parijānanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho dhātuṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho dhātuṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
Kathaṃ ñātuṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi ñātuṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi ñātuṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho ñātuṭṭho viparināmaṭṭho ñātuṭṭhena samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho ñātuṭṭho, nirodhassa parijānanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho ñātuṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho ñātuṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
Kathaṃ sacchikiriyaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi sacchikiriyaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi ñātuṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho sacchikiriyaṭṭho viparināmaṭṭho sacchikiriyaṭhena samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho sacchikiriyaṭṭho, nirodhassa parijānanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho sacchikiyaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho sacchikiriṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
Kathaṃ thupasanaṭṭhena 2- cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi phupasanaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi phupanaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho phupanaṭṭho viparināmaṭṭho sacchikiriyaṭhena samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho sacchikiriyaṭṭho, nirodhassa phupanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho sacchikiyaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho sacchikiriṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi phupanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
Kathaṃ abhisamayaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi abhisamayaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi abhisamayaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho abhisamayaṭṭho viparināmaṭṭho sacchikiriyaṭhena samudayassa abhisayaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho sacchikiriyaṭṭho, nirodhassa abhisamayaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho sacchikiyaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho sacchikiriṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi abhisayaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṃ ekasaṅgahitaṃ taṃ ekattaṃ, ekattaṃ ekena ñuṇena paṭivijjhatī’ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
1. Tathaṭṭhena - machasaṃ,
syā, sī, [PTS] 2. Phassaṭṭhena - machasaṃ,
syā, si
3. Hetaṭṭho - syā
[BJT Page 28] [\x 28/Saccānaṃ 1- kati lakkhaṇāni: saccānaṃ dve lakkhaṇāni: saṅkhata lakkhaṇañca asaṅkhatalakkhaṇañca. Saccānaṃ imāni dve lakkhaṇāni.
Saccānaṃ kati lakkhāni: saccānaṃ cha lakkhaṇāni: saṅkhatānaṃ saccānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitānaṃ aññathattaṃ paññāyati. Asaṅkhatassa saccassa na uppādo paññāyati, na vayo paññāyati, nana ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati. Saccānaṃ imāni cha lakkhaṇāti.
Saccānaṃ kati lakkhāni: saccānaṃ dvādasa lakkhaṇāni: dukkhasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitānaṃ aññathattaṃ paññāyati. Samudayasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati. Maggasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāti, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati. . Nirodhasaccassa na uppādo paññāyati, nana vayo paññāyati, na ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati. Saccānaṃ imāni dvādasa lakkhaṇāti.
Catunnaṃ saccānaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā: samudayasaccaṃ akusalaṃ, maggasaccaṃ [PTS Page 109] [\q 109/] kusalaṃ, nirodhasaccaṃ abyākataṃ, dukkhasaccaṃ siyā kusalaṃ, siyā akusalaṃ, siyā akhayākataṃ.
Siyā tīṇi saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ tihi saccehi saṅgahitaṃ vatthuvasena pariyāyena.
Siyāni kathañca siyā: yaṃ dukkhasaccaṃ akusalaṃ samudayasaccaṃ akusalaṃ, evaṃ akusalaṭṭhena dve saccāti ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ dvīhi saccehi saṅgahitaṃ. Yaṃ dukkhasaccaṃ kusalaṃ, maggasaccaṃ kusalaṃ, evaṃ kusalaṭṭhena dve saccāni ekasacacena saṅgahitāni. Ekasaccaṃ dvīhi saccehi saṅgahitaṃ yaṃ dukkhasaccaṃ abyākataṃ, nirodhasaccaṃ abyākataṃ, evaṃ abyākataṭṭhena dve saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ dvīhi saccehi saṅgahitaṃ evaṃ siyā tīṇi saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṃ tihi saccehi saṅgahitaṃ vatthuvasena pariyāyenāti.
1. Saccāti - sī 1, 3
[BJT Page 30] [\x 30/(Sāvatthinidānaṃ)
"Pubbeva 1- me bhikkhave sambodhā anahisambuddhassa
bodhisattasseva sato etadahosi: ko nu kho rūpassa assādo,
ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ, ko vedanāya
assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ.
Ko saññāya assādo, ko ādīnavo,
kiṃ nissaraṇaṃ. Ko saṅkhārānaṃ
assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ.
Ko viññāṇassa assādo, ko ādīnavo,
kiṃ nissaraṇanti. Tassa mayhaṃ bhikkhave etadahosi: ’yaṃ
kho rūpaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ,
ayaṃ rūpassa assādo yaṃ rūpaṃ aniccaṃ
dukkhaṃ. 2- Viparināmadhammaṃ, ayaṃ rūpassa
ādīnavo. Yo rūpasmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ,
idaṃ rūpassa nissaraṇaṃ yaṃ vedanaṃ paṭicca
uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ vedanassa assādo,
yaṃ vedanā aniccaṃ dukkhaṃ. 2Viparināmadhammaṃ,
ayaṃ vedanassa ādīnavo yo vedanaṃ chandarāgavinayo
chandarāgappahānaṃ, idaṃ vedanassa nissaraṇaṃ.
Yaṃ saññaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ
somanassaṃ ayaṃ saññassa assādo, yaṃ
saññā aniccaṃ dukkhaṃ. Viparināmadhammaṃ,
ayaṃ saññassa ādīnavo yo saññaṃ
chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ
saññassa nissaraṇaṃ. Yaṃ saṅkhāre
paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ saṅkhārassa
assādo, yaṃ saṅkhārassa aniccaṃ dukkhaṃ.
Viparināmadhammaṃ, ayaṃ saṅkhārassa ādīnavo
yo saṅkhārassa chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ,
idaṃ saṅkhārassa nissaraṇaṃ. Yaṃ viññaṇaṃ
paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ viññaṇassa
assādo, yaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ
dukkhaṃ. Viparināmadhammaṃ, ayaṃ viññaṇassa
ādīnavo yo viññaṇasmiṃ chandarāgavinayo
chandarāgappahānaṃ, idaṃ viññaṇassa
nissaraṇaṃ.
Yāvakivañcāhaṃ bhikkhave imesaṃ pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ evaṃ assādañca assādato ādinavañca [PTS Page 110] [\q 110/] ādinavato nisaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ nābbhaññāsiṃ, neva tāvāhaṃ bhikkhave sadevake loke samārakhe sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya ’anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti. 3- Paccaññāsiṃ yato ca khavāhaṃ bhikkhave imesaṃ pañcannaṃ pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ evaṃ assādañca assādato ādinavañca ādinavato tissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, athāhaṃ bhikkhave sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanusasāya ’anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti paccaññāsiṃ. Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi. ’Akuppā me cetovimutti. 4- Ayamantimā jāti, natthidāni punabbhavo"ti [aYaṃ rūpaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ rūpassa assādoti pahānapaṭivedho, samudayasaccaṃ. Yaṃ rūpaṃ aniccaṃ dukkhaṃ 2- viparināmadhammaṃ ayaṃ rūpassa ādīnavo’ti pariññāpaṭivedho dukkhasaccaṃ. Yo rūpasmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ rūpassa nissaraṇanti sacchikiriyāpaṭivedho nirodhasaccaṃ. Yā imesu tīsu ṭhānesu diṭṭhi saṅkappo vācā kammanto ājivo vāyāmo sati samādhi bhāvanāpaṭivedho maggasaccaṃ.
Yaṃ vedanaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ vedanassa assādoti pahānapaṭivedho, samudayasaccaṃ. Yaṃ vedanaṃ aniccaṃ dukkhaṃ 2- viparināmadhammaṃ ayaṃ vedanassa ādīnavo’ti pariññāpaṭivedho dukkhasaccaṃ. Yo vedanasmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ vedanassa nissaraṇanti sacchikiriyā paṭivedho nirodhasaccaṃ. Yā imesu tīsu ṭhānesu diṭṭhi saṅkappo vācā kammanto ājivo vāyāmo sati samādhi bhāvanāpaṭivedho maggasaccaṃ.
Yaṃ saññaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ saññassa assādoti pahānapaṭivedho, samudayasaccaṃ. Yaṃ saññaṃ aniccaṃ dukkhaṃ 2- viparināmadhammaṃ ayaṃ saññassa ādīnavo’ti pariññāpaṭivedho dukkhasaccaṃ. Yo saññāsmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ saññassa nissaraṇanti sacchikiriyāpaṭivedho nirodhasaccaṃ. Yā imesu tīsu ṭhānesu diṭṭhi saṅkappo vācā kammanto ājivo vāyāmo sati samādhi bhāvanāpaṭivedho maggasaccaṃ.
Yaṃ saṅkhāre paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ saṅkhārassa assādoti pahānapaṭivedho, samudayasaccaṃ. Yaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ 2- viparināmadhammaṃ ayaṃ viññāṇassa ādīnavo’ti pariññāpaṭivedho dukkhasaccaṃ. Yo saṅkhāramiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ saṅkārassa nissaraṇanti sacchikiriyāpaṭivedho nirodhasaccaṃ. Yā imesu tīsu ṭhānesu diṭṭhi saṅkappo vācā kammanto ājivo vāyāmo sati samādhi bhāvanāpaṭivedho maggasaccaṃ.
Yaṃ viññāṇaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ saṅkhārassa assādoti pahānapaṭivedho, samudayasaccaṃ. Yaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ 2- viparināmadhammaṃ ayaṃ viññāṇassa ādīnavo’ti pariññāpaṭivedho dukkhasaccaṃ. Yo viññāṇaṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ idaṃ viññāṇassa nissaraṇanti sacchikiriyāpaṭivedho nirodhasaccaṃ. Yā imesu tīsu ṭhānesu diṭṭhi saṅkappo vācā kammanto ājivo vāyāmo sati samādhi bhāvanāpaṭivedho maggasaccaṃ.
1. Pubbe - machasaṃ, syā, si [PTS]
si 2. Taṃ dukkhaṃ - machasaṃ
3. Abhisambuddho - syā, [PTS] 4. Akuppāme
vimutti - machasaṃ
[A] khanandasaṃyutta - bhāravagga
[BJT Page 32] [\x 32/Saccanti. 1- Katihākārehi saccaṃ: [PTS Page 111] [\q 111/] esanaṭṭhena pariggahaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena.
Kathaṃ esanaṭṭhena sacca: jarāmaraṇaṃ kiṃnidānaṃ, kiṃsasamudayaṃ, kiṃjātikaṃ, kiṃpabhavanti evaṃ esanaṭṭhena sacca.
Jarāmaraṇaṃ jātinidānaṃ,
jātisamudayaṃ, jātijātikaṃ jātippabhavanti
evaṃ pariggahaṭṭhena saccaṃ. Jarāmaraṇañca
pajānāti, jarāmaraṇasamudayañca pajānāti,
jarāmaraṇanirodhañca pajānāti, jarāmaraṇanirodhagāminaṃ
paṭipadañca pajānāti, evaṃ paṭivedhaṭṭhena
saccaṃ.
Jāti kiṃnidānaṃ, kiṃsamudayā,
kiṃjātikā, kiṃpabhavāti evaṃ esanaṭṭhena
saccaṃ. Jāti bhavanidānā, bhavasamudayā,
bhavajātikā, bhavappabhāvā’ti evaṃ pariggahaṭṭhena
saccaṃ. Jātiñca pajānāti, jātisamudayañca
pajānāti, jātinirodhañca pajānāti,
jātinirodhagāminaṃ paṭipañca pajānāti,
evaṃ paṭivedhaṭṭhena saccaṃ
Bhāvo kiṃnidānaṃ, kiṃsamudayā, kiṃjātiko, kiṃpabhavāti evaṃ esanaṭṭhena saccaṃ. Bhāvo upādānanidānā, upādānasamudayo, upādānajātikā, upādānappabhāvā’ti evaṃ pariggahaṭṭhena saccaṃ. Bhavañca pajānāti, bhavasamudayañca pajānāti, bhavanirodhañca pajānāti, bhavanirodhagāminaṃ paṭipañca pajānāti, evaṃ paṭivedhaṭṭhena saccaṃ
Upādānaṃ kiṃnidānaṃ, kiṃsamudayaṃ, kiṃjātikaṃ kiṃpabhavānti evaṃ esanaṭṭhena saccaṃ. Upādānaṃ taṇhānidānaṃ, taṇhāsamudayaṃ, taṇhājātikaṃ, taṇhāpabhāvāti evaṃ pariggahaṭṭhena saccaṃ. Upādānañca pajānāti, upādānasamudayañca pajānāti, upādānanirodhañca pajānāti, upādānanirodhagāminaṃ paṭipañca pajānāti, evaṃ paṭivedhaṭṭhena saccaṃ
Taṇhā kiṃnidānā,
kiṃsamudayā, kiṃjātikā kiṃpabhavā’ti
evaṃ esanaṭṭhena saccaṃ. Taṇhā vedānāsamudayā,
vedanā jātikā, vedanāpabhāvāti
evaṃ pariggahaṭṭhena saccaṃ taṇhānañca
pajānāti, taṇhā samuyañca pajānāti,
taṇhānirodhañca pajānāti, taṇhānirodhagāminaṃ
paṭipañca pajānāti, evaṃ paṭivedhaṭṭhena
saccaṃ
[PTS Page 112] [\q 112/]
1. ’Saccanti’ tāyipotthake na dissati
2. Gāminipaṭipadañca -
[PTS[BJT Page 34] [\x 34/Vedanā kiṃnidānā,
kiṃsamudayā, kiṃjātikā kiṃpabhavā’ti
evaṃ essanaṭṭhena saccaṃ. Vedanā phassanidānā
phassasamudayā, phassajātikā phassapabhāvāti,
1- evaṃ pariggahaṭṭhena saccaṃ vedanañca
pajānāti, vedanāsamuyañca pajānāti,
vedanānirodhañca pajānāti, vedanānirodhagāmini
paṭipadañca pajānāti, evaṃ paṭivedhaṭṭhena
saccaṃ
Phasso niṃnidāno kiṃsamudayo, kiṃjātiko, kiṃpabhavoti evaṃ phasanaṭṭhena saccaṃ phasso saḷāyanananidano, saḷāyatanasamudayo, saḷāyatanajātiko, saḷāyatanapabhavoti evaṃ pariggahaṭṭhena saccaṃ phasañca pajānāti, phasassamudayañca pajānāti, phasassanirodhañca pajānāti, phassanirodhagāminī paṭipadañca pajānāti, evaṃ paṭivedhaṭṭhena saccaṃ.
Saḷāyatanaṃ kiṃnidānaṃ, kiṃsamudayaṃ, kiṃjātikaṃ, kiṃpabhavanti evaṃ phasanaṭṭhena saccaṃ. Saḷāyatanaṃ nāmarūpanidānaṃ’ nāmarūpasamudayaṃ, nāmarūpajātikaṃ, nāmarūpapabhavanti evaṃ pariggaṭṭhena saccaṃ saḷāyatanañca pajānāti, saḷāyatanasamudayañca pajānāti, saḷāyatananirodhañca pajānāti, saḷāyatananirodhagāminīpaṭipadañca pajānāti, evaṃ paṭivedhaṭṭena saccaṃ
Nāmarūpaṃ niṃnidānaṃ, kiṃsamudayaṃ niṃjātikaṃ kiṃpabhavanti evaṃ phasanaṭṭhena saccaṃ nāmarūpaṃ vivaññāṇanidānaṃ, viññānasamudayaṃ, viññāṇajātikaṃ, viññāṇapabhavanti evaṃ pariggahaṭṭhena saccaṃ. Nāmarūpañca pajānāti, nāmarūpasamudayañca pajānāti, nāmarūpanirodhañca pajānāti, nāmarūpanirodhagāmini paṭipadañca pajānāti, evaṃ paṭivedhaṭṭhena saccaṃ
Vivaññāṇaṃ
niṃnidānaṃ, kiṃsamudayaṃ niṃjātikaṃ
kiṃpabhavanti evaṃ phasanaṭṭhena saccaṃ viññāṇaṃ
saṅkhārānidānaṃ, saṅkhārasamudayaṃ,
saṅkhārajātikaṃ, saṅkhārapabhavanti
evaṃ pariggahaṭṭhena saccaṃ. Viññāṇañca
pajānāti, viññāṇasamudayañca
pajānāti, viññāṇanirodhañca
pajānāti, viññāṇanirodhagāmini
paṭipadañca pajānāti, evaṃ paṭivedhaṭṭhena
saccaṃ
[PTS Page 113] [\q 113/]
1. Phassappabhavāti - machasaṃ
[BJT Page 36] [\x 36/Saṅkhārā kiṃnidānā, kiṃsamudāya, kiṃjātikā, kiṃpabhavāti evaṃ phasanaṭṭhena saccaṃ. Saṅkhārā avijjānidānā, avijjāsamudayā, avijjājātikā, avijjāpabhavāti evaṃ pariggaṭṭhena saccaṃ. Saṅkāre ca pajānāti, saṅkhārasamudayañca pajānāti, saṅkhāranirodhañca pajānāti, saṅkhāranirodhagāmini paṭipadañca pajānāti, evaṃ paṭivedhaṭṭhena saccaṃ.
Jarāmaraṇaṃ dukkhasaccaṃ, jātisamudayasaccaṃ, ubhinnampi nissaraṇā nirodhasaccaṃ, nirodhapajānatā 1- maggasaccaṃ, jāti dukkhasaccaṃ, bhavo samudayasaccaṃ, ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā maggasaccaṃ. Bhavo dukkhasaccaṃ, upādānaṃ samudayasaccaṃ, ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā maggasaccaṃ upādānaṃ dukkhasaccaṃ, taṇhā samudayasaccaṃ, ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā maggasaccaṃ taṇhā dukkakhasaccaṃ vedanā samudayasaccaṃ, ubhinnampi nissaraṇaṃnirodhasaccaṃ, nirodhapajānatā maggasaccaṃ vedanā dukkhasaccaṃ, phasso samudayasaccaṃ ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā maggasaccaṃ. Phasso dukkhasaccaṃ saḷāyatanaṃ samudayasaccaṃ, ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā maggasaccaṃ saḷāyatanaṃ dukkhasaccaṃ, nāmarūpaṃ samudayasaccaṃ, ubhinnampinissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā maggasaccaṃ nāmarūpaṃ dukkakhasaccaṃ viññāṇaṃ samudayasaccaṃ ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānatā maggasaccaṃ viññāṇaṃ dukkhasaccaṃ, saṅkhārā samudayasaccaṃ ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā maggasaccaṃ. Saṅkhārā dukkasaccaṃ, avijjā samudayasaccaṃ, ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānatā maggasaccaṃ.
Jarāmaraṇaṃ dukkhasaccaṃ,
jāti siyā dukkhasaccaṃ, siyā samudayasaccaṃ,
2- ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānatā
maggasaccaṃ, jāti dukkhasaccaṃ, [PTS Page 114] [\q 114/]
bhavo siyā dukkhasaccaṃ, siyā samudayasaccaṃ, ubhinnampi
nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā
maggasaccaṃ. Bhavo dukkhasaccaṃ, upādānaṃ
samudayasaccaṃ, ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ,
nirodhapajānanā maggasaccaṃ upādānaṃ
dukkhasaccaṃ, taṇhā samudayasaccaṃ, ubhinnampi
nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā
maggasaccaṃ taṇhā dukkakhasaccaṃ vedanā
samudayasaccaṃ, ubhinnampi
Nissaraṇaṃnirodhasaccaṃ, nirodhapajānatā
maggasaccaṃ vedanā dukkhasaccaṃ, phasso samudayasaccaṃ
ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā
maggasaccaṃ. Phasso dukkhasaccaṃ saḷāyatanaṃ
samudayasaccaṃ, ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ,
nirodhapajānanā maggasaccaṃ saḷāyatanaṃ
dukkhasaccaṃ, nāmarūpaṃ samudayasaccaṃ, ubhinnampinissaraṇaṃ
nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā maggasaccaṃ nāmarūpaṃ
dukkakhasaccaṃ viññāṇaṃ samudayasaccaṃ
ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānatā
maggasaccaṃ viññāṇaṃ dukkhasaccaṃ,
saṅkhārā samudayasaccaṃ ubhinnampi nissaraṇaṃ
nirodhasaccaṃ, nirodhapajānanā maggasaccaṃ. Saṅkhārā
dukkhasaccaṃ, avijjā siya dukkasaccaṃ, siyā samudayasaccaṃ,
ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhapajānatā
maggasaccaṃ.
Saccakathā samattā
Bhāṇavāraṃ
[PTS Page 115] [\q 115/]
1. Nirodhappajānatā - machasaṃ,
syā 2. Jarāmaraṇaṃ siyā dukkhasaccaṃ
samudayasaccaṃ machasaṃ jarāmaraṇaṃ dukkhasaccaṃ
siyā samudayasaṃ - sī 3. ’Saṅkhārā
dukkhasaccaṃ’ yāvapariyosānaṃ - machasaṃ -
katthavi sīhalapotthakesu ca na dissati
[BJT Page 38] [\x 38/2. 3
Bojjhaṅgakathā
(Sāvatthinidānaṃ: )
’Sattime bhikkhave bojjhaṅgā. Katame satta: satisambojjhaṅgo dhammavicayasambojjhaṅgo viriyasambojjhaṅgo pitisambojjhaṅgo passaddhīsambojjhaṅgo samādhisambojjhago upekkhāsambojjhaṅgo ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā. [ABojjhaṅgāni kenaṭṭhena bojjhaṅgā, bodhāya 1saṃvattantīti bojjhaṅgā, bujjhantīti bojjhaṅgā, anubujjhantīti bojjhaṅgā, paṭibujjhantīti bojjhaṅgā, sambujjhantīti bojjhaṅgā.
Bujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, anubujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, paṭibujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, sambujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā.
Bodhenatīti bojjhaṅgā, anubujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, paṭibujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, sambadhentīti bojjhaṅgā.
Bodheṭṭhena bojjhaṅgā, anubujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, paṭibujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, sambadhentīti bojjhaṅgā.
Bodhipakkhiyaṭṭhena bojjhaṅgā, anubujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, paṭibujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, sambadhentīti bojjhaṅgā.
Budhilābhaṭṭhena 2- bojjhaṅgā buddhipaṭilābhaṭṭhena 3bojjhaṅgā, buddhiropanaṭṭhena bojjhaṅgā, buddhiabhiropanaṭṭhena bojjhaṅgā, buddhipāpanaṭṭhena 4bojjhaṅgā, buddhisampāpanaṭṭhena bojjhaṅgā.
Mulaṭṭhena bojjhaṅgā, mulacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, mulapariggahaṭṭhena bojjhaṅgā, mulaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, [PTS Page 116] [\q 116/] mulaparipuraṭṭhena 5- bojjhaṅgā, mulaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, mulapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, mulapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, mulapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, mulapaṭisambhidāya visībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
Hetuṭṭhena bojjhaṅgā, hetucariyaṭṭhena bojjhaṅgā, hetupariggahaṭṭhena bojjhaṅgā hetuparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, hetupuraṭṭhena bojjhaṅgā, hetuparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, hetupaṭisambhidāya vassibhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, hetupaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, hetupaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, tehupaṭimbhidāya visībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
[A] bojjhaṅgasaṃyutta
1. Bodhiyā - syā
2. Buddhilabhanaṭṭhena - machasaṃ,
sa
3. Budadhipaṭilabhanaṭṭhena
- machasaṃ,
4. Ūpuṇanaṭṭhena
- machasaṃ sa pāpaṭṭhena - si
5. Paripuranaṭṭheka - machasaṃ,
sa
[BJT Page 40] [\x 40/Paccayaṭṭhena bojjhaṅgā, paccayacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, paccayapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, paccayaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, paccayaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, paccayaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, paccayapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, paccayapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, paccayapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, pacaccayapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
Visuddhaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhicariyacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhipariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, visuddhiparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhiparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhīparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhipaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhipaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhipaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhipaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
Anavajjadhaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjacariyacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, anavajjaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
Nekkhammaṭṭhena bojjhaṅgā, nekkammacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, nekkhammaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammaparipākaṭṭhena [PTS Page 117] [\q 117/] bojjhaṅgā, nekkhammapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
Vimuttaṭṭhena bojjhaṅgā, vimutticariyaṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttipariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, vimuttiparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttiparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttiparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttipaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttipaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttipaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttipaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
Anāsavaṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, anāsavaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, anāsapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, akādanapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
[BJT Page 42] [\x 42/Vivekaṭṭhena bojjhaṅgā, vivekacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, vivekapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā vivekaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, vivekaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, vivekaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, vivekapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, vivekapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā vivekapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, vivekapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
Vossaggaṭṭhena bojjhaṅgā, vossaggacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, vessaggapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā vossaggaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, vesasaggaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, vessaggaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, vessaggapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, vessaggapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā vossaggapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, vossaggapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
Mulaṭaṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, hetuṭṭhaṃ 2- bujjhantīti bojjhaṅgā, paccayaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhāṅgā, visuddhaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, anavajjaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, nekkhammaṭṭhaṃ bujjhayantīti bojjhaṅgā, vimuttaṭṭhaṃ bujjhayantīti bojjhaṅgā, anāpavaṭṭhaṃ [PTS Page 118] [\q 118/] khajjhayantīti bojjhaṅgā vivekaṭṭhaṃ bujjhantīti anāsavaṭṭhā bujjhantīti bojjhaṅgā, vivekaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vossaggaṭṭhaṃ 3- bujjhantīti bojjhaṅgā.
Mulacariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, hetucariṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, paccayacariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhāṅgā, visuddhicariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, anavajjacariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, nekkhammacariyaṭṭhaṃ bujjhayantīti bojjhaṅgā, vimutticariyaṭṭhaṃ bujjhayantīti bojjhaṅgā, anāsavacariyaṭṭhaṃ bujjhayantīti bojjhaṅgā vivekacariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vossaggacariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā.
Mulacariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - vossaggapariggahaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā mulaparivāraṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhāṅgā, - pe - vossaggaparivāraṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, mulaparipuraṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - vossaggaparipuraṭṭhaṃ bujjhayantīti bojjhaṅgā, mulaparipākaṭṭhaṃ bujjhayantīti bojjhaṅgā, - pe - vossaggaparipākaṭṭhaṃ bujjhayantīti bojjhaṅgā mulapaṭisambhidaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, -pe - vossaggapaṭisambhidaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā. Mulapaṭisambhidāpāpanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhantīti bojjhaṅgā, -pe - vossaggapaṭisambhidāpāpanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, mulapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhaṃ 4- bujjhantīti bojjhaṅgā -pe - vossaggapaṭisambhādāya vasībhāvaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhanaṅgā.
1. Vosaggaṭṭhena - machasaṃ,
2. Hetaṭṭhaṃ - syā
3. Vosaggaṭṭhaṃ - machasaṃ
4. Vasībhāvanaṭṭhaṃ
- [PTS]
[BJT Page 44] [\x 44/Pariggahaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, parivāraṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, paripuṭṭhaṃ 1bujjhantīti
bojjhaṅgā, ekaggaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, avikkhepaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, paggahaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, avisāraṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, anāvipaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, aniñjanaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, ekantupaṭṭhānavasena cittassa
ṭhitaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
arammaṇaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
gocaraṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
pahānaṭṭhaṃ [PTS Page 119] [\q 119/]
bujjhantīti bojjhaṅgā, pariccāgaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, vuṭṭhānaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, vivaṭṭanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, santaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, paṇitaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā vimuttataṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, anāsavaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, taraṇaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, animittaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, appaṇihitaṭṭhaṃ
bujjhantīti, bojjhaṅgā, suññataṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, ekarasaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, anativattanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, yuganaddhaṭṭhaṃ2-
bujjhantīti bojjhaṅgā, niyyānaṭṭha
3bujjhantīti bojjhaṅgā, hetuṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, dassanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, ādhipateyyaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā.
Samathassa avikkhepaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vipassanāya anupassanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, samathavipassanānaṃ ekarasaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, yuganaddhassa anativattanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā.
Sikkhāya samādānaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ārammaṇassa gocaraṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā līnassa cittassa paggahaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, uddhatassa cittassa niggahaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ubhovisuddhānaṃ ajjhapekkhenaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, visesādhigamaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, uttari paṭivedhaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, saccābhisamayaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhe patiṭṭhāpakaṭṭhaṃ 4bujjhantīti bojjhaṅgā.
1. Paripuraṇaṭṭhaṃ
- machasaṃ,
2. Yuganandhaṭṭhaṃ - [PTS]
3. Niyyānikaṭṭhaṃ
- sī.
4. Nirodhapatiṭṭhāpataṭṭhaṃ
- [PTS]
[BJT Page 46] [\x 46/Saddhindriyassa adhimokkhaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - paññindriyassa dassanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā saddhābalassa assaddhiye akampiyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - paññābalassa avijjāya akampiyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, satisambojjhaṅgassa upaṭṭhānaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - upekkhāsambojjhaṅgassa pāṭisaṅkhānaṭṭhaṃ [PTS Page 120] [\q 120/] bujjhantīti bojjhaṅgā, sammādiṭṭhiyā dassanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā - pe - sammāsamādhissa avikkhepaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
Indriyānaṃ ādhipateyyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, balānaṃ akampiyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā bojjhaṅgānaṃ 1niyyānaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, maggassa hetuṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, satipaṭṭhānānaṃ upaṭṭhānaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, sammappadhānānaṃ padahanaṭṭhaṃ 2bujjhantīti bojjhaṅgā, iddhipādānaṃ ijjhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, saccānaṃ tathaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, maggānaṃ 3paṭippassaddhaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, phalānaṃ sacchikiriyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā 4-
Cittassa abhiniropanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vicārassa upavicāraṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā bojjhaṅgā, pītiyā pharaṇaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, sukhassa abhisandanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa ekaggaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
Āvajjanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vijānaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā pajānanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, sañjānanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekodaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
Abhiññāya ñātaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, pariññāya tīraṇaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā pahānassa pariññāgaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, bhāvanāya ekarasaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, saccikirāyāya essanaṭṭhaṃ bujjhantīti [PTS Page 121] [\q 121/] bojjhaṅgā, khandhānaṃ khandhaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dhātunaṃ dhātuṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, āyatanānaṃ āyatanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, saṅkhatānaṃ saṅkhataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, asaṅkhatassa asaṅkhataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
1. ’Bojjhagānaṃ’ pāṭṭhoyaṃ - [PTS] katthaci sīhaḷākkhara potthakesu ca na dissati 2. Padahaṭṭhaṃ - [PTS] si 1 3. Payogānaṃ - syā [PTS] yogānaṃ - si 4. Ettha paññāya pajānanaṭṭhaṃ bujjhantīti khojjhaṅgā’ti - [PTS] katthavī sīhaḷa potthakesu dissati. 5. Abhiññeyyaṭṭhaṃ - syā
[BJT Page 48] [\x 48/Cittaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittānantariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā cittassa vuṭṭhānaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa vivaṭṭanaṭṭhaṃ 1- bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa hetuṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa paccayaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa vatthuṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa bhummaṭṭhaṃ2- bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa ārammaṇaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa gocaraṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā bojjhaṅgā, cittassa cariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa gataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa abhinihāraṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa niyyānaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa nissaraṇaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā.
Ekatte āvajjanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte vijānaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā ekante sañjānaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte sañjānanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekante ekodaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte upanibandhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekante pakkhandanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena pasidanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena santiṭṭhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena vimuccanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā [PTS Page 122] [\q 122/] ekena ’etaṃ santa’nti passanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena yānikataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena vatthukataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena anuṭṭhinaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena paricitaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā. Ekatte susamāraddhaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte pariggahaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā ekante parivāraṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte pariyuraṭṭhaṃ 3bujjhantīti bojjhaṅgā, ekante samodhinaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte adhiṭṭhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā ekante āsevanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena bhāvanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena bahulikammaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena susamuggataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā ekena suvimuttaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
1. Vijānanaṭṭhaṃ -
[PTS]
2. Bhumaṭṭhaṃ - machasaṃ
3. Paripuraṇaṭṭhaṃ
- machasaṃ
[BJT Page 50] [\x 50/Ekatte bujjhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte anukhujjhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā ekante paṭikhujjhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte samujjhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekante bodhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte anubodhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekante paṭibodhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena sambodhanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena bodhapakkhiyaṭṭhaṃ 2- bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena anubodhapakkhiyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā ekena paṭibodhapakkhiyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena sambodhapakkhiyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena jotanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena ujjotanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena anujotaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā. Ekatte paṭijotanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte sañjotanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
Pakāsanaṭṭhaṃ 3- bujjhantīti bojjhaṅgā, virovanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā [PTS Page 123] [\q 123/] kilesānaṃ santāpanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, amalaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimalaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, nimmalaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, samaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, samayaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vivekaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vivekacariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā virāgāṭṭhaṃ bujjhantīti virāgacariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhacariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā vossaggaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā. Vossaggacariyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimuttaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā vimutticariyaṭṭhaṃ bujjhantatī bojjhaṅgā.
1. bñjanaṭṭhaṃ - [PTS
2.] Bodhipakkhiyaṭṭhaṃ - machasaṃ syā [PTS]
3. Panāpataṭṭhaṃ
- machasaṃ syā [PTS] vimaṃsāya jādaṭṭhaṃ
nirodhaṭṭhaṃ syā pahānaṭṭhaṃnirodhaṭṭhaṃ
- [PTS] adhikapadāni dissante
[BJT Page 52] [\x 52/Chandaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, chandassa mulaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, chandassa pādaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, chandassa padhānaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, chandassa ijjhanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā chandassa adhimokkhaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, chandassa paggahaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, chandassa upaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, chandassa avikkhepaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā chandassa dassanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā.
Viriyaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṃ mulaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṃ
pādaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
viriyaṭṭhaṃ padhānaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṃ ijjhanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā viriyaṭṭhaṃ
adhimokkhaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
viriyaṭṭhaṃ paggahaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṃ upaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṃ
avikkhepaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
viriyaṭṭhaṃ dassanaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā.
Cittaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṃ mulaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṃ
pādaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
cittaṭṭhaṃ padhānaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṃ ijjhanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā cittaṭṭhaṃ
adhimokkhaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
cittaṭṭhaṃ paggahaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṃ upaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṃ
avikkhepaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
cittaṭṭhaṃ dassanaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā.
Vimaṃsāya bujjhantīti bojjhaṅgā,
vimaṃsāya mulaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
vimaṃsāya pādaṭṭhaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā, vimaṃsāya padhānaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya ijjhanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā vimaṃsāya adhimokkhaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya paggahaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya upaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya avikkhepaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā vimaṃsāya dassanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā.
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya
Dukkhassa santāpaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, samudayassa āyuhanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā maggassa niyyānaṭṭhā
bujjhantīti bojjhaṅgā,
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya dukkhassa
santāpaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
dukkhassa [PTS Page 124] [\q 124/] viparināmaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, samudayassa nidānaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, samudayassa saññagaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, samudayassa pālibhodhaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya
Dukkhassa santāpaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhassa nissaraṇanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhassa vivekaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhassa asaṅkataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhassa amataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya
Dukkhassa santāpaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, maggassa nissaraṇanaṭṭhaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, maggassa hetuṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, maggassa dassanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
Dukkhassa piḷanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṃsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, maggassa ādhipateyyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
Tathaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, anattaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, saccaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, paṭivedhaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, abhijānanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, parijānanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā dhammaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dhātuṭṭhaṃ bujjhantiti bojaṅgā, ñātaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, sacchikiriyaṭṭhaṃ bujjhantīti bojaṅgā, phassanaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, abhisamayaṭṭhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā.
Saccānaṃ tathalakkhaṇavasena
niddiṭṭhena soḷasake ’dukkhaṭṭhaṃ
- samudayaṭṭhaṃ - nirodhaṭṭhaṃmaggaṭṭhaṃ
bujjhantīti khojjhaṅgā’ti - machasaṃ potthake payuttaṃ
padacatukkaṃ aññattha na dissati, aṭṭhakathāyapi
na sameti.
1. Anaññathaṭṭhatthaṃ
- [PTS[BJT Page 54] [\x 54/Nekkhammaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
abyāpādaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
ālokasaññaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā,
avikkhepaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dhammavavatthānaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā, ñāṇaṃ
bujjhantīti bojjhaṅgā pāmojjaṃ bujjhantīti
bojjhaṅgā,
Paṭhamaṃ jhānaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, aniccānupassanaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - sotāpattimaggaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - arahattamaggaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, arahatthaphalasamāpattiṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - dassanaṭṭhena paññindriyaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, assaddhiye akampiyaṭṭhena saddhābalaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - avijjāya akampiyaṭṭhena paññābalaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, upaṭṭhānaṭṭhena satisambojjhaṅga paññābalaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, upaṭṭhānaṭṭhena satisambojjhaṅga bujjhantīti bojjhaṅgā - pe - paṭisaṅkhānaṭṭhena upekkhāsambojjhaṅgaṃ bujjhantiti bojjhantiti bejjhaṅgā dassanaṭṭhena sammādiṭṭhiṃ bujjhantīti bojjhaṅgā - pe - avikkhepaṭṭhena sammāsamādhiṃ bujjhantīti bojjhaṅgā.
Adhimokkhaṭṭhena indriyaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, akampiyaṭṭhena balaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, niyyānaṭṭhena bujjhantīti 1bojjhaṅgā, hetuṭṭhena maggaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, upaṭṭhānaṭṭhena satisapaṭṭhānaṃ [PTS Page 125] [\q 125/] bujjhantīti bojjhaṅgā, padahanaṭṭhenasammappadhānaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā ijjhanaṭṭhena iddhipādaṃ bujjhantiti bojjhantiti bejjhaṅgā tathaṭṭhena saccaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
Avikkhepaṭṭhena samathaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, anupassanaṭṭhena vipassanaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekarasaṭṭhena samathavipassanaṃ bujjhanatīti bojjhaṅgā, anativattanaṭṭhena yuganaddhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā.
Saṃvaraṭṭhena silavisuddhiṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, avikkhepaṭṭhena cittasuddhiṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhiṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, muttaṭṭhena vimokkhaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, paṭivedhaṭṭhena vijjaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā, pariccāgaṭṭhena vimuttiṃ bujjhantīti bojjhaṅgā samucchādaṭṭhena khaye ñāṇaṃ bujjhantiti bejjhaṅgā paṭippassaddhaṭṭhena anuppāde ñāṇaṃ bujjhantīti bojjhaṅgā
1. Niyyānaṭṭhaṃ bujjhantīti - sabbattha
[BJT Page 56] [\x 56/Chandaṃ mulaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā, manasikāraṃ samuṭṭhānaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā phassaṃ samodhānanaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā, vedanaṃ samosaraṇaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā, samādhiṃ pamukhaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā, satiṃ ādhipateyyaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā paññaṃ taduttaraṭṭhena 1- bujjhantiti bojjhaṅgā vimuttiṃ sāraṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā.
(Sāvatthinidānaṃ: )
Tatra kho āyasmā sāriputto
bhikkhu āmantesi ’āmuso bhikkhavo’ti 2’āvuso’ti kho
te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ, āyasmā
sāriputto etadavoca:
’Sattime avuso bojjhaṅgā. Katame satta: satisambojjhaṅgo dhammavicayasambojjhaṅgo viriyasambojjhaṅgo pitisambojjhaṅgo passaddhīsambojjhaṅgo samādhisambojjhago upekkhāsambojjhaṅgo ime kho āvuso satta bojjhaṅgā.
Imesaṃ khavāhaṃ āvuso sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi pubbanahasamayaṃ 3- viharituṃ, tena tena bojjhaṅgana pubbanhasamayaṃ viharāmi, yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi majjhanhasamayaṃ 4- yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tena tena bojjhaṅgana pubbanhasamayaṃ viharāmi, yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tena tena bojjhaṅgana [PTS Page 126] [\q 126/] sāsanhasamayaṃ viharāmi, satisambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, appamāṇo’ti me hoti, ’susamāraddho’ti me hoti, tiṭṭhantaṃ ca naṃ 5tiṭṭhatī’ti pajānāmi, sacepi me cavati, ’idappaccayā cavatīti pajānāmi, dhammavicayasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, appamāṇo’ti me hoti, ’susamāraddho’ti me hoti, tiṭṭhantaṃ ca naṃ tiṭṭhatī’ti pajānāmi, sacepi me cavati, ’idappaccayā cavatīti pajānāmi, upekkhāsasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, ’appamāṇo’ti me hoti, ’susamāraddho’ti me hoti, tiṭṭhantaṃ ca naṃ5- tiṭṭhatī’ti pajānāmi, sacepi me cavati, ’idappaccayā cavatīti pajānāmi,
1. Tatuntaraṭṭhena - pu, machasaṃ,
[PTS]
2. Āvusoti - syā
3. Pubbaṇanaṃ - machasaṃ,
sa, syā [PTS]
4. Majjhanahita samayaṃ - machasaṃ,
majjhantikasamayaṃ - syā [PTS]
5. Tiṭṭhantaṃ varaṃ
- syā, niṭṭhittaṃ vacanaṃ - [PTS[BJT Page 58] [\x 58/Seyyathāpi āvuso rañño
vā rājamahāmattassa vā nānā rattanaṃ
dussānaṃ dussakaraṇḍako puro assa, so yaññadve
dussayuhaṃ ākaṅkheyya pubbanhasamayaṃ pārupituṃ,
taṃ tadeva dussayugaṃ pubbanhasamayaṃ pārupeyya.
Yaññadeva dussayuhaṃ akaṅkheyya majjhanhasamayaṃ
pārupituṃ, taṃ tadeva dussayugaṃ sāyanhasamayaṃ
pārupeyya evamevakhavāhaṃ āvuso imesaṃ sattannaṃ
bojjhaṅgānaṃ yena yena bojjhaṅgena ākaṅkāmi
pubbanhasamayaṃ vihāratuṃ, tena tena bojjhaṅgana
pubbanhasamayaṃ viharāmi, yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi
majjhanahasamayaṃ sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tena
tena bojjhaṅgana pubbanhasamayaṃ viharāmi, yena yena bojjhaṅgena
ākaṅkhāmi sāyanhasamayaṃ viharituṃ,
tena tena bojjhaṅgana sāsanhasamayaṃ viharāmi,
satisambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, appamāṇo’ti
me hoti, ’susamāraddho’ti me hoti, tiṭṭhantaṃ
ca naṃ tiṭṭhatī’ti pajānāmi, sacepi
me cavati, ’idappaccayā cavatīti pajānāmi,
dhammavicayasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, appamāṇo’ti
me hoti, ’susamāraddho’ti me hoti, tiṭṭhantaṃ
ca naṃ tiṭṭhatī’ti pajānāmi, sacepi
me cavati, ’idappaccayā cavatīti pajānāmi,
upekkhāsasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, ’appamāṇo’ti
me hoti, ’susamāraddho’ti me hoti, tiṭṭhantaṃ
ca naṃ tiṭṭhatī’ti pajānāmi, sacepi
me cavati, ’idappaccayā cavatīti pajānāmi,
Kathaṃ ’satisambojjhaṅgo iti ce hoti’ti
bojjhaṅgo, yāvatā nirodhupaṭṭhāti
tāvatā ’satisambojjhaṅgo iti ce hoti’ti bojjhaṅgo.
Seyyathāpi telappadipassajhayato yāvatā acci tāvatā
vaṇṇo yāvatā vaṇṇo tāvatā
acici, evameva yāvatā nirodhupaṭṭhāti,
tāvatā satisambojjhaṅgo, ’iti ce hoti’ti bojjhaṅgo.
[PTS Page 127] [\q 127/]
. 9
Kathaṃ ’appamāṇo iti ce
hoti’ti bojjhaṅgo, pamāṇabaddhā2kilesā
sabbeva ca pariyuṭhānaṃ ye ca saṅkhārā
ponobhavikā, appamāṇo nirodho acalaṭṭhena
asaṅkhataṭṭhena yāvatā nirodhupaṭṭhāti
tāvatā ’appamāṇo iti ce hoti’ti bojjhaṅgo.
Kathaṃ ’susamāraddho iti ce hoti’ti
bojjhaṅgo, visamā kilesā sabbeva ca pariyuṭhānā
ye ca saṅkhārā ponobhavikā, samadhammo nirodho
sattaṭṭhena paṇitaṭṭhena yāvatā
nirodhupaṭṭhāti tāvatā susamāraddho
iti ce hoti’ti bojjhaṅgo.
1. Iti ce me - machasaṃ,
2. Pamāṇabandhā - [PTS]
syā pamāṇavantā - syā
3. Iti me - [PTS]
[A] bojjhaṅgasaṃyutta - pabbatavagga
- 4. Vatthasuttaṃ
[BJT Page 60] [\x 60/Kathaṃ tiṭṭhantaṃ ca
naṃ tiṭṭhatiti pajānāmi, sacepi cavati,
idappaccayā me vacatī’ti pajānāmi, katihākārehi
satisambojjhaṅgo tiṭṭhati: katihākārehi
satisambājjhaṅgo cavati:
Aṭṭhahākārehi satisambojjhaṅgo
tiṭṭhati, aṭṭhahākārehi satisambojjhaṅgo
cavati.
Katamehi aṭṭhahākārehi
satisambojjhaṅgo niṭṭhati; anuppādaṃ āvajjitattā
satisambojjhaṅgo tiṭṭhati, uppādaṃ anāvajjitattā
satisambojjhaṅgo tiṭṭhiti, appacattaṃ āvajjitattā
satisambojjhaṅgā tiṭṭhati, pavattaṃ anāvajjitattā
satisambojjhaṅge tiṭṭhati, nimittaṃ anāvajjitattā
satisambojjhaṅgo tiṭṭhati, nirodhaṃ āvajjitattā
satisambojjhaṅgo tiṭṭhati, saṅkhāre anāvajjitattā
satisambojjhaṅgo taṭṭhati. Imehi aṭṭhahākārehi
satisambojjhaṅgo tiṭṭhati.
Katamehi aṭṭhahākārehi satisambojjhaṅgo vacati; uppādaṃ āvajjitattā satisambojjhaṅgo vacati, anuppādaṃ anāvajjitattā satisambojjhaṅgo cavati, pavattaṃ āvajjitattā satisambojjhaṅgā vacati, pavattaṃ anāvajjitattā satisambojjhaṅge vacati, animittaṃ anāvajjitattā satisambojjhaṅgo vacati, saṅkhāre āvajjitattā satisambojjhaṅgo vacati, nirodhā anāvajjittā satisambojjhaṅgo vacati. Imehi aṭṭhahākārehi satisambojjhaṅgo vacati. [PTS Page 128] [\q 128/Evaṃ tiṭṭhantaṃ ca naṃ tiṭṭhatīti pajānāmi, sacepi cavati, idapaccayā me vacanīti pajānāti kathaṃ dhammavicayasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, appamāṇo’ti me hoti, ’susamāraddho’ti me hoti, tiṭṭhantaṃ ca naṃ tiṭṭhatī’ti pajānāmi, sacepi me cavati, ’idappaccayā cavatīti pajānāmi, upekkhāsasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, ’appamāṇo’ti me hoti, ’susamāraddho’ti me hoti, tiṭṭhantaṃ ca naṃ tiṭṭhatī’ti pajānāmi, sacepi me cavati, ’idappaccayā cavatīti pajānāmi,
Kathaṃ upekkhāsambojjhaṅgo iti ce hoti’ti bojjhaṅgo, yāvatā nirodhupaṭṭhāti tāvatā upekkhāsambojjhaṅgo iti ce hoti’ti bojjhaṅgo. Seyyathāpi telappadipassa jhayato yāvatā acci tāvatā vaṇṇo yāvatā vaṇṇo tāvatā acici, evameva yāvatā nirodhupaṭṭhāti, tāvatā satisambojjhaṅgo, ’iti ce hoti’ti bojjhaṅgo.
Kathaṃ ’appamāṇo iti ce hoti’ti bojjhaṅgo, pamāṇabaddhā kilesā sabbeva ca pariyuṭṭhānā ye ca saṅkhārā ponobhavikā, appamāṇo nirodho avalaṭṭhena asaṅkhataṭṭhena yāvatā nirodhupaṭṭhāti tāvatā ’appamāṇo iti ce hoti’ti bojjhaṅgo.
[BJT Page 62] [\x 62/Kathaṃ ’susamāraddho iti ce hoti’ti bojjhaṅgo. Visamā kilesā sabbeva pariyuṭṭhānā ye ca saṅkhāra penobhavikā, samadhamamo nirodho santaṭṭhena paṇitaṭṭhena yāvatā nirodhupaṭṭhāti, tāvatā ’susamāraddho iti ce heti’ti bojjhaṅgo.
Kathaṃ ’tiṭṭhantaṃ ca naṃ tiṭṭhatiti pajānāmi, sacepi cavati, idappaccayā me vacatī’ti pajānāmi, katihākārehi upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati: katihākārehi upokkhasambājjhaṅgo cavati:
Aṭṭhahākārehi upokkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati, aṭṭhahākārehi upekkhāsambojjhaṅgo cavati.
Katamehi aṭṭhahākārehi upekkhāsambojjhaṅgo niṭṭhati; anuppādaṃ āvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati, uppādaṃ anāvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhiti, appacattaṃ āvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgā tiṭṭhati, pavattaṃ anāvajjitattā upekkhāsambejjhaṅge tiṭṭhati, animittaṃ āvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati, nimittaṃ anāvajjittaṃ upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati, nirodhaṃ āvajjitattā upekkhāsamabojjhaṅgo niṭṭhati, saṅkhāre anāvajjittā upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati imehi aṭṭhahākārehi upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati.
Katamehi aṭṭhahākārehi
upekkhāsambojjhaṅgo vacati; uppādaṃ āvajjitattā
upekkhāsambojjhaṅgo vacati, anuppādaṃ anāvajjitattā
upekkhāsambojjhaṅgo cavati,
Pavattaṃ āvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgā
vacati, pavattaṃ anāvajjitattā [PTS Page 129] [\q 129/]
upekkhāsambojjhaṅge vacati, animittaṃ anāvajjitattā
upekkhāsambojjhaṅgo vacati, saṅkhāre āvajjitattā
upekkhāsambojjhaṅgo vacati, nirodhā anāvajjittā
upekkhasambojjhaṅgo vacati. Imehi aṭṭhahākārehi
upekkhāsambojjhaṅgo vacati.
Evaṃ tiṭṭhantaṃ ca
naṃ tiṭṭhatīti pajānāmi, sacepi
cavati, idapaccayā me vacanīti pajānāmi
Bojjhaṅgakathā [PTS Page 130] [\q 130/] samattā.
[BJT Page 64] [\x 64/2. 4
Mettākathā
(Sāvatthinidānaṃ: )
"Mettāya bhikkhave cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulikatāya yānikatāya vatthukatāya anuṭṭhitāyā paricittāya susamāraddhāya ekādasānisaṃsā pāṭikaṅkhā. Katame ekādasa: sukhaṃ supati, sukhaṃ paṭikhujjhati, na pāpakaṃ supinaṃ passati, manussānaṃ piyo hoti, amanussānaṃ piyo hoti, devatā rakkhanti, nāssa aggi vā visaṃ vā satthaṃ vā kamati, tuvaṭaṃ cittaṃ samādhiyati, mukhaṇṇo vippasidati, asammuḷho kālaṃ karoti, uttariṃ 1- appaṭivijjhanto brahmalokupago hoti. Mettāya bhikkhave cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulikaratāya yānikatāya vatthukatāya anuṭṭhātāya paricitāya susamāraddhāya. Ime ekādasānisaṃsā paṭikaṅkhā. [AAtthi anodhiso pharaṇā mettācetovimutti, atthi odhiso pharaṇā mettācetovimutti, atthi disāpharaṇā mettācetovimutti.
Katihākārehi anodhiso pharaṇā mettāvetovimutti katihākarehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti, katihākārehi disāpharaṇā mettācetovimutti:
Pañcahākārehi anodhiso pharaṇā mettāvetovimutti sattāhākarehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti, dasahākārehi disāpharaṇā mettācetovimutti:
Katamehi pañcahākārehi anodhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbe sattā averā abyāpajjā 2- anīghā 3- sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe pāṇā bhāvapariyāpannā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantuti imehi pañcahākārehi anodhiso pharaṇā mettācetovimutti:
Abyāpajjā anīghā
sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe bhūtā
bhāvapariyāpannā
Averā abyāpajjā anīghā
sukhī attānaṃ pariharantuti imehi pañcahākārehi
anodhiso pharaṇā mettācetovimutti:
Katamehi pañcahākārehi
anodhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbe sattā
averā abyāpajjā anīghā sukhī
attānaṃ pariharantu. Sabbe puggalā bhāvapariyāpannā
Averā abyāpajjā [PTS Page
131] [\q 131/] anīghā sukhī
attānaṃ pariharantuti imehi pañcahākārehi
anodhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbe attabhāvapariyāpannā
averā abyāpajjā anīghā sukhī
attānaṃ pariharantuti imehi pañcahākārehi
anodhiso pharaṇā mettācetovimutti:
Katamehi sattahākārehi odhiso
pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā
abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ
pariharantu. Sabbe purisā averā abyāpajjā anīghā
sukhi attānaṃ pariharantuti imehi sattahākārehi
odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
Katamehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe ariyā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantuti imehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
Katamehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe anariyā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantuti imehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
Katamehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe dvo averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantuti imehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
Katamehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe manussā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantuti imehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
Katamehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantuti imehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
1. Uttari - machasaṃ [a] ekādasakaṅguttara
- dutiyavagga (11, 2, 5)
2. Abyapajjha - syā, [PTS] sa 3. Anigghā
- syā
[BJT Page 66] [\x 66/Katamehi dasahākārehi disāpharaṇā mettācetovimutti: sabbe puratthimāya disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantu. Sabbe pacchimāya disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe uttarā disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe dakkhīṇāya disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe puratthimāya anudisāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe pacchimāya anudisāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantu. Sabbe uttarā anudisāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe dakkhīṇāya anudisāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe heṭṭhimāya disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe uparimāya disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe puratthimāya disāya pāṇā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantu. Sabbe dakkhīṇāya disāya bhūtā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe puratthimāya anudisāya puggalā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe pacchimāya anudisāya attabhāvapariyāpantā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe itthiyā anudisāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantu. Sabbe dakkhīṇāya anudisāya purisā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe heṭṭhimāya disāya ariyā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe anariyā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantu. Sabbe dve averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantu. Sabbe manussā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe pacchima disāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe uttarāya disāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṃ pariharantu. Sabbe dakkhiṇāya disāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe puratthikā anudisāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe pacchimamāya anudisāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe uttarāya anudisāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe dakkhiṇāya anudisāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe heṭṭhimāya disāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Sabbe uparimāya disāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṃ pariharantu. Imehi dasahākārehi disāpharaṇā mettācetovimutti.
Sabbesaṃ sattānaṃ pīḷanaṃ
vajajetvā apīḷanāya, upaghātaṃ vajjetvā
anupaghātena, sattāpaṃ vajjetvā asantāpena,
pariyādānaṃ vajjetvā apariyādānena,
vibesaṃ vajjetvā avihesāya sabbe sattā averino
hontu. Mā merino, sukhino hontu mādukkhino, sukhitattā
hontu mā dukkhitattā’ti imehi aṭṭhahākārehi
sabbe satte 1mettāyatīti mettā, taṃ dhammaṃ
cetayatīti ceto, [PTS Page 132] [\q 132/]
sabbabyāpādapariyuṭṭhānehi vimuccatīti,
mettā ca vimutti cāti mettācetovimutti.
. 0Sabbe sattā averino hontu khemino
hontu, sukhino hontutī saddhāya adhimuccati, saddhindriyaparibhāvitā
hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī viriyaṃ paggaṇhāti, viriyindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī satiṃ upaṭṭhāpeti, satindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī cittaṃ samādahati, samādhindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu,
sukhino hontutī paññāya pajānāti,
paññindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
. 0
1. Sabbe sattā - [PTS[BJT Page 68] [\x 68/. 1Imāni pañcindriyāni
mettāya cetevimuttiyā āsevanā honti imehi pañcahi
indriyehi mettācetovimutti āseviyati. Imāni pañcindriyayāni
mettāya cetovimuttiyā bhāvanā honti, imāni
pañcahi pañcindriyehi mettāya cetevimutti bhāviyati
imehi pañcahi indriyāni mettācetovimuttiyā
bahulīkatā honti, imehi pañcahi indriyehi mettācetovimutti
bahulikariyati imāni pañcindriyāni mettāya
cetovimuttiyā alaṅkārā honti, imehi pañcahi
indriyehi mettācetovimutti svālaṅkatā hoti. Imehi
pañcindriyehi mettācetovimuttiyā parikkhārā
honti, imehi pañcahi indriyehi mettācetovimutti suparikkhatā
hoti imāni pañcindriyāni mettāya cetovimuttiyā
parivārā honti, imehi pañcahi indriyehi mettācetovimutti
suparivutā hoti.
Imāni pañcindriyāni mettāya
cetevimuttiyā āsevanā honti bhāvanā
honti, bahulīkatā honti, aṅkārā honti,
parikkhārā honti, parivārā honti, pāripuri
honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā
honti, sampayuttā honti, pakkhandanā honti, saṃsidanā
1- honti, pantiṭṭhanā honti, vimuccanaṃ honti,
’etaṃ santa’nti phassanā honti, yānikatā [PTS
Page 133] [\q 133/] honti, vatthukathā
honti, anuṭṭhitā honti, paricitā honti, susamāraddhā
honti, subhāvitā honti, svādhiṭṭhitā
honti, susamuggatā honti, suvimutatā, honti, nibbattenti,
jotenti, pakāsenti. 2-
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī assaddhiye na kampiti, saddhābalaparibhāvitā3- hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī kosajje na kammati, viribalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī pamādena kampati, satibalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī uddhacce na kampati, samādhibalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī avijjāya na kampati, paññābalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
1. Pasidanā - machasaṃ, [PTS]
2. Patāpenti - machasaṃ, syā,
pahāsenti - [PTS]
3. Saddhābalaṃ paribhāvitā
- [PTS[BJT Page 70] [\x 70/Imāni pañca balāni mettāya
cetevimuttiyā āsevanā honti imehi pañcahi balehi
mettācetovimutti āseviyati. Imāni pañca balāni
mettāya cetovimuttiyā bhāvanā honti, imāni
pañcahi balehi mettāya cetevimutti bhāviyati imehi
pañcahi balāni mettāya cetovimuttiyā bahulīkatā
honti, imehi pañcahi balehi mettācetovimutti bahulikariyati
imāni pañca balāni mettāya cetovimuttiyā
alaṅkārā honti, imehi pañcahi balehi mettācetovimutti
svālaṅkatā hoti. Imehi pañca balāni mettāya
cetovimuttiyā parikkhārā honti, imehi pañcahi
balehi mettācetovimutti suparikkhatā hoti imāni pañca
balāni mettāya cetovimuttiyā parivārā
honti, imehi pañcahi balehi mettācetovimutti suparivutā
hoti.
Imāni pañca balāni mettāya cetevimuttiyā āsevanā honti bhāvanā honti, bahulīkatā honti, aṅkārā honti, parikkhārā honti, parivārā honti, pāripuri honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti, pakkhandanā honti, saṃsidanā honti, pantiṭṭhanā honti, vimuccanaṃ [PTS Page 134] [\q 134/] honti, ’etaṃ santa’nti phassanā honti, yānikatā honti, vatthukathā honti, anuṭṭhitā honti, paricitā honti, susamāraddhā honti, subhāvitā honti, svādhiṭṭhitā honti, susamuggatā honti, suvimutatā, honti, nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī satiṃ upaṭṭhāpeti, satisambojjhaṅga 1- paribhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī paññāya pavicināti 2- dhammavicayasambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī virīyaṃ paggaṇhāti, viriyasambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī pariḷāhaṃ paṭippassa pitisambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī duṭṭhulla paṭippassambheti. Passaddhisambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontu cittaṃ samādahati samādhipatisambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu,
sukhino hontu ñāṇena kilese paṭisaṅkhāti,
upekkhāsambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
1. Satisambojjhaṅgaṃ paribhāvitā
- [PTS]
2. Paricivitāni - [PTS[BJT Page 72] [\x 72/. 8Ime satta bojjhaṅgā mettāya
cetovimuttiyā āsevanā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi
mettācetovimutti āsevīyati.
Ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā bhāvanā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti bhāvīyati.
Ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā bahulikatā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti bahulikariyati.
Ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā alaṅkārā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti svāṅkatā hoti.
Ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā parikkhārā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti suparikkhatā hoti.
Ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā parivārā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti suparivutā hoti.
Ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, bhāvanā honti, bahulikatā honti, alaṅkārā honti, parikkhārā honti, parivārā honti, pāripurī honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti pakkhandanā honti, pasidanā honti, santiṭṭhānā honti, [PTS Page 135] [\q 135/] vimuccanā honti, etaṃ santa’nti phassanā honti, yānikatā honti, vatthukathā honti, anuṭṭhitā honti, parivitā honti, susamāraddhā honti, subhāvitā honti, svādhiṭṭhitā honti, susamuggatā honti, suvimuttā honti, nibbattetti, jotenti, pakāsenti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā passati, sammādiṭṭhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā abhiniropeti, sammāsaṅkappaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammāparigaṇhāti, sammāvācāparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā samuṭṭhāpeti, sammākammantaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā vodāpeti, sammāājivaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
[BJT Page 74.] [\x 74/Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā paggaṇhāti, sammāvāyāmaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā upaṭṭhāpeti, sammāsatiparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā samādhihati, sammāsamādhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, imehi aṭṭhahi maggaṅgehi mettācetovimutti āsevīyati, ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā bhāvanā honti, imehi aṭṭhahi maggaṅgehi mettāceto vimutti bhāviyati. Ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā bahulikatā honti, imehi aṭṭhahi maggaṅgehi mettācetovimutti bahulikariyati. Ime aṭṭhamaggaṅgā mettāya cetovimuttiyā alaṅkārā honti, ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimutti svālakkhatā hoti, imehi aṭṭhahi maggaṅgehi mettāyā cetovimuttiyā parikkhārā honti, ime aṭṭhahi maggaṅgehi mettācetovimutti suparikkhatā hoti, ime aṭṭha maggaṅgā mettāyā cetovimuttiyā parivarā honti, imehi aṭṭhahi maggaṅgehi mettācetovimutti suparivutā hoti.
Ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā [PTS Page 136] [\q 136/] honti, bhāvanā honti, bahulikatā honti, aṅkārā honti, parikkhārā honti, parivārā honti, pāripuri honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti, pakkhandatā honti, pasidanā honti, santiṭṭhanā honti, vimuccatā honti, ’eta satta’nti phassanā honti, yānikatā honti, vatthukatā honti anuṭṭhitā honti, paricitā honti, susamaraddhā honti, svādhiṭṭhitā honti, susamuggatā honti, suvimuttā honti, nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
Sabbeṃ sāṇātaṃ - pe - sabbesaṃ bhātānaṃ - pe - sabbesaṃ puggalānaṃ - pe - sabbesaṃ attabhāvapariyāpannānaṃ - pe - sabbesaṃ itthinaṃ - pe - sabbesaṃ purisānaṃ - pe - sabbesaṃ ariyānaṃ - pe - sabbesaṃ anariyānaṃ - pe - sabbesaṃ devānaṃ - pe - sabbesaṃ manussānaṃ - pe - sabbesaṃ vinipātikānaṃ pīḷanaṃ vajajetvā apīḷanāya, upaghātaṃ vajjetvā anupaghātena, santāpaṃ vajjetvā asantāpena, pariyādānaṃ vajjetvā apariyādānena, vihesaṃ vajjetvā avihesāya, sabbe vinipātikā averino hontu, mā verino, sukhino hontu, mā dukkhino, sukhitattā hontu, mā dukkhitattāti imehi aṭṭhahākārehi sabbe vinipātike mettāyatīti mettā, taṃ dhammaṃ cetayatīti ceto, sabbabyāpāda pariyuṭṭhānehi vimuccitīti vimutti, mettā ca ceto ca vimutti cāti mettācetovimutti.
[BJT Page 76] [\x 76/Sabbe vinipātikā acerano hontu, khemino hontu, sukhino honti saddhāya adhimuccati, saddhindriya paribhāvitā hoti mettā cetovimutti - pe - nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
Sabbeṃ puratthimāya disāya sattānaṃ - pe- sabbesaṃ pacchimāya disāya sattānaṃ -pesabbesaṃ uttarāya disāya sattānaṃ - pe - sabbesaṃ dakkhiṇāya disāya sattānaṃ -pesabbesaṃ paratthimāya anudisāya sattānaṃ -pe - sabbesaṃ pacchāmāya anudisāya sattānaṃ - pe - sabbesaṃ uttarāya anudisāya sattānaṃ - pe - sabbesaṃ dakkhiṇāya anudisāya sattānaṃ - pe - sabbesaṃ heṭṭhimāya disāya sattānaṃ - pe - sabbesaṃ uparimāya disāya sattānaṃ pīḷanaṃ vajajetvā apīḷanāya, upaghātaṃ vajjetvā anupaghātena santāpaṃ vajjetvā asantāpena, pariyādānaṃ vajjetvā apariyādānena, vihesaṃ vajjetvā avihesāya, sabbe uparimāya disāya sattā averino hontu, mā verino sukhino hontu, mā dukkhino, sukhitattā hontu, mā dukkhitattāti imehi aṭṭhahākārehi sabbe uparimāya disāya satte mettāyatīti mettā, taṃ dhammaṃ cetayatīti ceto, sabbabyāpāda pariyuṭṭhānehi vimuccitīti vimutti, mettā ca ceto ca vimutti cāti mettācetovimutti.
Sabbe uparimāya disāya sattā acerano hontu, khemino hontu, sukhino honti saddhāya adhimuccati, saddhindriyaparibhāvitā [PTS Page 137] [\q 137/] hoti mettā cetovimutti - pe - nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
Sabbesaṃ puratthimāya disāya pāṇānaṃ - pe- bhūtānaṃ - pe - puggalānaṃ - pe - attabhāvapariyāpannānaṃ -pe - sabbasaṃ itthānaṃ - pe - sabbesaṃ purisānaṃ - pe - sabbesaṃ ariyānaṃ - pe - sabbesaṃ anariyānaṃ - pe - sabbesaṃ devānaṃ - pe - sabbesaṃ manussānaṃ - pe - sabbesaṃ vinipātikānaṃ - pe - sabbesaṃ pacchimāya disāya vinipātikānaṃ -pe- sabbesaṃ uttarāya disāya vinipātikānaṃ - pe - sabbesaṃ dakkhiṇāya disāya vinipātikānaṃ -pe- sabbesaṃ puratthimāya anudisāya vinipātikānaṃ -pe - sabbesaṃ pacchāmāya anudisāya vinipātikānaṃ - pe - sabbesaṃ uttarāya anudisāya vinipātikānaṃ - pe - sabbesaṃ dakkhiṇāya anudisāya vinipātikānaṃ - pe - sabbesaṃ heṭṭhimāya disāya vinipātākānaṃ - pe - sabbesaṃ uparimāya disāya vinipātikānaṃ pīḷanaṃ vajajetvā apīḷanāya, upaghātaṃ vajjetvā anupaghātena santāpaṃ vajjetvā asantāpena, pariyādānaṃ vajjetvā apariyādānena, vihesaṃ vajjetvā avihesāya, sabbe uparimāya disāya sattā averino hontu, mā verino sukhino hontu, mā dukkhino, sukhitattā hontu, mā dukkhitattāti imehi aṭṭhahākārehi sabbe uparimāya disāya satte mettāyatīti mettā, taṃ dhammaṃ cetayatīti ceto, sabbabyāpāda pariyuṭṭhānehi vimuccitīti vimutti, mettā ca ceto ca vimutti cāti mettācetovimutti.
[BJT Page 78] [\x 78/Sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti saddhāya adhimuccati, saddhindriya paribhāvitā hoti mettācetovimutti. Sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti viriyaṃ paggaṇhāti, viriyindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. Sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti saddhāya adhimuccati, satindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. Sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti cittaṃ samādahati, samādhindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. Sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti paññāya pajānāti, paññindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Imāni pañcindriyāni mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, imehi pañcahi indriyehi mettācetovimutti āseviyati - pe - nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
Sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti assaddhiyena kampati, saddhābalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. Sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti kosajje na kampati, viriyabalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. Sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti pamāde na kampati, sati balaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. Sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti uddhacce na kampati, samādhibalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. Sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti avijjāya na kampati, paññābalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Imāni pañca balāni mettāya
cetovimuttiyā āsevanā honti, imehi pañca balehi
mettācetovimutti āseviyati - pe - nibbattenti, jotenti,
Pakāsenti. [PTS Page 138] [\q 138/Sabbe uparimāya disāya vināpātikā
averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti satiṃ upaṭṭhāpeti,
satisambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettā cetovimutti.
- Pe - paññāya pavicitāti, dhammavicaya sababojjhaṅgaparibhāvitā
hoti mettāvimutti - pe - viriyaṃ paggaṇhāti,
viriyasambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettā cetovimutti
- pe - pariḷāhaṃ paṭippassambheti, pitisambojjhaṅgaparibhāvitā
hoti mettācetovimutti - pe - duṭṭhullaṃ paṭippassambheti,
passaddhisambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettacetovimutti
- pe - cittaṃ samādahati, samādhisamabojjhaṅgaparibhāvitā
hoti mettācetovimutti, ñāṇena kilesa paṭisaṅkhāti,
upekkhosabbojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
Imāni satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti āseviyati - pe - nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
[BJT Page 80] [\x 80/Sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā passati, sammādiṭṭhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā abhiniropeti, sammādiṭṭhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā parigaṇhāti, sammādiṭṭhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā samuṭṭhāpeti, sammādiṭṭhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā vedāpeti, sammāājivaparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā paggaṇhāti, sammāvāyāmaparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā upaṭṭhāti, sammāsatiparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā samādahati, sammāsamādhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti
Ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, ime aṭṭha maggaṅgā mettācetovimuttiyā āseviyati honti, ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā parivārā honti, ime aṭṭha maggaṅgā mettācetovimutti suparivutā hoti.
Ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā asevanā honti, bhāvanā honti, bahulikatā honti, alaṅkārā honti, parikkhārā honti, parivārā honti, [PTS Page 139] [\q 139/] pāripuri honti, sahagatā honti, sahajatā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti, pakkhandanā honti, pasidanā honti, santiṭṭhānā honti, vimuccanā honti, ’etaṃ satta’nti phassanā honti, yānikatā honti, vatthukatā honti, anuṭṭhitā honti, paricitā honti, susamāraddhā honti, subhāvitā honti, svādhiṭṭhitā honti, susamuggatā honti, suvimuttā honti. Nibbattenti, jotenti, pakāsentīti.
Mettākathā [PTS Page 140] [\q 140/] samattā
2. 5
Virāga kathā
Virogo maggo, vimutti phalaṃ.
Kathaṃ virāgo maggo sotāpattimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi vicchādiṭṭhiyā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato 1virāge ṭhito virāge patiṭṭhito.
1. Vimokkho - syā mokkho - sa.
[BJT Page 82] [\x 82/Virāgoti dve nibbanañca virāgo ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā honti virāgā, sahajātāni sattaṅgāni virāgaṃ gacchantīti virāgo maggo, etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṃ disaṃ nibbānaṃ gacchantīti aṭṭhaṅgiko maggo, yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇanaṃ parappavādānaṃ maggā ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho, 1- ca uttamo ca pavaro cāti maggānaṃ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
Abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo.
Miccāsaṅkappā virajjati tadanu vattakakilesehi ca khandhehi
ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati, virāgo
virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato
virāge ṭhito virāge patiṭṭhito pariggahaṭṭhena
sammāvācā miccāvāyāya virajjati
tadanu vattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi
virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro
virāge samudāgato virāge ṭhito virāge
patiṭṭhito samuṭṭhānaṭṭhena
sammākammanno. Miccākammanta virajjati [PTS Page 141] [\q
141/] tadanu vattakakilesehi ca khandhehi
ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati, virāgo
virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato
virāge ṭhito virāge patiṭṭhito vodānaṭṭhena
sammāajivo miccāājivo virajjati tadanu vattakakilesehi
ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati,
virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge
samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito
paggahaṭṭhena sammāvāyāmo miccāvāyāmā
virajjati tadanu vattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā
ca sabbanimittehi virajjati, virāgo virāgārammaṇo
virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito
virāge patiṭṭhito upaṭṭhānaṭṭhena
sammāsati micchāsatiyā virajjati tadanu vattakakilesehi
ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati,
virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge
samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito
avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi micchāsamādhito
virajjati tadanu vattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā
ca sabbanimittehi virajjati, virāgo virāgārammaṇo
virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito
virāge patiṭṭhito
Virāgoti dve nibbanañca virāgo
ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā
sabbe virāgā honti virāgā, sahajātāni
sattaṅgāni virāgaṃ gacchantīti virāgo
maggo, etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṃ
disaṃ nibbānaṃ gacchantīti aṭṭhaṅgiko
maggo, yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇanaṃ
parappavādānaṃ maggā ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko
maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho, 1- ca uttamo ca
pavaro cāti maggānaṃ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
Sakadāgāmimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi oḷārikā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā oḷārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudānagato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito
Sakadāgāmimaggakkhaṇe avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi oḷārikā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā oḷārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudānagato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito
1. Vimokkho - syā mokkho - sa
[BJT Page 84] [\x 84/Virāgoti dve virāgā: nibbanañca virāgo ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā honti virāgā, sahajātāni sattaṅgāni virāgaṃ gacchantīti virāgo maggo, etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṃ disaṃ nibbānaṃ gacchantīti aṭṭhaṅgiko maggo, yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇanaṃ parappavādānaṃ maggā ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho, ca uttamo ca pavaro cāti maggānaṃ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
Anāgāmimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena
sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmārāgasaññojanā
paṭighasaññojanā aṇusahagatā
paṭighānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca
Khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca
sabbanimittehi virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo
Anāgāmimaggakkhaṇe avikkhepaṭṭhena
sammāsamādhi aṇusahagatā kāmārāgasaññojanā
paṭighasaññojanā aṇusahagatā
paṭighānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca
Khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca
sabbanimittehi virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo
virāgagocaro virāge samudānagato virāge ṭhito
virāge patiṭṭhito
[PTS Page 142] [\q 142/]
Virāgoti dve virāgā: nibbanañca
virāgo ye ca nibbānārammaṇatājātā
dhammā sabbe virāgā honti virāgā, sahajātāni
sattaṅgāni virāgaṃ gacchantīti virāgo
maggo, etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṃ
disaṃ nibbānaṃ gacchantīti aṭṭhaṅgiko
maggo, yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇanaṃ
parappavādānaṃ maggā ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko
maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho, ca uttamo ca pavaro
cāti maggānaṃ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
. 0
Arahattamaggakkhaṇe dassanaṭṭhena
sammādiṭṭhi rūparāgā arūparāgā
mānā uddhaccā avijāya mānānusayā
bhavarāgānusayā avijjānusayā virajjati,
tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi
virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro
virāge samudānagato virāge ṭhito virāge
patiṭṭhito
Arahattamaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammāsamādhi rūparāgā arūparāgā mānā uddhaccā avijāya mānānusayā bhavarāgānusayā avijjānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudānagato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito
Virāgoti dve virāgā: nibbanañca virāgo ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā honti virāgā, sahajātāni sattaṅgāni virāgaṃ gacchantīti virāgo maggo, etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṃ disaṃ nibbānaṃ gacchantīti aṭṭhaṅgiko maggo, yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇanaṃ parappavādānaṃ maggā ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho, ca uttamo ca pavaro cāti maggānaṃ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
. 1Dassanacirāgo sammādiṭṭhi, abhiniropanavirāgo sammāsaṅkappo pariggavirāgo sammāvācā, samuṭṭhānavirāgo sammākammanto, vodānavirāgo sammāājīvo, paggahavirāgo sammāvāyāmo, upāṭṭhānavirāgo sammāsati, avikkhepavirāgo sammādamādhi.
[BJT Page 86] [\x 86/Upaṭṭhānavirāgo satisambojjhaṅgā, pavicayavirāgo dhammavicayasambojjhaṅgo, pagagahavirāgo viriyasambojjhaṅgo, eraṇavirāgo pitisambojjhaṅgo, upasasamavirāgo passaddhisambojjhaṅgo, avikkhepavirāgo samādhisambojjhaṅgo, paṭisaṅkhānavirāgo upekkhāsambojjhaṅgo. [PTS Page 143] [\q 143/Assaddhiye akampiyavirāgo saddhābalaṃ, kosajje akampiyavirāgo viriyabalaṃ, pamāde akampiyavirāgo satibalaṃ, uddhacce akampiyavirāgo samādhibalaṃ, avijjāya akampiya virāgo pañcābalaṃ.
Adhimokkhavirāgo saddhindriyaṃ, paggahavirālo viriyindriyaṃ, upaṭṭhānavirāgo, satindriyaṃ, avikkhepavirālo samādhindriyaṃ, dassanavirāgo paññindriyaṃ,
Ādhipateyyaṭṭhena indriyāni virāgo, akampiyaṭṭhena balaṃ virāgo, niyyānaṭṭhena bojjhaṅgā virāgo, hetuṭṭhena maggo virāgo, upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā virāgo, padahanaṭṭhena sammappadhānā virāgo, ijjhanaṭṭhena iddhipādā virāgo, 1tathaṭṭhena saccā virāgo, avikkhepaṭṭhena samatho virāgo, anupassanaṭṭhena vipassanā virāgo, ekarasaṭṭhena samathavipassanā virago, anatavattanaṭṭhena yuganaddhaṃ, 2virago, saṃvaraṭṭhena silavisuddhi virāgo avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi virāgo, dasasnanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi virāgo, vimuttaṭṭhena vimokkho virāgo, paṭivedhaṭṭhena vijjā virāgo, pariccāgaṭṭhena vimutti virāgo, samucchedanaṭṭhena khaye ñāṇaṃ virāgo, chando mulaṭṭhena virāgo, manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena virāgo, phasso samodhānaṭṭhena virāgo, vedanā samosaraṇaṭṭhena virāgo, samādhi pamukhaṭṭhena virāgo, sati ādhipateyyaṭṭhena virāgo, paññā taduttaraṭṭhena 3virāgo, vimutti sāraṭṭhena virāgo, amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena virāgo. 4-
Dassanamaggo sammādiṭṭhi,
abhiniropanamaggo sammāsaṅkappo pariggavirāgo
Sammāvācā, samuṭṭhānavirāgo
sammākammanto, vodānavirāgo sammāājīvo,
paggahavirāgo sammāvāyāmo, upāṭṭhānavirāgo
sammāsati, avikkhepavirāgo sammādamādhi.
Upaṭṭhānavirāgo satisambojjhaṅgā, pavicayavirāgo dhammavicayasambojjhaṅgo, pagagahavirāgo viriyasambojjhaṅgo, eraṇavirāgo pitisambojjhaṅgo, upasasamavirāgo passaddhisambojjhaṅgo, avikkhepavirāgo samādhisambojjhaṅgo, paṭisaṅkhānavirāgo upekkhāsambojjhaṅgo.
Assaddhiye akampiyavirāgo saddhābalaṃ, kosajje akampiyavirāgo viriyabalaṃ, pamāde akampiyavirāgo satibalaṃ, uddhacce akampiyavirāgo samādhibalaṃ, avijjāya akampiya virāgo pañcābalaṃ.
Adhimokkhavirāgo saddhindriyaṃ, paggahavirālo viriyindriyaṃ, upaṭṭhānavirāgo, satindriyaṃ, avikkhepavirālo samādhindriyaṃ, dassanavirāgo paññindriyaṃ,
. 3Ādhipateyyaṭṭhena indriyāni
virāgo, akampiyaṭṭhena balaṃ virāgo, niyyānaṭṭhena
bojjhaṅgā virāgo, hetuṭṭhena maggo virāgo,
upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā
virāgo, padahanaṭṭhena sammappadhānā
virāgo, ijjhanaṭṭhena iddhipādā virāgo,
tathaṭṭhena saccā virāgo, avikkhepaṭṭhena
samatho virāgo, anupassanaṭṭhena vipassanā
virāgo, ekarasaṭṭhena samathavipassanā virago,
anatavattanaṭṭhena yuganaddhaṃ, virago, saṃvaraṭṭhena
silavisuddhi virāgo avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi
virāgo, dasasnanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi
virāgo, vimuttaṭṭhena vimokkho virāgo, paṭivedhaṭṭhena
vijjā virāgo, pariccāgaṭṭhena vimutti
virāgo, samucchedanaṭṭhena khaye ñāṇaṃ
virāgo, chando mulaṭṭhena virāgo, manasikāro
samuṭṭhānaṭṭhena virāgo, phasso
samodhānaṭṭhena virāgo, vedanā samosaraṇaṭṭhena
virāgo, samādhi pamukhaṭṭhena virāgo,
sati ādhipateyyaṭṭhena virāgo, paññā
taduttaraṭṭhena virāgo, vimutti sāraṭṭhena
virāgo, amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena
virāgo. Evaṃ virāgo maggo.
. 3
. 2Kathaṃ vimutti phalaṃ sotāpattiphalakkhaṇe
dassanaṭṭhena sammā diṭṭhi micchādiṭṭhiyā
vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā
hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. Vimutti vimuttārammaṇā
vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā
ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
Vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca
vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā
dhammā sabbe 5- vimuttā hontī vimuttiphalaṃ.
. 2
1. Virāgā - si,
2. Yuganandhaṃ - [PTS]
3. Tatuntaraṭṭhena - machasaṃ,
[s]
4. Pariyosānaṭṭhena maggo
machasaṃ, pariyosāna cirāgo - si ’amatogadhaṃ -
pe - virāgo"ti syā [PTS] potthakesu na dissati
5. Sabbe ca - machasaṃ
[BJT Page 88] [\x 88/Abhiniropanaṭṭhena 1- sammāsaṅkappo
micchāsaṅkappo [PTS Page 144] [\q 144/]
vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā
hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. Vimutti vimuttārammaṇā
vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā
ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
Vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā dhammā sabbe vimuttā hontī vimutti phalaṃ.
Pariggahaṭṭhena sammāvācā vicchāvācāya vimuttā hoti tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. Vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. Samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto micchākammantā vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. Vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. Vodānaṭṭhena sammāājīvo micchāājivo vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. Vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. Paggahaṭṭhena sammāvāyāmo micchāvāyāmā vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. Vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. Upaṭṭhanaṭṭhena sammāsati micchāsatiyā vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. Vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. Avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi micchāsamādhito vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. Vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
Vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā dhammā sabbe vimuttā hontī vimutti phalaṃ.
Sakadāgāmiphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi oḷārikā kāmarāgasaññājatā paṭighasaññojanā olārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
Sakadāgāmiphalakkhaṇe avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi oḷārikā kāmarāgasaññājatā paṭighasaññojanā olārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
Vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā dhammā sabbe vimuttā hontī vimutti phalaṃ.
Anāgāmiphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā paṭighasaññojanā, aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
Anāgāmiphalakkhaṇe avikkhepaṭṭhena sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā paṭighasaññojanā, aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, [PTS Page 145] [\q 145/] vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
Vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā dhammā sabbe vimuttā hontī vimutti phalaṃ.
Arahattaphalakkhaṇe dassanaṭṭhena
sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā
Paṭighasaññojanā,
aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā
vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti,
bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā
vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā
ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
Arahattaphalakkhaṇe avikkhepaṭṭhena
sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā
Paṭighasaññojanā,
aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā
vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti,
bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā
vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā
ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
1. Abhiropanaṭṭhena - syā [PTS[BJT Page 90] [\x 90/Vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā dhammā sabbe vimuttā hontī vimutti phalaṃ.
Dassanavimutti sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā paṭighasaññojanā, aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
Avikkhepavimutti sammāsamādhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā paṭighasaññojanā, aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. Upaṭṭhānavimutti satisambojjhaṅgo - pe - paṭisaṅkhānavimutti upekkho sambojjhaṅgo, assaddhiye akampiya vimutti saddhābalaṃ - pe - avijjāya akampiya vimutti paññālaṃ, adhimokkhavimutti saddindriyaṃ - pe - dassanavimutti paññindriyaṃ.
Ādhipateyyaṭṭhena indriyāni vimutti, akampiyaṭṭhena balā vimutti, niyyānaṭṭhena bojjhaṅgā vimutti, hetuṭṭhena maggo vimutti, upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā vimutti padahanaṭṭhena sammappadhānā vimutti, ijjhanaṭṭhena iddhipādā vimutti tathaṭṭhena saccā vimutti, avikkhepaṭṭhena samatho [PTS Page 146] [\q 146/] vimutti, anupassanaṭṭhena vipassanā vimutti, ekarasaṭṭhena samathavipassanā vimutti, anatavattanaṭṭhena yuganaddhaṃ, vimutti, saṃvaraṭṭhena silavisuddhi vimutti avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi vimutti, dasasnanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi vimutti, vimuttaṭṭhena vimokkho vimutti, paṭivedhaṭṭhena vijjā vimutti, pariccāgaṭṭhena vimutti vimutti, paṭippassaddhiyaṭṭhena anuppāde ñāṇaṃ vimutti, chando mulaṭṭhena vimutti, manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena vimutti, phasso samodhānaṭṭhena vimutti, vedanā samosaraṇaṭṭhena vimutti, samādhi pamukhaṭṭhena vimutti, sati ādhipateyyaṭṭhena vimutti, paññā taduttaraṭṭhena vimutti, vimutti sāraṭṭhena vimutti, amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena vimutti, evaṃ vimutti phalaṃ
Evaṃ virāgo vimutti phalanti.
Virāgakathā [PTS Page 147] [\q 147/] samantā
2. 6
Paṭisambhidā kathā
Evaṃ me sutaṃ, ekaṃ samayaṃ bhagavā bārāṇasiyaṃ viharati isipatane vigadāye tatra kho bhagavā pañcavaggiye bhikkhu āmantesi:
"Dveme bhikkhave, antā pabbajitena na sevitabbā: katame dve yo cāyaṃ kāmesu kāmasukhallikānuyogo hīno gammo pothujjaniko anariyo anatthasaṃbhito yo vā’ya attakilamathānuyogo dukkho anariyo anatthasaṃhito. Ete te 1- bhikkhave ubho ante anupagamma majjhamā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā cakkhukaraṇi ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.
1. Ete kho - machasaṃ
[BJT Page 92] [\x 92/Katamā ca sā bhikkhave majjhamā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā cakkhukaraṇi ñāṇakaraṇi upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi, ayaṃ kho sā bhikkhave, majjhamā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā cakkhukaraṇi ñāṇakaraṇi upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.
Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkhaṃ ariyasaccaṃ: jātipi dukkhā, jarāpi dukkhā, vyādhipi dukkho maraṇampi dukkhaṃ, appiyehi sampayogo dukkho, piyehi vippayogo dukkho, yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ, saṅkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā
Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkhasamudayo 1- ariyasaccaṃ yā’yaṃ taṇhā ponobhavikā nandirāgasahagatā tatra tatrābhinandini, seyyathīdaṃ: kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā. [PTS Page 148] [\q 148/Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkhanirodhe 2- ariyasaccaṃ yo tassā yeva taṇhāya asesavirāganirodho cāgo paṭinissaggā mutti anālayo.
Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkhanirodhegāmini paṭipadā ariyasaccaṃ ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathīdaṃ: sammādiṭhi
Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkhanirodhegāmini paṭipadā ariyasaccaṃ ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathīdaṃ: sammāvācā
Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkhanirodhegāmini paṭipadā ariyasaccaṃ ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathīdaṃ: sammākammanta
Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkhanirodhegāmini paṭipadā ariyasaccaṃ ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathīdaṃ: sammāājiva
Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkhanirodhegāmini paṭipadā ariyasaccaṃ ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathīdaṃ: sammāvāyāma
Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkhanirodhegāmini paṭipadā ariyasaccaṃ ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathīdaṃ: sammāsati
Idaṃ kho pana bhikkhave, dukkhanirodhegāmini paṭipadā ariyasaccaṃ ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathīdaṃ: sammāsamādhi
Idaṃ dukkhaṃ ariyasacca’nti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi, ’taṃ kho panidaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ pariññeyyanti me bhikkhave,
Idaṃ dukkhaṃ pariññāta’nti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi, ’taṃ kho panidaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ pariññeyyanti me bhikkhave,
Idaṃ dukkhaṃsamudayo 2- ariyasacca’nti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi, ’taṃ kho panidaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ pahātabba’nti me bhikkhave, pahīna’nti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi,
’Idaṃ dukkhaṃsamudayo ariyasacca’nti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi, ’taṃ kho panidaṃ dukkhaṃ dukkhanirodho ariyasaccaṃ sacchikātabbaṃ’nti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi,
1. Dukkhasamudayaṃ - sī machasaṃ
[PTS] sa
2. Dukakhanirodhaṃ - si machasaṃ
[PTS[BJT Page 94] [\x 94/’Idaṃ dukkhanirodhagāmini paṭipadā
ariyasacca’nti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi,
ñāṇaṃ udapādi paññā
udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi,
. 0’Taṃ kho panidaṃ dukkhaṃ dukkhanirodhagāmini paṭipadā
ariyasaccaṃ bhāvetabba’nti me bhikkhave, pubbe ananussutesu
dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi
paññā udapādi, vijjā udapādi,
āloko udapādi, me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu
cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi
paññā udapādi, vijjā udapādi,
āloko udapādi, ’taṃ kho panidaṃ dukkhaṃ dukkhanirodhagāmini
paṭipadā ariyasaccaṃ bhāvita’nti me bhikkhave,
pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ
udapādi paññā udapādi, vijjā
udapādi, āloko udapādi,
[para missing]
Idamavoca bhagavā, attamanā pañcavaggiyā bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinandu’nti [aImasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne āyasmato koṇḍaññassa virajaṃ vitamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi: ’yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’nti.
Pavattite ca pana bhagavatā dhammacakke bhummā dve saddamanussāvesuṃ: etaṃ bhagavatā bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ, appativattiyaṃ 2samaṇena va brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmi’nti. Bhummānaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā cātummahārājikā 3- dvo saddamanussāvesuṃ:
Pavattite ca pana bhagavatā dhammacakke bhummā dve saddamanussāvesuṃ: etaṃ bhagavatā bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ, appativattiyaṃ samaṇena va brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmi’nti. Cātummahārājikānaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā tāvatiṃsā dvo
Pavattite ca pana bhagavatā dhammacakke bhummā dve saddamanussāvesuṃ: etaṃ bhagavatā bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ, appativattiyaṃ 2samaṇena va brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmi’nti. Yāmā dvo saddaṃ sutvā cātummahārājikā dvo
Pavattite ca pana bhagavatā dhammacakke
bhummā dve saddamanussāvesuṃ: etaṃ bhagavatā
bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ
dhammacakkaṃ pavattitaṃ, appativattiyaṃ samaṇena
va brāhmaṇena vā devena vā mārena vā
brahmunā vā kenaci vā lokasmi’nti. Bhummānaṃ
devānaṃ saddaṃ sutvā tusitā dvo saddamanussāvesuṃ:
Pavattite ca pana bhagavatā dhammacakke
bhummā dve saddamanussāvesuṃ: etaṃ bhagavatā
bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ
dhammacakkaṃ pavattitaṃ, appativattiyaṃ 2samaṇena
va brāhmaṇena vā devena vā mārena vā
brahmunā vā kenaci vā lokasmi’nti. Yāmā
dvo saddaṃ sutvā nimmānarati dvo
Pavattite ca pana bhagavatā dhammacakke
bhummā dve saddamanussāvesuṃ: etaṃ bhagavatā
bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ
dhammacakkaṃ pavattitaṃ, appativattiyaṃ samaṇena
va brāhmaṇena vā devena vā mārena vā
brahmunā vā kenaci vā lokasmi’nti. Bhummānaṃ
devānaṃ saddaṃ sutvā paranimmitavasavatti dvo saddamanussāvesuṃ:
Pavattite ca pana bhagavatā dhammacakke
bhummā dve saddamanussāvesuṃ: etaṃ bhagavatā
bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ
dhammacakkaṃ pavattitaṃ, appativattiyaṃ samaṇena
va brāhmaṇena vā devena vā mārena vā
brahmunā vā kenaci vā lokasmi’nti. Bhummānaṃ
devānaṃ saddaṃ sutvā brahmakāyikā
devo saddamanussāvesuṃ: ’etaṃ bhagavatā bāraṇasiyaṃ
isipatane migadāye anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ,
appativattiyaṃ samaṇena va brāhmaṇena vā
devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci
vā
Lokasmi’nti.
Itiha tena khaṇena* tena muhuttena yāva brahmalokā saddo abbhuggañji, 4- ayañca dasasahassīlokadhātu saṃkampi sampakampi sampavedhi, appamāṇo ca uḷāre. Obhāso loke pāturahosi atikamma 5- devānaṃ devānubhāvanti.
1. Ceto vimutti - syā [PTS] 2. Appaṭivattiyaṃ
- machasaṃ syā [PTS]
3. Cātumhārājikā
- machasaṃ 4. Abbhuggacchi - machasaṃ syā [PTS]
5. Atikkammeva - syā [PTS]
* Tena layenāti - machasaṃ potthakaṃ
adhikaṃ.
[BJT Page 96] [\x 96/Atha kho bhagavā imaṃ udānaṃ udānesi: ’aññāsi vata bho koṇḍaññā aññāsi vata bho koṇḍaññā’ti. Iti hadaṃ āyasmato koṇḍaññassa ’aññākoṇḍañño’ tteva 1nāmaṃ ahosi [a’Idaṃ dukkhaṃ ariyasacca’nti pubbe ananussutesu [PTS Page 150] [\q 150/] dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, aloko udapādi.
. 1’Cakkhuṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññāya udapādi’ti kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’aloko udapādi’ti kenaṭṭhena, ’cukkhuṃ udapādi’ti dassanaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti ñātaṭṭhena, ’paññā udapādi’ti pajānanaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti paṭivedhaṭṭhena, ’āloko udapādī’ti obhāsaṭṭhena.
Cakkhuṃ dhammo, ñāṇaṃ dhammo, paññā dhammo, vijjā dhammo, āloko dhammo, ime pañca dhammā dhammapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te tassā, gocarā. Ye tassa gocarā, te tasasā ārammaṇā. Tena vuccati: ’dhammesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’.
Dassanaṭṭhena attho, ñātaṭṭho
attho, pajānanaṭṭho attho, paṭivedhaṭṭho
attho, obhāsaṭṭho attho. Ime pañca atthā
atthapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti
gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te tassa gocarā.
Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’atthesu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’
Pañca dhamme sandassetuṃ byañjananiruttābhilāpā,
pañca atthe sandassatuṃ byajinaniruttābhilāpā.
Imā dasa niruttiyo niruttipaṭisambhidāya ārammaṇā
ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te
tassa gocarā. Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’niruttisu ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā’
Pañcasu dhammesu ñāṇāni,
pañcasu atthesu ñāṇāni, dassu niruttisu
ñāṇāti imāni visati ñāṇāni
paṭibhānapaṭisambhidāya ārammaṇā
ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te
tassa gocarā. Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’paṭihānesu ñāṇaṃ
paṭibhānapaṭisambhidā’
. 1
’Taṃ kho panidaṃ dukkhaṃ āriyasaccaṃ
pariññeyya’nti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi,
ñāṇaṃ udapādi paññā
udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi,
’Taṃ kho panidaṃ dukkhaṃ āriyasaccaṃ
’pariññātata’nti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ
udapādi, ñāṇaṃ udapādi paññā
udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi,
[PTS Page 151] [\q 151/]
1. Aññāsikoṇḍañño
- machasaṃ aññātakoṇḍañaño
- [PTS]
Saccasaṃyutta - dhammacakkapavattanavagga.
[BJT Page 98] [\x 98/. 5’Cakkhuṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññāya udapādi’ti kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’aloko udapādi’ti kenaṭṭhena, ’cakkhuṃ udapādi’ti dassanaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti ñātaṭṭhena, ’paññā udapādi’ti pajānanaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti paṭivedhaṭṭhena, ’āloko udapādī’ti obhāsaṭṭhena.
Cakkhuṃ dhammo, ñāṇaṃ dhammo, paññā dhammo, vijjā dhammo, āloko dhammo, ime pañca dhammā dhammapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te tassā, gocarā. Ye tassa gocarā, te tasasā ārammaṇā. Tena vuccati: ’dhammesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’.
Dassanaṭṭhena attho, ñātaṭṭho
attho, pajānanaṭṭho attho, paṭivedhaṭṭho
attho, obhāsaṭṭho attho. Ime pañca atthā
atthapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti
gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te tassa gocarā.
Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’atthesu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’
Pañca dhamme sandassetuṃ byañjananiruttābhilāpā,
pañca atthe sandassatuṃ byajinaniruttābhilāpā.
Imā dasa niruttiyo niruttipaṭisambhidāya ārammaṇā
ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te
tassa gocarā. Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’niruttisu ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā’
Pañcasu dhammesu ñāṇāni,
pañcasu atthesu ñāṇāni, dassu niruttisu
ñāṇāti imāni visati ñāṇāni
paṭibhānapaṭisambhidāya ārammaṇā
ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te
tassa gocarā. Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’paṭihānesu ñāṇaṃ
paṭibhānapaṭisambhidā’
. 5
Dukkhe ariyasacce pannarasa dhammā,
pannarasa atthā, tiṃsa niruttiyo, saṭṭhi ñāṇāni.
’Idaṃ dukkhasamudayo ariyasacca’nti pubbe
ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi dukkhasamudaye ariyasacce
pannarasa dhammā, atthā, tiṃsa niruttiyo, saṭṭhi
ñāṇāni.
’Idaṃ dukkhasamudayo ariyasacca’nti pubbe
ananussutesu [PTS Page 152] [\q 152/]
Dhammesu āloko udapādi dukkhasamudaye
ariyasacce pannarasa dhammā, atthā, tiṃsa niruttiyo,
saṭṭhi ñāṇāni.
’Taṃ kho panidaṃ dukkhasamudayo ariyasaccaṃ
pahātabba’nti ’idaṃ dukkhasamudayo ’pahina’nti pubbe ananussutesu
dhammesu cukkhuṃ udapādi dukkhasamudaye ariyasacce
Pannarasa dhammā, atthā, tiṃsa
niruttiyo, saṭṭhi ñāṇāni.
’Taṃ kho panidaṃ dukkhasamudayo ariyasaccaṃ pahātabba’nti ’idaṃ dukkhasamudayo ’pahina’nti pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi dukkhasamudaye ariyasacce pannarasa dhammā, atthā, tiṃsa niruttiyo, saṭṭhi ñāṇāni. ’Idaṃ dukkhasamudayo ariyasacca’nti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi dukkhasamudaye ariyasacce pannarasa dhammā, atthā, tiṃsa niruttiyo, saṭṭhi ñāṇāni.
[BJT Page 100] [\x 100/’Idaṃ dukkhanirodho ariyasacca’nti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi -pe - āloko udāpadi -pe - ’taṃ kho panidaṃ dukkhanirodho arisaccaṃ sacchikātabba’nti -pe - sacchikata’nti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi -pe - āloko udapādi, -pe- dukkhanirofadha ariyasacce pannarasa dhammā, pannarasa atthā, tiṃsa niruttiyo, saṭṭhi ñāṇāni.
’Idaṃ dukkhanirodhagāmini paṭipadā ariyasacca’nti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi -pe - āloko udapādi -pe - ’taṃ kho panidaṃ dukkhanirodhagāmini paṭipadā arisaccaṃ bhāvetabba’nti -pe- ’bhāvita’nti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi -pe - āloko udapādi, -pedukkhanirodhagāmini paṭipadā ariyasacce pannarasa dhammā, pannarasa atthā, tiṃsa niruttiyo, saṭṭhi ñāṇāni.
Catusu ariyasaccesu saṭṭhi dhammā, atthā, visaṃsataṃ 1niruttiyo, cattārisañca 2dve ca ñāṇasatāni.
"Ayaṃ kāye kāyānupassanā’ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ayaṃ kāye kāyānupassanā’ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’sā kho panāyaṃ kāye kāyānupassanā bhāvetabbā’ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ayaṃ kāye kāyānupassanā’ti bhāvitā’ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cukkhuṃ udapādi kāye kāyānupassanā’ti bhāvitā’ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi
"Ayaṃ vedanāsu vedanānupassanā’ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu vedanāsu cakkhuṃ udapādi ayaṃ citte cittānupassanā’ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu cittāsu āloko udapādi ayaṃ dhammesu dhammānupassanā’ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammosu cakkhuṃ udapādi sā kho panāyaṃ dhammesu dhammānupassanā ’bhāvetabbā’ti sā kho panāyaṃ dhammesu dhammānupassanā ’bhāveta’nti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammasu cakkhuṃ udapādi sā kho panāyaṃ dhammesu dhammānupassanā ’bhāveta’nti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammasu āloko udapādi
’Ayaṃ kāye kāyānupassanā’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi - pe - āloko udapādi [PTS Page 153 [\q 153/] -] pe - sā kho panāyaṃ kāye kāyānupassanā ’bhāvetabbā’ti - pe - ’bhāvitā’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi.
. 0’Cakkhuṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññāya udapādi’ti kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’aloko udapādi’ti kenaṭṭhena, ’cakkhuṃ udapādi’ti dassanaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti ñātaṭṭhena, ’paññā udapādi’ti pajānanaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti paṭivedhaṭṭhena, ’āloko udapādī’ti obhāsaṭṭhena.
Cakkhuṃ dhammo, ñāṇaṃ dhammo, paññā dhammo, vijjā dhammo, āloko dhammo, ime pañca dhammā dhammapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te tassā, gocarā. Ye tassa gocarā, te tasasā ārammaṇā. Tena vuccati: ’dhammesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’.
1. Visatisata - machasaṃ, visasatā
- syā, [PTS] 2. Cattāliyañca - machasaṃ
3. Satipaṭṭhāna saṃyutta
- ananusasutavaggā
[BJT Page 102] [\x 102/Dassanaṭṭhena attho, ñātaṭṭho
attho, pajānanaṭṭho attho, paṭivedhaṭṭho
attho, obhāsaṭṭho attho. Ime pañca atthā
atthapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti
gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te tassa gocarā.
Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’atthesu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’
Pañca dhamme sandassetuṃ byañjananiruttābhilāpā,
pañca atthe sandassatuṃ byajinaniruttābhilāpā.
Imā dasa niruttiyo niruttipaṭisambhidāya ārammaṇā
ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te
tassa gocarā. Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’niruttisu ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā’
Pañcasu dhammesu ñāṇāni,
pañcasu atthesu ñāṇāni, dassu niruttisu
ñāṇāti imāni visati ñāṇāni
paṭibhānapaṭisambhidāya ārammaṇā
ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te
tassa gocarā. Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’paṭihānesu ñāṇaṃ
paṭibhānapaṭisambhidā’
. 0
Kāye kāyānupasasnāsatipaṭṭhāne
pantarasa dhammā, pannarasa atthā, tiṃsa niruttiyo,
saṭṭhi ñāṇāni.
Ayaṃ vedanāsu - pe - ayaṃ citte - pe - ’ayaṃ [PTS Page 154] [\q 154/] dhammesu dhammānupassanā’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi - pe - āloko udapādi - pe - sā kho panāyaṃ dhammesu dhammānupassanā bhāvetabbā, ti - pe - ’bhāvitā’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi - pe - aloko udapādi - pe - dhammesu dhammānupassanāsatipaṭṭhāne pannarasa dhammā, pannarasa atthā, tiṃsa niruttiyo, saṭṭhi ñānāni.
Catusu satipaṭṭhānesu saṭṭhi atthā visaṃsatā 1- niruttiyo, cattārisañca 2- dve ca ñāṇāsatāni.
’Ayaṃ chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo’ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udāpādi - pe - āloko udapādi so kho panāyaṃ chandasamādhipadhānasaṅkhārasamantāgato iddhipādo ’bhāvetabbo’ti me bhikkhave, - pe - ’bhāvito’ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi - pe - āloko udāpādi
. 2’Ayaṃ viriyasamādhi me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ayaṃ cittasamādhi me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi. ’So kho panāyaṃ bhikkhave, vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo’ti me bhikkhave, pubba ananussutesu dhammesu me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’so kho panāyaṃ bhikkhave, vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo’ti me bhikkhave, ’bhāvito’ti me bhikkhave, pubba ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi
’Ayaṃ cittasamādhi me bhikkhave,
pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ayaṃ cittasamādhi
me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi.
’So kho panāyaṃ bhikkhave, vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato
iddhipādo’ti me bhikkhave, pubba ananussutesu dhammesu me bhikkhave,
pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’so kho panāyaṃ
bhikkhave, vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato
iddhipādo’ti me bhikkhave, ’bhāvito’ti me bhikkhave, pubba
ananussutesu dhammesu āloko udapādi. 2
1. Visatisata - machasaṃ visasatā
- syā [PTS] 2. Cattālisañca - machasaṃ
[BJT Page 104] [\x 104/’Ayaṃ chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo’ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udāpādi - pe - āloko udapādi so kho panāyaṃ chandasamādhipadhānasaṅkhārasamantāgato iddhipādo ’bhāvetabbo’ti me bhikkhave, - pe - ’bhāvito’ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi - pe - āloko udāpādi
’Cakkhuṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññāya udapādi’ti kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’aloko udapādi’ti kenaṭṭhena, ’cakkhuṃ udapādi’ti dassanaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti ñātaṭṭhena, ’paññā udapādi’ti pajānanaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti paṭivedhaṭṭhena, ’āloko udapādī’ti obhāsaṭṭhena. [PTS Page 155] [\q 155/Cakkhuṃ dhammo, ñāṇaṃ dhammo, paññā dhammo, vijjā dhammo, āloko dhammo, ime pañca dhammā dhammapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te tassā, gocarā. Ye tassa gocarā, te tasasā ārammaṇā. Tena vuccati: ’dhammesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’.
Dassanaṭṭhena attho, ñātaṭṭho
attho, pajānanaṭṭho attho, paṭivedhaṭṭho
attho, obhāsaṭṭho attho. Ime pañca atthā
atthapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti
gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te tassa gocarā.
Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’atthesu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’
Pañca dhamme sandassetuṃ byañjananiruttābhilāpā,
pañca atthe sandassatuṃ byajinaniruttābhilāpā.
Imā dasa niruttiyo niruttipaṭisambhidāya ārammaṇā
ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te
tassa gocarā. Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’niruttisu ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā’
Pañcasu dhammesu ñāṇāni,
pañcasu atthesu ñāṇāni, dassu niruttisu
ñāṇāti imāni visati ñāṇāni
paṭibhānapaṭisambhidāya ārammaṇā
ceva honti gocarā ca, ye tassa ārammaṇā, te
tassa gocarā. Ye tassā gocarā, te tassā ārammaṇā.
Tena vuccati: ’paṭihānesu ñāṇaṃ
paṭibhānapaṭisambhidā’
Chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipāde pannarasa dhammā, pannarasa atthā, tiṃsa nirupattiyo, saṭṭhi ñāṇāni.
[BJT Page 106] [\x 106/’Ayaṃ viriyasamādhi me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ayaṃ cittasamādhi me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi. ’So kho panāyaṃ bhikkhave, vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo’ti me bhikkhave, pubba ananussutesu dhammesu me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’so kho panāyaṃ bhikkhave, vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo’ti me bhikkhave, ’bhāvito’ti me bhikkhave, pubba ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi
’Ayaṃ cittasamādhi me bhikkhave,
pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ayaṃ cittasamādhi
me bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi.
’So kho panāyaṃ bhikkhave, vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato
iddhipādo’ti me bhikkhave, pubba ananussutesu dhammesu me bhikkhave,
pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’so kho panāyaṃ
bhikkhave, vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato
iddhipādo’ti me bhikkhave, ’bhāvito’ti me bhikkhave, pubba
ananussutesu dhammesu āloko udapādi
Catusu iddhipādesu saṭṭhi
dhammā, saṭṭhi atthā, visaṃsataṃ
niruttiyo, cattārisañca dve ca ñāṇāsatāni.
[PTS Page 156] [\q 156/Samudayo samudayo’ti kho bhikkhave, vipassissa
bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi ’nirodho
nirodho kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu
cakkhuṃ udapādi ’vipassasissa bodhisattassa veyyākaraṇe
dasa dhamma, dasa atthā, visati niruttiyo cattārisaṃ
ñāṇāni.
Samudayo samudayo’ti kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’nirodho nirodho kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’vipassasissa bodhisattassa veyyākaraṇe dasa dhamma, dasa atthā, visati niruttiyo cattārisaṃ ñāṇāni.
. 8Samudayo samudayo’ti kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’nirodho nirodho’ti kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi sikhissa bodhisattassa veyyākaraṇe dasa dhammā, atthā, visati niruttiyo, cattārisaṃ 1ñāṇāti.
Samudayo samudayo’ti kho bhikkhave, vessabhussa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’nirodho nirodho’ti kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi vessabhussa bodhisattassa veyyākaraṇe dasa dhammā, atthā, visati niruttiyo, cattārisaṃ ñāṇāni.
Samudayo samudayo’ti kho bhikkhave, kakusandhassa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’nirodho nirodho’ti kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi kakusandassa bodhisattassa veyyākaraṇe dasa dhammā, atthā, visati niruttiyo, cattārisaṃ ñāṇāni.
Samudayo samudayo’ti kho bhikkhave, koṇāgamanassa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’nirodho nirodho’ti kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi konagamassa bodhisattassa veyyākaraṇe dasa dhammā, atthā, visati niruttiyo, cattārisaṃ ñāṇāni.
Samudayo samudayo’ti kho bhikkhave, kassapassa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’nirodho nirodho’ti kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi kassapassa bodhisattassa veyyākaraṇe dasa dhammā, atthā, visati niruttiyo, cattārisaṃ 1ñāṇāti.
Samudayo samudayo’ti kho bhikkhave, gotamassa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi ’nirodho nirodho’ti kho bhikkhave, sikhissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi gotamassa bodhisattassa veyyākaraṇe dasa dhammā, atthā, visati niruttiyo, cattārisaṃ ñāṇāni.
Sattānaṃ bodhisattānaṃ sattasu veyyākaraṇesu sattati dhammā, sattati atthā, cattārisaṃsataṃ 2- niruttiyo, asiti ca dve ca ñāṇasatāni.
Yāvatā abhiññāya abhiññāṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito paññāya abhiññaṭṭho natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi. Abhiññāya abhiññaṭṭhena pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ 3- niruttiyo, sataṃ ñāṇāti.
Yāvatā pariññāya pariññāṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito paññāya pariññaṭṭho natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi. Pariññāya pariññaṭṭhena pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā pahānassa pahānaṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito pahānassa pahānaṭṭho natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi. Pahānassa pahānaṭṭhena pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā bhāvanāya bhāvanaṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito bhāvanāya bhāvanaṭṭho natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi. Bhāvanāya bhāvanaṭṭhena pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā sacchikiriyāya sacchikiriṭṭho [PTS Page 157] [\q 157/] ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito sacchikiriyā sacchikiriṭṭho natthi cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi. Sacchikiriyā sacchikiriṭṭhena pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
1. Cattālisa - machasaṃ, 2. Cattālisasataṃ - machasaṃ, cattārisasatā - syā [PTS] 3. Paññāsa - machasaṃ, syā [PTS[BJT Page 108] [\x 108/Abhiññāya abhiññāṭṭhena, pariññāya pariññaṭṭhena, pahānāya pahānaṭṭhe, bhāvanāya bhāvanaṭṭhe, sacchikiriyāya sacchikiriyaṭṭhe pañca visaṃsataṃ dhammā, pañcavisaṃsataṃ atthā, aḍḍhateyyāti niruttisatāni, pañca ñāṇasatāni.
Yāvatā khandhānaṃ khandhaṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito paññāya khandhaṭṭho natthi cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi. Khandhanaṃ khandhaṭṭhena pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ 1- niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
. 5Yāvatā dhātunaṃ dhātuṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito paññāya khandhaṭṭho natthi cakkhuṃ udapādi, yāvatā dhātunaṃ dhātuṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito paññāya khandhaṭṭho natthi āloko udapādi, dhātunaṃ dhātuṭṭhena dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ 1niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā āyatanānaṃ āyatanaṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito paññāya khandhaṭṭho natthi cakkhuṃ udapādi, yāvatā āyatānaṃ āyatanaṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito paññāya khandhaṭṭho natthi āloko udapādi, āyatanānaṃ āyatanaṭṭhena dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā saṅkhatānaṃ saṅkhataṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito paññāya saṅkhatānaṭṭho natthi cakkhuṃ udapādi, yāvatā saṅkhatānaṃ saṅkhataṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito paññāya saṅkhataṭṭho natthi āloko udapādi, saṅkhatānaṃ saṅkhataṭṭhena dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ 1niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā asaṅkhatassa asaṅkhataṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito paññāya khandhaṭṭho natthi cakkhuṃ udapādi, yāvatā asaṅkhatassa asaṅkhataṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya. Aphassito paññāya khandhaṭṭho natthi āloko udapādi, asaṅkhatassa asaṅkhataṭṭhena dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Khandhānaṃ khandhaṭṭhe, dhātunaṃ dhātuṭṭhe, āyatanānaṃ āyatanaṭṭho saṅkhatānaṃ saṅkhataṭṭhe, asaṅkhatassa asaṅkhataṭṭhe pañcavisaṃsataṃ dhammā, pañcavisaṃsataṃ 2- atthā, aḍḍhateyyāni niruttisatāni, 3- pañca ñāṇa satāni.
Yāvatā dukkhassa dukkhaṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikate, phassito paññāya, aphassito paññāya dukkhaṭṭho natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi dukkhassa dukkhaṭṭhe pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ nirutti yo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā samudayassa samudayaṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikate, phassito paññāya, aphassito paññāya dukkhaṭṭho natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi samudayassa samudaṭṭhe pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā nirodayassa nirodayaṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikate, phassito paññāya, aphassito paññāya dukkhaṭṭho natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi nirodayassa nirodaṭṭhe pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā maggassa maggaṭṭho ñāto diṭṭho vidito sacchikate, phassito paññāya, aphassito paññāya dukkhaṭṭho natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi maggassa maggaṭṭhe pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Catusu ariyasaccesu sataṃ dhammaṃ
sataṃ atthā, dve niruttisatāni, cattāri ñāṇasatāni.
Yāvatā atthapaṭisambhādāya
atthapaṭisambhidaṭṭho ñāto diṭṭho
vidito sacchikate, phassito paññāya, aphassito paññāya
dukkhaṭṭho natthīti cakkhuṃ udapādi, yāvatā
atthapaṭisambhādāya atthapaṭisambhidaṭṭho
ñāto diṭṭho vidito sacchikate, phassito paññāya,
aphassito paññāya dukkhaṭṭho natthīti
ālokoudapādi, atthapaṭisambhidāya atthapaṭisambhādaṭṭhena
pañcavisati dhammā pañcavisati atthā, paññāsaṃ
niruttiyo sataṃ ñāṇāti.
1. Paññasa - machasaṃ
2. Pañcavisasataṃ - machasaṃ,
syā, [PTS] 3. Aḍḍhateyyaniruttisatāni - syā,
[PTS[BJT Page 110] [\x 110/Yāvatā dhammapaṭisambhādāya
dhammapaṭisambhidaṭṭho ñāto diṭṭho
vidito sacchikate, phassito paññāya, aphassito paññāya
dhammapaṭisambhidaṭṭho natthīti cakkhuṃ
udapādi, yāvatā dhammapaṭisambhādāya
dhammasambhidaṭṭho ñāto diṭṭho
vidito sacchikate, phassito paññāya, aphassito paññāya
dukkhaṭṭho [PTS Page 158] [\q 158/]
Natthīti āloko udapādi,
dhammapaṭisa
Catusu paṭisambhidāsu sataṃ dhammā, sataṃ atthā, dve niruttisatāni, cattāri ñāṇasatāni.
Yāvatā indriyaparopariyatte ñāṇaṃ ñātaṃ diṭṭhiṃ viditaṃ sacchakataṃ phassinaṃ paññāya, aphassitaṃ paññāya indriyaparopariyatte ñāṇaṃ natthīti cakkhuṃ udapādi, yāvatā indriyaparopariyatte ñāṇaṃ diṭṭhiṃ viditaṃ sacchakataṃ phassinaṃ paññāya, aphassito paññāya indriyapaṭarāpariyatte ñāṇaṃ natthīti āloko udapādi, indriyaparopariyatte ñāṇe pañcavisati dhammā pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā sattānaṃ āsayānusaye ñāṇaṃ ñātaṃ diṭṭhiṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya. Aphassitaṃ paññāya sattānaṃ ñāṇaṃ natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi, sattānaṃ ñāṇe pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā yamakapaṭihīre ñāṇaṃ ñātaṃ diṭṭhiṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya. Aphassitaṃ paññāya yamakapaṭihire ñāṇaṃ natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi, yamakapaṭihīre ñāṇe pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā mahākaruṇāsamāpattiyā ñāṇaṃ ñātaṃ diṭṭhiṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya. Aphassitaṃ paññāya samākaruṇāsamāpattiyā ñāṇaṃ natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi, mahākaruṇāpamāpattiyā ñāṇe pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā, paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā sabbaññutañāṇaṃ ñātaṃ diṭṭhiṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya. Aphassitaṃ paññāya sabbaññuñāṇaṃ natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi, sabbaññutañāṇaṃ ñāṇe pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Yāvatā anāvaraṇaṃ ñāṇaṃ ñātaṃ diṭṭhiṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya. Aphassitaṃ paññāya anāvaraṇaṃ ñāṇaṃ natthīti cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi, anāvaraṇe ñāṇe pañcavisati dhammā, pañcavisati atthā paññāsaṃ niruttiyo, sataṃ ñāṇāni.
Chasu buddhadhamme diyaḍḍhasataṃ dhammā, diyaḍḍhasataṃ atthā, tīṇi niruttisatāni, cha ñāṇasatāni.
Paṭisambhidādhikaraṇe 1- aḍḍhanavadhammasatāni 2- aḍḍhanava atthasatāni, niruttisahassañca satta ca niruttisatāni, tīṇi ca ñāṇasahassāti cattāri ca ñāṇasatānīti.
Paṭisambhidākathā [PTS Page 159] [\q 159/] samattā.
2. 7
Dhammacakkakathā
’’’ -Pe -
’Idaṃ dukkhaṃ ariyasaccanti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi.
1. Paṭisambhidāpakaraṇe
- syā
2. Aḍḍhanavamāni dhammasatāni
syā, [PTS]
3. Aññāsikoṇaḍañño
- machasaṃ, aññātakoṇḍañño
- syā, [PTS]
[A] sammasaṃyutta - dhammacakkapavattanavagga
[BJT Page 112] [\x 112/’Cakkhuṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññāya udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti kenaṭṭhena, ’cakkhuṃ udapādi’ti dassananaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti ñātaṭṭhena, ’paññāya udapādī’ti pajānanaṭṭhena vijjā udapādi’ti paṭivedhaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti obhāsaṭṭhena.
Cakkhuṃ dhammo, dassanaṭṭho attho ñāṇaṃ dhammo, ñātaṭṭho attho, paññā dhammo pājānanaṭṭho attho, vijjā dhammo, paṭivedhaṭṭho attho āloko dhammo, obhāsaṭṭho attho. Ime pañcadhammā pañca atthā dukkhavatthukā saccavatthukā saccārammaṇā saccagocarā saccasaṅgahitā saccapariyāpannā sacce samudāgatā sacce ṭhitā sacce patiṭṭhitā
Dhammacakkanti kenaṭṭhena dhammacakkaṃ:
dhammañca pavatteti, cakkañcāti dhammacakkaṃ,
cakkañca pavatteti dhammañcāti dhammacakkaṃ,
dhammena pavattiti dhammacakkaṃ, dhammacariyā pavattetīti
dhammacakkaṃ, dhamme ṭhito pavattetiti dhammacakkaṃ, dhamme
patiṭṭhito pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme patiṭṭhāpetto
pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme vasippanto pavattetīti
dhammacakkaṃ, dhamme vasiṃ pāpento pavattīti dhammacakkaṃ,
[PTS Page 160] [\q 160/] dhamme pāramippatto
pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme pāramiṃ pāpento
pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammavesārajjappatte pavattīti
dhammacakkaṃ: dhammasakkaronto pavatteti, dhammacakkaṃ, dhammaṃ
garuṃ karonto 1- pavatteti dhammacakkaṃ, dhammaṃ mānento
pavattiti dhammacakkaṃ, dhammaṃ pujento pavattetīti dhammacakkaṃ,
dhammaṃ apacāyamāno
Pavattetiti dhammacakkaṃ, dhammaddhajo
pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammaketu pavattetīti dhammacakkaṃ,
dhammādhipateyyo pavattetīti dhammacakkaṃ, taṃ
kho pana dhammacakkaṃ, appati vattiyaṃ 2samaṇena vā
brāhmaṇena vā devena vā mārena vā
brahmunā vā kenaci vā lokasminti dhammacakkaṃ,
Saddhindriyaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, viriyindriyaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, satindriyaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, samādhindriyaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, paññindriyaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ
1. Garukaronto - syā, [PTS]
2. Appaṭivattiyaṃ - machasaṃ,
syā [PTS[BJT Page 114] [\x 114/Saddhābalaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ
pavattetīti dhammacakkaṃ, viribalaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ
pavattetīti dhammacakkaṃ, satibalaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ
pavattetīti dhammacakkaṃ, samādhibalaṃ dhammo,
taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, paññābalaṃ
dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ
Satisambojjhaṅgo dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammavicayasambojhaṅgo dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, viriyasambojjhaṅgo dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, pitisambojjhaṅgo dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, passaddhisambojjhaṅgo dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ samādhisambojjhaṅgo dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, upekkhāsambojjhaṅgo [PTS Page 161] [\q 161/] dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ,
Sammādiṭṭhi dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, sammāsaṅkappo dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, sammāvācā dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, sammākampanto dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, sammā ājivo dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ sammāvācāyāmo taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, sammāsati dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, sammāsamādhi dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ.
Ādhipateyyaṭṭhena indriyaṃ
dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, akampiyaṭṭhena
balaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ,
akampiyaṭṭhena balaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti
dhammacakkaṃ, niyyānaṭṭhena bojjhaṅgo dhammo,
taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, hetuṭṭhena
maggo dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ
upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā
dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, pahadanaṭṭhena
sammappadhānā dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti
dhammacakkaṃ, ijjhanaṭṭhena iddhipādā
dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, tathaṭṭhena
saccā dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ,
avikkhepaṭṭhena samatho dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti
dhammacakkaṃ, anupassanaṭṭhena vipassanā dhammo,
taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, etarasaṭṭhena
samathavipassanā dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti
dhammacakkaṃ anativattanaṭṭhena yuganaddhaṃ dhammo
taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, saṃvaraṭṭhena
sīlavisuddhi dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ,
avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi dhammo, taṃ dhammaṃ
pavattetīti dhammacakkaṃ. Dassanaṭṭhena [PTS
Page 162] [\q 162/]
Diṭṭhivisuddhi dhammo, taṃ
dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, samucchedaṭṭhena
khaye ñāṇaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti
dhammacakkaṃ, paṭippassaddhaṭṭhena anuppāde
ñāṇaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti
dhammacakkaṃ, chando malaṭṭhena dhammo, taṃ dhammaṃ
pavattetīti
[BJT Page 116] [\x 116/Dhammacakkaṃ, manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, phasso samodhānaṭṭhena dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, vedanā samosaraṇaṭṭhena dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ samādhi pamukhaṭṭhena dhammo taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, sati ādhipateyyaṭṭhena sīlavisuddhi dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, paññā taduttaraṭṭhena dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ. Vimutti sāraṭṭhena dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ, amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ,
Taṃ kho panidaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ pariññeya’nti pubbeva ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko pariññāta’nti pubbe anunussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesa dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussute dhammesu āloko udapādi
. 1’Cakkhuṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññāya udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti kenaṭṭhena, ’cakkhuṃ udapādi’ti dassananaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti ñātaṭṭhena, ’paññāya udapādī’ti pajānanaṭṭhena vijjā udapādi’ti paṭivedhaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti obhāsaṭṭhena.
Cakkhuṃ dhammo, dassanaṭṭho attho ñāṇaṃ dhammo, ñātaṭṭho attho, paññā dhammo pājānanaṭṭho attho, vijjā dhammo, paṭivedhaṭṭho attho āloko dhammo, obhāsaṭṭho attho. Ime pañcadhammā pañca atthā dukkhavatthukā saccavatthukā saccārammaṇā saccagocarā saccasaṅgahitā saccapariyāpannā sacce samudāgatā sacce ṭhitā sacce patiṭṭhitā
Dhammacakkanti kenaṭṭhena dhammacakkaṃ:
dhammañca pavatteti, cakkañcāti dhammacakkaṃ,
cakkañca pavatteti dhammañcāti dhammacakkaṃ,
dhammena pavattiti dhammacakkaṃ, dhammacariyā pavattetīti
dhammacakkaṃ, dhamme ṭhito pavattetiti dhammacakkaṃ, dhamme
patiṭṭhito pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme patiṭṭhāpetto
pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme vasippanto pavattetīti
dhammacakkaṃ, dhamme vasiṃ pāpento pavattīti dhammacakkaṃ,
dhamme pāramippatto pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme
pāramiṃ pāpento pavattetīti dhammacakkaṃ,
dhammavesārajjappatte pavattīti dhammacakkaṃ: dhammasakkaronto
pavatteti, dhammacakkaṃ, dhammaṃ garuṃ karonto 1- pavatteti
dhammacakkaṃ, dhammaṃ mānento pavattiti dhammacakkaṃ,
dhammaṃ pujento pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammaṃ
apacāyamāno pavattetiti dhammacakkaṃ, dhammaddhajo pavattetīti
dhammacakkaṃ, dhammaketu pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammādhipateyyo
pavattetīti dhammacakkaṃ, taṃ kho pana dhammacakkaṃ,
appati vattiyaṃ 2- samaṇena vā brāhmaṇena
vā devena vā mārena vā brahmunā vā
kenaci vā lokasminti dhammacakkaṃ,
. 1
’Idaṃ dukkhasamudayo ariyasacca’nti pubbe
ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi - pe - āloko udapādi
- pe - taṃ khopanidaṃ dukkhasamudayo ariyasaccaṃ ’pahātabba’nti
- pe - ’pahina’nti pubbe [PTS Page 163] [\q 163/]
ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi - pe - āloko udapādi
. 2’Cakkhuṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññāya udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti kenaṭṭhena, ’cakkhuṃ udapādi’ti dassananaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti ñātaṭṭhena, ’paññāya udapādī’ti pajānanaṭṭhena vijjā udapādi’ti paṭivedhaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti obhāsaṭṭhena.
Cakkhuṃ dhammo, dassanaṭṭho attho ñāṇaṃ dhammo, ñātaṭṭho attho, paññā dhammo pājānanaṭṭho attho, vijjā dhammo, paṭivedhaṭṭho attho āloko dhammo, obhāsaṭṭho attho. Ime pañcadhammā pañca atthā dukkhavatthukā saccavatthukā saccārammaṇā saccagocarā saccasaṅgahitā saccapariyāpannā sacce samudāgatā sacce ṭhitā sacce patiṭṭhitā
[BJT Page 118] [\x 118/Dhammacakkanti kenaṭṭhena dhammacakkaṃ:
dhammañca pavatteti, cakkañcāti dhammacakkaṃ,
cakkañca pavatteti dhammañcāti dhammacakkaṃ,
dhammena pavattiti dhammacakkaṃ, dhammacariyā pavattetīti
dhammacakkaṃ, dhamme ṭhito pavattetiti dhammacakkaṃ, dhamme
patiṭṭhito pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme patiṭṭhāpetto
pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme vasippanto pavattetīti
dhammacakkaṃ, dhamme vasiṃ pāpento pavattīti dhammacakkaṃ,
dhamme pāramippatto pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme
pāramiṃ pāpento pavattetīti dhammacakkaṃ,
dhammavesārajjappatte pavattīti dhammacakkaṃ: dhammasakkaronto
pavatteti, dhammacakkaṃ, dhammaṃ garuṃ karonto 1- pavatteti
dhammacakkaṃ, dhammaṃ mānento pavattiti dhammacakkaṃ,
dhammaṃ pujento pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammaṃ
apacāyamāno pavattetiti dhammacakkaṃ, dhammaddhajo pavattetīti
dhammacakkaṃ, dhammaketu pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammādhipateyyo
pavattetīti dhammacakkaṃ, taṃ kho pana dhammacakkaṃ,
appati vattiyaṃ 2- samaṇena vā brāhmaṇena
vā devena vā mārena vā brahmunā vā
kenaci vā lokasminti dhammacakkaṃ,
. 2
Ayaṃ kāye kāyānupassanā’ti
me bhikkhave pubbe anananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi
kenaṭṭhena, ’paññā udapādī’ti
kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena,
’āloko udāpadi’ti sā kho panāyaṃ kāye
kāyānupassanā bhāvetabbā’ti me bhikkhave
- pe - ’bhāvitā’ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu
cakkhuṃ udapādi - pe - āloko udapādi
Ayaṃ vedanāsu vedanānupassanā’ti
me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi āloko
udapādi, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi
’sā kho panāyaṃ dhammesu dhammānupassanā
bhāvetabba’nti me bhikkhave - pe - ’bhāvitā’ti me
bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi - pe
- āloko udapādi.
Ayaṃ citte cittā nupassanā’ti
me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi āloko
udapādi, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi
’sā kho panāyaṃ dhammesu dhammānupassanā
bhāvetabba’nti me bhikkhave - pe - ’bhāvitā’ti me
bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi - pe
- āloko udapādi.
Ayaṃ dhammesu dhammānupassanā’ti
me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi āloko
udapādi, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi
’sā kho panāyaṃ dhammesu dhammānupassanā
bhāvetabba’nti me bhikkhave - pe - ’bhāvitā’ti me
bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi - pe
- āloko udapādi.
Ayaṃ kāye kāyānupassanā’ti
me bhikkhave pubbe anananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi
kenaṭṭhena, ’paññā udapādī’ti
kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena,
’āloko udāpadi’ti sā kho panāyaṃ kāye
kāyānupassanā bhāvetabbā’ti me bhikkhave
- pe - ’bhāvitā’ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu
cakkhuṃ udapādi - pe - āloko udapādi
. 3’Cakkhuṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññāya udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti kenaṭṭhena, ’cakkhuṃ udapādi’ti dassananaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti ñātaṭṭhena, ’paññāya udapādī’ti pajānanaṭṭhena vijjā udapādi’ti paṭivedhaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti obhāsaṭṭhena.
Cakkhuṃ dhammo, dassanaṭṭho
attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā,
kāyavatthukā satipaṭṭhānavatthukā
satipaṭṭhānārammaṇā satipaṭṭhānagocarā
satipaṭṭhānasaṅgahitā patipaṭṭhānapariyāpannā
satipaṭṭhāne samudāgatā satipaṭṭhāne
ṭhitā satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Cakkhuṃ dhammo, āloko obhāseṭṭho
attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā,
kāyavatthukā satipaṭṭhānavatthukā
satipaṭṭhānārammaṇā satipaṭṭhānagocarā
satipaṭṭhānasaṅgahitā patipaṭṭhānapariyāpannā
satipaṭṭhāne samudāgatā satipaṭṭhāne
ṭhitā satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Cakkhuṃ dhammo, kāyavatthukā satipaṭṭhāvatthukā attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā, kāyavatthukā satipaṭṭhānavatthukā satipaṭṭhānārammaṇā satipaṭṭhānagocarā satipaṭṭhānasaṅgahitā patipaṭṭhānapariyāpannā satipaṭṭhāne samudāgatā satipaṭṭhāne ṭhitā satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Cakkhuṃ dhammo, vedanāvatthukā satipaṭṭhānavatthukā attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā, kāyavatthukā satipaṭṭhānavatthukā satipaṭṭhānārammaṇā satipaṭṭhānagocarā satipaṭṭhānasaṅgahitā patipaṭṭhānapariyāpannā satipaṭṭhāne samudāgatā satipaṭṭhāne ṭhitā satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Cakkhuṃ dhammo, cittavatthukā satipaṭṭhāvatthukā attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā, kāyavatthukā satipaṭṭhānavatthukā satipaṭṭhānārammaṇā satipaṭṭhānagocarā satipaṭṭhānasaṅgahitā patipaṭṭhānapariyāpannā satipaṭṭhāne samudāgatā satipaṭṭhāne ṭhitā satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Cakkhuṃ dhammo, dhammavatthukā satipaṭṭhānavatthukā attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā, kāyavatthukā satipaṭṭhānavatthukā satipaṭṭhānārammaṇā satipaṭṭhānagocarā satipaṭṭhānasaṅgahitā patipaṭṭhānapariyāpannā satipaṭṭhāne samudāgatā satipaṭṭhāne ṭhitā satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Dhammacakkanti kenaṭṭhena dhammacakkaṃ: dhammañca pavatteti, cakkañcāti dhammacakkaṃ, cakkañca pavatteti dhammañcāti dhammacakkaṃ, dhammena pavattiti dhammacakkaṃ, dhammacariyā pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme ṭhito pavattetiti dhammacakkaṃ, dhamme patiṭṭhito pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme patiṭṭhāpetto pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme vasippanto pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme vasiṃ pāpento pavattīti dhammacakkaṃ, dhamme pāramippatto pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme pāramiṃ pāpento pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammavesārajjappatte pavattīti dhammacakkaṃ: dhammasakkaronto pavatteti, dhammacakkaṃ, dhammaṃ garuṃ karonto 1- pavatteti dhammacakkaṃ, dhammaṃ mānento pavattiti dhammacakkaṃ, dhammaṃ pujento pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammaṃ apacāyamāno pavattetiti dhammacakkaṃ, dhammaddhajo pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammaketu pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammādhipateyyo pavattetīti dhammacakkaṃ, taṃ kho pana dhammacakkaṃ, [PTS Page 164] [\q 164/] appati vattiyaṃ 2- samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasminti dhammacakkaṃ,
[BJT Page 120] [\x 120/. 5’Ayaṃ chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato
iddhipādo’ti me bhikkhave pubbe
Ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi
pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi, so kho panāyaṃ
chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato
iddhipādo’ti bhāvetabbo’ti me bhikkhave pubbe ananussutesu
dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko
udapādi, so kho panāyaṃ ’bhāvito’ti me bhikkhave
pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi me bhikkhave pubbe
ananussutesu dhammesu āloko udāpadi.
’Ayaṃ viriyasamādhi iddhipādo’ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi so kho panāyaṃ viriyasamādhi iddhipādo ’bhāvetabbo’ti me bhikkhave me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi so kho panāyaṃ viriyasamādhi iddhipādo ’bhāvito’ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi
’Ayaṃ chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi, so kho panāyaṃ chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo’ti bhāvetabbo’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi, so kho panāyaṃ ’bhāvito’ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu āloko udāpadi.
’Cakkhuṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññāya udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti kenaṭṭhena, ’cakkhuṃ udapādi’ti dassananaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti ñātaṭṭhena, ’paññāya udapādī’ti pajānanaṭṭhena vijjā udapādi’ti paṭivedhaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti obhāsaṭṭhena.
Cakkhuṃ dhammo, dassanaṭṭho
attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā,
kāyavatthukā satipaṭṭhānavatthukā
satipaṭṭhānārammaṇā satipaṭṭhānagocarā
satipaṭṭhānasaṅgahitā patipaṭṭhānapariyāpannā
satipaṭṭhāne samudāgatā satipaṭṭhāne
ṭhitā satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Cakkhuṃ dhammo, āloko obhāseṭṭho
attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā,
kāyavatthukā
Satipaṭṭhānavatthukā
satipaṭṭhānārammaṇā satipaṭṭhānagocarā
satipaṭṭhānasaṅgahitā patipaṭṭhānapariyāpannā
satipaṭṭhāne samudāgatā satipaṭṭhāne
ṭhitā satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Cakkhuṃ dhammo, kāyavatthukā
satipaṭṭhāvatthukā attho ime paññaca
dhammo, paññaca atthā, kāyavatthukā
Satipaṭṭhānavatthukā
satipaṭṭhānārammaṇā satipaṭṭhānagocarā
satipaṭṭhānasaṅgahitā patipaṭṭhānapariyāpannā
satipaṭṭhāne samudāgatā satipaṭṭhāne
ṭhitā satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Cakkhuṃ dhammo, vedanāvatthukā
satipaṭṭhānavatthukā attho ime paññaca
dhammo, paññaca atthā, kāyavatthukā
satipaṭṭhānavatthukā satipaṭṭhānārammaṇā
satipaṭṭhānagocarā satipaṭṭhānasaṅgahitā
patipaṭṭhānapariyāpannā satipaṭṭhāne
samudāgatā satipaṭṭhāne ṭhitā
satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Cakkhuṃ dhammo, cittavatthukā satipaṭṭhāvatthukā
attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā,
kāyavatthukā
Satipaṭṭhānavatthukā
satipaṭṭhānārammaṇā satipaṭṭhānagocarā
satipaṭṭhānasaṅgahitā patipaṭṭhānapariyāpannā
satipaṭṭhāne samudāgatā satipaṭṭhāne
ṭhitā satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Cakkhuṃ dhammo, dhammavatthukā
satipaṭṭhānavatthukā attho ime paññaca
dhammo, paññaca atthā, kāyavatthukā
satipaṭṭhānavatthukā satipaṭṭhānārammaṇā
satipaṭṭhānagocarā satipaṭṭhānasaṅgahitā
patipaṭṭhānapariyāpannā satipaṭṭhāne
samudāgatā satipaṭṭhāne ṭhitā
satipaṭṭhāne patiṭṭhitā
Dhammacakkanti kenaṭṭhena dhammacakkaṃ:
dhammañca pavatteti, cakkañcāti dhammacakkaṃ,
cakkañca pavatteti dhammañcāti dhammacakkaṃ,
dhammena pavattiti dhammacakkaṃ, dhammacariyā pavattetīti
dhammacakkaṃ, dhamme ṭhito pavattetiti dhammacakkaṃ, dhamme
patiṭṭhito pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme patiṭṭhāpetto
pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme vasippanto pavattetīti
dhammacakkaṃ, dhamme vasiṃ pāpento pavattīti dhammacakkaṃ,
dhamme pāramippatto pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme
pāramiṃ pāpento pavattetīti dhammacakkaṃ,
dhammavesārajjappatte pavattīti dhammacakkaṃ: dhammasakkaronto
pavatteti, dhammacakkaṃ, dhammaṃ garuṃ karonto 1- pavatteti
dhammacakkaṃ, dhammaṃ mānento pavattiti dhammacakkaṃ,
dhammaṃ pujento pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammaṃ
apacāyamāno pavattetiti dhammacakkaṃ, dhammaddhajo pavattetīti
dhammacakkaṃ, dhammaketu pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammādhipateyyo
pavattetīti dhammacakkaṃ, taṃ kho pana dhammacakkaṃ,
appati vattiyaṃ 2- samaṇena vā brāhmaṇena
vā devena vā mārena vā brahmunā vā
kenaci vā lokasminti dhammacakkaṃ,
. 5
[BJT Page 122] [\x 122/Saddhindriyaṃ dhammo, taṃ dhammaṃ
pavattetīti dhammacakkaṃ virindriyaṃ dhammo, taṃ
dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ satindriyaṃ dhammo,
taṃ dhammaṃ pavattatīti dhammacakkaṃ, samādhindriyaṃ
dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ paññindriyaṃ
dhammo, taṃ dhammaṃ pavattetīti dhammacakkaṃ
Ayaṃ viriyasamādhipadhānasaṅkhārasamantāgato iddhipādo’ti pubbe ananussutesu dha mmesucakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi, so kho panāyaṃ viriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo’ti bhāvetabbo’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ uudapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi, so kho panāyaṃ ’bhāvito’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu āloko udāpadi.
Ayaṃ viriyasamādhi iddhipādo’ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi so kho panāyaṃ viriyasamādhi iddhipādo ’bhāvetabbo’ti me bhikkhave me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi so kho panāyaṃ viriyasamādhi iddhipādo ’bhāvito’ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi
’Ayaṃ viriyasāmādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi, so kho panāyaṃ viriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo’ti bhāvetabbo’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udapādi, so kho panāyaṃ ’bhāvito’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi pubbe ananussutesu dhammesu āloko udāpadi.
’Cakkhuṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññāya udapādi’ti kenaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti kenaṭṭhena, ’paññā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’vijjā udapādi’ti kenaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti kenaṭṭhena, ’cakkhuṃ udapādi’ti dassananaṭṭhena, ’ñāṇaṃ udapādi’ti ñātaṭṭhena, ’paññāya udapādī’ti pajānanaṭṭhena vijjā udapādi’ti paṭivedhaṭṭhena, ’āloko udapādi’ti obhāsaṭṭhena.
Cakkhuṃ dhammo, dassanaṭṭho attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā, viriyavatthukā cakkhuṃ āloko dhammā obhāseṭṭho attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā, iddhipādavatthukā iddhipādagocarā iddhipādasaṅgahitā iddhipāde ṭhitā iddhipāde patiṭṭhitā
Cakkhuṃ dhammo dassanaṭṭho obhāseṭṭho attho ime paññaca dhammo, paññaca atthā, viriyavatthukā cittavatthukā iddhipādagocarā iddhipādasaṅgahitā iddhipāde ṭhitā iddhipāde [PTS Page 165] [\q 165/] patiṭṭhitā
Dhammacakkanti kenaṭṭhena dhammacakkaṃ: dhammañca pavatteti, cakkañcāti dhammacakkaṃ, cakkañca pavatteti dhammañcāti dhammacakkaṃ, dhammena pavattiti dhammacakkaṃ, dhammacariyā pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme ṭhito pavattetiti dhammacakkaṃ, dhamme patiṭṭhito pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme patiṭṭhāpetto pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme vasippanto pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme vasiṃ pāpento pavattīti dhammacakkaṃ, dhamme pāramippatto pavattetīti dhammacakkaṃ, dhamme pāramiṃ pāpento pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammavesārajjappatte pavattīti dhammacakkaṃ: dhammasakkaronto pavatteti, dhammacakkaṃ, dhammaṃ garuṃ karonto 1- pavatteti dhammacakkaṃ, dhammaṃ mānento pavattiti dhammacakkaṃ, dhammaṃ pujento pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammaṃ apacāyamāno pavattetiti dhammacakkaṃ, dhammaddhajo pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammaketu pavattetīti dhammacakkaṃ, dhammādhipateyyo pavattetīti dhammacakkaṃ, taṃ kho pana dhammacakkaṃ, appati vattiyaṃ 2- samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasminti dhammacakkaṃ,
Dhammacakkakathā [PTS Page 166] [\q 166/] samattā.
2. 6
Lokuttara kathā
Katame dhammā lokruttarā: satipaṭṭhānā,
cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā,
pañcinduyāni, pañcabalāni, satta bojjhagā,
ariyo aṭṭhaṅgiko maggo,
Cattāro ariyamaggā, cattāri
ca sāmaññaphalāni, nibbānañca
ime dhammā lokuttarā.
Lokruttarā’ti kenaṭaṭhena lokuttarā: lokaṃ tarantīti lottarā, lokā uttarantī lokuttarā, lokaṃ atikkamantī lokruttarā, lokaṃ samatikkamamantīti lokattarā, lokena atirekāti lokuntarā, lokantaṃ tarantīti lokuttarā.
[BJT Page 124] [\x 124/]
Lokā nissarantiti lokuttarā,
lokato nissarantīti lokuttarā, lokamhā nisasarantiti
lokuttarā, lokā nissaṭāti lokuttarā,
lokena nissaṭāti lokuttarā, lokamhā nissaṭāti
lokuttarā.
Loke na tiṭṭhantīti lokuttarā, lokasmiṃ na tiṭṭhantīti lokuttarā, loke na lippantiti 1- lokuttarā, lokena na lippantiti lokuttarā, loke asaṃlittāti lokuttarā, lokena na asaṃlittāti lokuttarā, loke anupalittāti lokuttarā, lokena anupalittāti lokuttarā.
Loke vippamuttāti lokuttarā, lokena vippamuttāni lokuttā, lokā vippamuttāti lokuttarā, lokato vippamuttāti lokuttarā, lokamhā vippamuttāti [PTS Page 167] [\q 167/] lokuttarā.
Loke visaññuttāti lokuttarā, lokena visaññūttāti lokuttarā, lokā visaññūttāti lokuttarā, lokasmiṃ visaññuttāti lokuttarā, lokato visaññuttātilokuttarā, lokamhā visaññuttāti lotruttarā.
Lokā sujjhantīti lokuttarā,
lokato sujjhantīti lokuttarā, lokamhā sujjhantiti
lokuttarā, lokā visujjhantīti lokuttarā, lokato
visujjhantīti lokuttarā, lokamhā visujjhantīti
lokuttarā. Lokā vuṭṭhahantīti 2lokuttarā,
lokato vuṭṭhahantīti lokuttarā lokamhā
vuṭṭhahantīti lokuttarā.
Lokā vivaṭṭantīti
lokruttarā, lokato vivaṭṭantīti lokuttarā,
lokamhā vivaṭṭantīti lokuttarā.
Loke na sajjantīti lokuttarā, loke na gayhantīti lokuttarā, loke na ṇajjhantīti lokuttarā.
Lokaṃ samucchindantīti lokuttarā, lokaṃ samucchinnattāti lokruttarā. Lokaṃ paṭippassamabhentīti lokuttarā, lokaṃ paṭippassambhitattāti lokuttarā.
Lokassa apathāti lokuttarā, lokassa agatīti lokruttarā, lokassa avisayāti lokuttarā, lokassa asādhāraṇāti lokuttarā.
1. Limpantiti - machasaṃ, 2. Uṭṭhahantiti - sa
[BJT Page 126] [\x 126/]
Lokaṃ vamantiti lokuttarā, lokaṃ
na paccāvamantīti 1lokuttarā, lokaṃ pajahantiti
lokuttarā, lokaṃ na upadiyanniti lokuttarā, lokaṃ
visinentiti lokuttarā, lokaṃ na ussinentiti lokuttarā,
lokaṃ vidhupentīti lokuttarā, lokaṃ na sandhupentiti
lokuttarā, lokaṃ samatikkamma abhibhuyya tiṭṭhantiti
lokuttarā.
Lokuttarakathā [PTS Page 168] [\q 168/] samattā
2. 9
Balakathā
(Sāvatthinidānaṃ: )
"Pañcimāni bhikkhave balāni:
katamāni pañca: saddhabalaṃ viriyabalaṃ satibalaṃ
samādhibalaṃ
Paññabalaṃ. Imāni
kho bhikkhave, pañcabalāni" [a]
Api ca aṭṭhasaṭṭhi
balāni: saddhābalaṃ viriyabalaṃ satibalaṃ
samādhibalaṃ paññābalaṃ ottappabalaṃ
paṭisaṅkhātabalaṃ bhāvanābalaṃ
anavajjabalaṃ saṅgahabalaṃ khantibalaṃ paññattibalaṃ
nijjhattibalaṃ issariyabalaṃ adhiṭṭhānabalaṃ
samathabalaṃ vipassanābalaṃ dasa sekhabalāni dasa
asekhabalāni dasa khiṇāsamabalāni dasa iddhibalāni
dasa tathāgatabalāni.
Kathamaṃ saddhāba laṃ: asaddhiye na kampatīti saddhābalaṃ, sahajātānaṃ dhammānaṃ upatthambhanaṭaṭhena saddhābalaṃ, kilesānaṃ pariyādānaṭaṭhena saddhābalaṃ, paṭivedhādivisodhanaṭṭhena saddhābalaṃ, cittassa adhiṭṭhānaṭṭhena saddhābalaṃ, cittassa vodānaṭṭhena saddhābalaṃ, cittassa adhiṭṭhānaṭṭhena saddhābalaṃ, cittassa vodānaṭṭhena saddhābalaṃ, visesādhigamaṭṭhena saddhābalaṃ, uttariṃ paṭivedhaṭṭhena saddhābalaṃ, saccāhisamayaṭṭhena saddhābalaṃ, nirodhe patiṭṭhāpakaṭṭhena saddhābalaṃ, idaṃ saddhābalaṃ.
Katamaṃ viriyabalaṃ: kosajaje na kampatiti
viriyabalaṃ, sahajātānaṃ dhammānaṃ
upatthambhanaṭeṭhana viriyabalaṃ, kilesānaṃ
pariyādānaṭṭhena viriyabalaṃ, paṭivedhādivisodhanaṭeṃṭhana
viriyabalaṃ, cittassa adhiṭṭhānaṭṭhena
viriyabalaṃ, cittassa vodānaṭṭhena viriyabalaṃ,
visesādhigamaṭaṭhena viriyabalaṃ, uttariṃ
paṭivedhaṭhena viriyabalaṃ, saccāhisamayaṭṭhena
viriyabalaṃ, nirodhe patiṭṭhāpakaṭṭhena
viriyabalaṃ, saccābhisamayaṭṭhena viriyabalaṃ,
nirodhe patiṭṭhāpakaṭṭhena viriyabalaṃ.
Idaṃ viriyabalaṃ. [PTS Page 169] [\q 169/]
katamaṃ satibalaṃ: pamāde na kampatīti satibalaṃ,
sahajātānaṃ dhammānaṃ upatthambhanaṭṭhena
satibalaṃ kilesānaṃ pariyāsānaṭṭhena
satibalaṃ, paṭivedhādivisodhanaṭṭhena
satibalaṃ, paṭivedhādivisodhanaṭṭhena
satibalaṃ, cittassa adhiṭṭhānaṭṭhena
satibalaṃ, cittassa vodānaṭṭhena satibalaṃ,
visesādhigamaṭṭhena satibalaṃ, uttariṃ paṭivedhaṭṭhena
satibalaṃ,
Saccābhisamayaṭṭhena satibalaṃ,
nirodhe patiṭṭhāpakaṭṭhena satibalaṃ
idaṃ satibalaṃ.
1. Paccāgamantīti - [PTS]
[A] pañcakaṅguttara - balavagga
[BJT Page 128] [\x 128/]
Katamaṃ samādhibalaṃ: uddhacace
na kampatiti samādhibalaṃ, sahajātānaṃ dhammānaṃ
upatthambhanaṭṭhena samādhibalaṃ kilesānaṃ
pariyādānaṭṭhena samādhibalaṃ,
paṭivedādhivisodhanaṭṭhena satibalaṃ,
cittassa adhiṭṭhānaṭṭhena viriyabalaṃ,
cittassa vodānaṭṭhena satibalaṃ, visesādhigamaṭṭhena
satibalaṃ, uttariṃ paṭivedhaṭṭhena satibalaṃ,
saccābhisamayaṭṭhena satibalaṃ, nirodhe patiṭṭhāpakaṭṭhena
samādhibalaṃ idaṃ samādhibalaṃ.
Katamaṃ paññabalaṃ: avijjāya na kampatiti paññābalaṃ, sahajātānaṃ dhammānaṃ upanthambhinaṭṭhena paññābalaṃ kilesānaṃ pariyādānaṭṭhena paññābalaṃ, paṭivedhādivisodhanaṭṭhenapaññābalaṃ, cittassa adhiṭṭhānaṭṭhena paññābalaṃ, cittassa vodānaṭṭhena paññābalaṃ, visesādhigamaṭṭhena paññābalaṃ, uttariṃ paṭivedhaṭeṭhana baññābalaṃ, saccāhisamayaṭṭhena paññābalaṃ, nirodhe patiṭṭhāpakaṭṭhena paññabalaṃ, idaṃ paññābalaṃ
Katamaṃ hiribalaṃ: nekkhammena kāmacchandaṃ hirīyatīti 1- hiribalaṃ, abyāpādena khayāpādaṃ hiriyatīti hiribalaṃ, ālokasaññāya thinaviddhaṃ 2- hiriyatiti hiribalaṃ, avikkhepena addhaccaṃ hiriyatiti hiribalaṃ, dhammavavanthānena vicikicchāṃ hiriyatiti hiribalaṃ, ñāṇena avijjaṃ hiriyatiti hiribalaṃ, pāmejjena aratiṃ hiriyatiti hiribalaṃ, paṭhamena jhānena nīvaraṇe hiriyatiti hiribalaṃ - pe - arahattamaggena sabbakilese hiriyatiti hiribalaṃ idaṃ hiribalaṃ.
Katamaṃ ottappabalaṃ: nekkhammena kāmacchandaṃ ottappatiti ottappabalaṃ, abyāpādena byāpādaṃ ottappatiti ottappabalaṃ, ālokasaññāya thinamiddhaṃ ottappatiti ottappabalaṃ, avikkhepena uddhaccaṃ ottappatiti ottappabalaṃ, dhammavavatthānena vicikicchaṃ ottappatiti ottappabalaṃ, ñāṇena avijjaṃ ottappatiti ottappabalaṃ, pāmojjena aratiṃ ottappatiti ottappabalaṃ, paṭhamena jhanena nivaraṇe ottappatiti ottappabalaṃ - pe - arahattamaggena sabbakilese ottappatiti ottappabalaṃ. Idaṃ hiribalaṃ.
Katamaṃ ottappabalaṃ: nekkhammena kāmacchandaṃ ottappaniti ottappabalaṃ, abyāpādena khayāpādaṃ ottappatiti ottappabalaṃ, ālokasaññāya thinamiddhaṃ ottappatiti ottappabalaṃ, avikkhepena uddhaccaṃ ottappatiti ottappabalaṃ, dhammavavatthānena vicikicchaṃ ottappatiti ottappabalaṃ, ñāṇena avijjaṃ ottappatiti ottappabalaṃ, pāmojjena aratiṃottappatiti ottappabalaṃ, paṭhamena jhānena nivaraṇe ottappatiti ottappabalaṃ - pearahattamaggena sabbakilese ottappatiti ottappabalaṃ. Idaṃ ottappabalaṃ.
Katamaṃ paṭisaṅkhānabalaṃ:
nekkhammena kāmacchandaṃ paṭisaṅkhātiti
paṭisaṅghānabalaṃ, abyāpādena byāpādaṃ
paṭisaṅghātiti paṭisaṅkhātibalaṃ,
avikhepena uddhaccaṃ paṭisaṅkhatiti paṭisaṅkhānabalaṃ,
dhammavavatthānena vicikicchaṃ paṭisaṅkhātiti
paṭisaṅkhānabalaṃ, ñāṇena
avijjaṃ paṭisaṅkhātiti paṭisaṅkānabalaṃ,
[PTS Page 170] [\q 170/] pāmojjena
aratiṃ paṭisaṅkhātiti paṭisaṅkhānabalaṃ,
Paṭiṅkhānabalaṃ, paṭhamena
jhānena nivaraṇe paṭisaṅkhātiti saṭisaṅkhānabalaṃ
- pe - - arattamagena sabbakilese paṭisaṅkhātiti paṭisaṅkhātiti
idaṃ paṭisaṅkhānabalaṃ.
Thinamiddhaṃ pajahanto alokasaññaṃ
bhāvetīti bhāvanābalaṃ, uddhaccaṃ
pajahaneto avikkhepaṃ bhāvetīti bhāvanābalaṃ,
vicikicchaṃ pajahanto dhammavavatthānaṃ bhāvetīti
bhāvanābalaṃ, avijjaṃ pajahanno ñāṇaṃ
bhāvanābalaṃ, nivaraṇe pajahanto paṭhamaṃ
jhānaṃ bāvetiti bhāvanābalaṃ, - pe
- sabbakilese pajahanto arahattamaggaṃ bhāvetīti bhāvanābalaṃ.
Idaṃ bhāvanābalaṃ.
1. Hiriyatiti - syā [PTS] 2. Thinamiddhaṃ - machasaṃ
[BJT Page 130] [\x 130/]
Katamaṃ anavajjabalaṃ: kāmacchandassa
pahīnattā nekkhamme natthi kiñci vajjanti anavajjabalaṃ,
byāpādassa pahīnattā akhayāpāde
natthi kiñci vajjanti anavajjabalaṃ, thinamiddhassa pahīnattā
ālokasaññaya natthi kiñci vajjanti anavajjabalaṃ,
uddhaccassa pahīnattā avikekhape natthi kiñci vajjanti
anavajjabalaṃ, vicikicchāya pahīnattā dhammavavatthāne
natthi kakikañci vajjanti anavajjabalaṃ, avijjāya pahīnattā
ñāṇe natthi kiñci vajjanti anavajjabalaṃ,
aratiyā pahīnattā pāmojje natthi kiñci
vajjanti anavajjabalaṃ, nīvaraṇānaṃ pahīnattā
paṭhamajjhāne natthi kiñci vajjanti anavajjabalaṃ,
- pe - sabba kilesānaṃ pahīnattā arahattamagge
natthi kiñci vajjanti anavajjabalaṃ, idaṃ anavajjabalaṃ.
Katamaṃ saṅgahabalaṃ: kāmacchandaṃ pajahante pajahanto nekkhammasena cittaṃ saṅgaṇhātiti saṅgahabalaṃ, byāpādaṃ pajahanto abyāpādavasena cittaṃ saṅgaṇhātiti saṅgahabalaṃ, thinamiddhaṃ pajahanto alokasaññāvasena cittaṃ saṅgaṇhātiti saṅgahabalaṃ, - pe - sabbakilese pajahanto arahattatamaggamasena cittaṃ saṅgaṇhātiti saṅgahabalaṃ, idaṃ saṅgahabalaṃ. [PTS Page 171] [\q 171/Katamaṃ khattibalaṃ: kāmacchandassa pahīnattā nekkammaṃ khamatiti khattibalaṃ, byāpādassa pahīnattā abyāpado khamatiti khattibalaṃ, thinamiddhassa pahīnattā ālokasaññā khamatiti khantibalaṃ, uddhaccassa pahīnattā avikkhepo khamatiti khantibalaṃ, vicikicchāya pahīnattā dhammavavatthānaṃ khamatiti khantibalaṃ, avijjāya pahīnattā ñāṇaṃ khamatiti khantibalaṃ, aratiyā pahīnattā pāmojjaṃ khamatitibalaṃ, nīvaraṇānaṃ pahīnattā paṭhamaṃ jhānaṃ khamatiti khantibalaṃ, - pe - sabbanilesānaṃ pahīnattā arahattamaggo khamatiti khantibalaṃ, idaṃ khantibalaṃ.
Katamaṃ paññattibalaṃ: kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammavasena cittaṃ paññāpetiti paññattibalaṃ, byāpādaṃ pajahanto abyāpādavasena cittaṃ paññāpetiti paññattibalaṃ, thinamiddhaṃ pajahanto alokasaññāvasena cittaṃ paññāpetiti paññattibalaṃ - pe - sabbakilese pajahanto arahattamaggavasena cittaṃ paññāpetiti paññattibalaṃ, idaṃ paññattibalaṃ.
Katamaṃ nijjhattibalaṃ: kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammavasena cittaṃ nijjhāpetiti nijjhattibalaṃ, byāpādaṃ pajahatto abyāpādavasena cittaṃ nijjhāpetiti nijjhāttibalaṃ, thinamiddhaṃ pajahanto ālokasaññāvasena cittaṃ nijjhāpetiti nijjhāttibalaṃ - pe - sabbakilese pajahanto arahattamaggavasena cittaṃ nijjhāpetitini nijjhāpetiti nijjhāttibalaṃ, idaṃ nijjhattibalaṃ.
[BJT Page 132] [\x 132/Katamaṃ issariyabalaṃ: kāmacchandaṃ
pajahanto nekkhammavasena cittaṃ vasaṃ vattetiti issariyabalaṃ,
byāpādaṃ pajahanto abyāpādavasena cittaṃ
vasaṃ vattetiti issariyabalaṃ, thinamiddhaṃ pajahanto ālokasaññāvasena
cittaṃ vasaṃ vattetiti issariyabalaṃ, thinamiddhaṃpajahanto
ālokasaññāvasena cittaṃ vasaṃ vattetiti
issariyalaṃ, sabbakilesepajahanto arahattamaggavasena cittaṃ
vasaṃ vattetiti issariyabalaṃ, idaṃ issaribalaṃ, idaṃ
issariyalabaṃ.
Katamaṃ adhiṭṭānabalaṃ,
kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammavasena cittaṃ adhiṭṭhātiti
adhiṭṭhānabalaṃ, byāpādaṃ
pajahanto abyāpādavasena cittaṃ adhiṭṭhātiti
adhiṭṭhānabalaṃ, thinamiddhaṃ pajahanto
ālokasaññāvasena [PTS Page 172] [\q 172/]
cittaṃ adhiṭṭhātiti adhiṭṭhānabalaṃ
thinamiddhaṃ pajahanto ālokasaññāvasena
vittaṃ adhiṭṭhatiti adhiṭṭhātiti
sabba kilese pajahanto arahattamaggavasena cittaṃ adhiṭṭhātiti
adhiṭṭhānabalaṃ, idaṃ adhiṭṭhānabalaṃ.
Katamaṃ samathabalaṃ nekkhammavasena cittassa ekaggatā avikkhepo samathabalaṃ, abyāpādavasena cittassa ekaggatā avikkhepo samathabalaṃ, ālokasaññāvasena cittassa ekaggatā avikkhepo samathabalaṃ ālokasaññāvasena cittassa ekaggatā avikkhepo samathabalaṃ, paṭinissaggānupassi passāvasena cittassa ekaggatā avikkhepo samathabalaṃ.
Samathabalānti kenaṭṭhena samathabalaṃ: paṭhamena jhānena nivaraṇe na kampatiti samathabalaṃ, dutiyena jhānena vitakkavicāre na kampatiti samathabalaṃ, tatiyena jhānena pitiyā na kampatiti samathabalaṃ, catutthena jhānena sukhadukkhe na kampatiti samathabalaṃ, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya na kampatiti samathabalaṃ, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākāsānañcāyatanasaññāya na kampati samatabalaṃ ākiñcaññāyatanasamāpattiyā viññāṇañcāyatanasaññāya na kampatiti samathabalaṃ, nevasaññānasaññāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasaññāya kampatiti samathabalaṃ, uddhacce ca uddhaccasahagatakilese ca khandhe ca na kampati na calati na vedhatiti samathabalaṃ, idaṃ samathabalaṃ.
Katamaṃ vipassanābalaṃ: aniccānupassanā vipassanābalaṃ katamaṃ vipassanābalaṃ paṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ, rūpe aniccānupassanā vipassanābalaṃ, rūpe dukkhānupassanā vipassanābalaṃ katamaṃ vipassanābalaṃ aniccānupassanā vipassanābalaṃ rūpepaṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ, vedanā dukkhānupassanā vipassanābalaṃ paṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ. Saññāya vipassanābalaṃ, jarāparaṇe dukkhānupassanā vipassanābalaṃ paṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ saññāya aniccānāpassanā vipassanābalaṃ, rajāmaraṇe dukkhānupassanā vipassanābalaṃ paṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ saṅkhāresu vipassanābalaṃ, rajāmaraṇe dukkhānupassanā vipassanābalaṃ vaṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ. Viññāṇe vipassanābalaṃ, rajāmaraṇe dukkhānupassanāvipassanābalaṃ paṭinissaggānupassatā vipassanābalaṃ. Cakkhusmiṃ vipassanābalaṃ, jarāmaraṇe dukkhānupassanā vipassanābalaṃ paṭinissaggānupassanā vipassanābalaṃ jarāmaraṇe dukkhānupassatā vipassanābalaṃ paṭinissaggānupassatā vipassanābalaṃ
[BJT Page 134] [\x 134/Vipassanābalatti kenaṭṭhena vipassanābalaṃ: aniccānupassanāya niccasaññāya na kampatiti vipassanābalaṃ, dukkhānupassanāya sukhasaññāya na kampatiti vipassanābalaṃ, anattānupassanāyaattasaññāya [PTS Page 173] [\q 173/] na kampatiti vipassanābalaṃ, nibbidānupassanāya nandiyā na kampatiti vipassanābalaṃ, virāgānupassanāya rūpe na kampatiti vipassanābalaṃ, nirodhānupassanāya samudaye na kampatiti vipassanābalaṃ, paṭinissaggānupassanāya ādāne na kampatiti vipassanābalaṃ, avijjāya ca avijjāsahagatakilese ca khandhe ca na kampatiti na calati na vedhatiti vipassanābalaṃ, idaṃ vipassanābalaṃ.
Katamāni dasa sekhabalāni: dasa asekhabalāni: dasa asekhabalāni: sammādiṭṭhiṃ, sikkhatiti sekhabalāṃ, tattha sikkhitattā asekhabalaṃ, sammāsaṅkappaṃ sikkhititi sekhabalaṃ tattha sikkhitattā asekhabhalaṃ, sikkhatiti sekhabalaṃ, tattha sikkhitattā asekhabalaṃ, imāni dasa sekhabalāni, dasa asekhabalāni. Katamāni dasa sekhabalāni: dasa asekhabalāni: dasa asekhabalāni: sikkhatiti sekhabalaṃ, tattha sikkhittā asekhabalaṃ, sammāvācaṃ sikkhatiti sekhabalaṃ, tattha sikkhitattā asekhabalaṃ, sammākammantaṃ sikkhatiti sekhabalaṃ, tattha sikkhitattā asekhabalaṃ, sammāājīvaṃ sikkhatiti sekhabalaṃ, tattha sikkhittā asekhabalaṃ, sammāvāyāmaṃ sikkhatiti sekhabalaṃ, tattha sikkhitattā asekhabalaṃ sammāsatiṃ sikkhatti sekhabalaṃ, tattha sikkhittā asekhabalaṃ, sammāsamādhiṃ sikkhatiti sekhabalaṃ, tattha sikkhitattā asekhabalaṃ, sammāñāṇaṃ sikkhatiti sekhabalaṃ, tattha sikkhitattā asekhabalaṃ, sammāvimuttiṃ sikkhatiti sekhabalaṃ, tattha sikkhittiasekhabalaṃ, imāni dasa sekhabalāni, dasa asekhabalāni. Katamāni dasa khīṇāsamabalāni: idha khīṇāsamassa bhikkhuno aniccato sababe saṅkhārā yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhā honti, yampi khīṇāsavassa bhikkhuno aniccato sababe saṅkhārā yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhā honti, idampi khīṇāsamassa bhikkhuno balaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamme khiṇāsavo bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti khiṇā me āsavā’ti. Puna ca paraṃ khīṇāsamassa bhikkhuno aṅgārakāsupamā kāmā’yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhā honti. Yampi khiṇāsamassa bhikkhuno aṅgārakāsupamā kāmā yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhā honti, idampi khiṇāsavassa bhikkhuno balaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma khiṇāsavo bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti khiṇā me āsavā’ti. Puna ca paraṃ khiṇāsavassa bhikkhuno vivekaninnaṃ cittaṃ hoti vivekapoṇaṃ vivekapabbhāraṃ vivekaṭṭhaṃ nekkhammābhirataṃ byantibhūtaṃ sabbaso āsavaṭṭhāniyehi dhammehi, yampi khiṇāsamassa bhikkhuno vivekaninnaṃ cittaṃ hoti vivekapoṇaṃ vivekapabbhāraṃ vivekaṭṭhaṃ nakkhammābhirataṃ byantibhutaṃ sabbaso āsavaṭṭhāniyehi dhammehi, idampi khīṇāsavassa bhikkhuno [PTS Page 174] [\q 174/] balaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma khiṇāsavo bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti khiṇā me āsavā’ti. Punaca paraṃ khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā honti subhāvitā. Yampi khiṇāsamassa bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā honti subhāvitā, idampi khiṇāsamassa bhikkhuno balaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma khiṇāsavo bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti khiṇā me āsavā’ti.
[BJT Page 136] [\x 136/Punaca paraṃ khiṇāsamassa
bhikkhuno cattāro sammappadhānā bhāvitā
honti subhāvitā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo
bhāvito hoti subhāvito, idampi khiṇāsamassa
bhikkhuno balaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma khiṇāsavo
bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti
khiṇā ma āsavā’ pañcinduyāni
bhāvitāni honti subhāvitāni ariyo aṭṭhaṅgiko
maggo bhāvito hoti subhāvito, idampi khiṇāsamassa
bhikkhuno balaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma khiṇāsavo
bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti
khiṇā ma āsavā’ti pañca balāni
bhāvitāni honti subāvitāni ariyo aṭṭhaṅgiko
maggo bhāvito hoti subhāvito, yampi khiṇāsavassa
bhikkhuno aṭaṅgiko maggo bāvito hoti subāvito,
idampi khiṇāsavassa bhikkhuno balaṃ hoti, yaṃ balaṃ
āgamma khiṇāsavo bhikkhuāsavānaṃ
khayaṃ paṭijānāti khiṇā me āsavā’ti
satta bojjhagā bhāvitā honti subhāvito, idampi
khiṇāsamassa bhikkhuno balaṃ hoti, yaṃ balaṃ
āgamma khiṇāsavo bhikkhu ānavānaṃ
khayaṃ paṭijānāti khiṇā me āsavā’ti
imāni dasa khiṇāsavabalāni. Yampi khiṇāsamassa
bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā
honti subhāvitā, idampi khiṇāsamassa bhikkhuno
balaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma khiṇāsavo
bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti
khiṇā me āsavā’ti. Katamāni dasa iddhibalāni:
adhiṭṭhānā iddhi, vikubbanā iddhi, manomayā
iddhi, ñāṇavipphārā iddhi, samādhivipphārā
iddhi, ariyā iddhi, kammavipākajā iddhi, puññavato
iddhi, vijjāmayā iddhi, tattha tattha sammā payogappaccayā
ijjhanaṭṭhena iddhi, imānidasa iddhibalāni.
Katamāni dasa tathāgatabalāni:
idha tathāgato ṭhānañca ṭhānato
aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhutaṃ
pajānāti, yampi tathāgato ṭhānañca
ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato
yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa
tathāgatabalaṃ hoti. Yaṃ balaṃ āgamma tathāgato
āsabhaṃṭhānaṃ paṭijānāti,
parisaṃsu sihanādaṃ nadati, buhmacakkaṃ pavatteti.
Punaca paraṃ tathāgato atitānāgatapaccuppannānaṃ
kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso
vipākaṃ yathābhutaṃ pajānāti, yampi
tathāgato atitānāgatapaccuppannānaṃ [PTS
Page 175] [\q 175/] kammasamādānānaṃ
ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhutaṃ
pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ
hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsahaṃ
ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu
sihanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti
Punaca paraṃ tathāgato sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, yampi tathāgato sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ 1- yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sihanādaṃ naditi, buhmacakkaṃ pavatteti.
Punaca paraṃ tathāgato anekadhātunānādhātulokaṃ
yathābhūtaṃ pajānāti, yampi tathāgatoanekadhatunānādhātulokaṃ
yathābhūtaṃ pajānāti, idampi tathāgatassa
tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,
parisāsu sihanādaṃ nadati buhmacakkaṃ pavatteti.
Punaca paraṃ tathāgato sattānaṃ nānādhimuttikataṃ
yathābhūtaṃ pajānāti, yampi tathāgato
sattānaṃ nānādhimuttikataṃ yathābhūtaṃ
pajānāti, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ
hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsahaṃ
ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu
sihanādaṃ nadati, burahmacakkaṃ pavatteti. 1. Sabbatthagāminipaṭipadaṃ
- syā, [PTS BJT Page 138] [\x 138/]
punaca paraṃ tathāgato parasattānaṃ parapuggalānaṃ
indriyaparopariyattaṃ yathābhūtaṃ pajānāti,
yampi tathāgato parasattānaṃ parapugganānaṃ
indriyaparopariyattaṃ yathābhutaṃ pajānāti,
idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ
āgamma tathāgato āsabhaṃṭhānaṃ
paṭijānāti, parisāsu sihanādaṃ
nadati, brahmacakkaṃ pavatteti. Punaca paraṃ tathāgato
jhānavimokkhasamādhisamāpattinaṃ saṃkilesaṃ
vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ
pajānāti, yampi tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattinaṃ
saṅkhilesaṃ vosānaṃ vuṭṭhānaṃ
yathābhūtaṃ pajānāti idampi tathāgatassa
tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,
parisusu sihanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavattiti. Punaca
paraṃ tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ
anussarati, seyyathīdaṃ: ekampi jātiṃ dvepi jātiyo
yampi tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati,
iti sākārā sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ
anussarati, yampi tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ
anussarati, seyyathīdaṃ: ekampi jātiṃ dvepi jātiyo
tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati,
idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ
āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ
paṭijānāti, parisāsu sihanādaṃ
brahmacakkaṃ pavatteti. Punaca paraṃ tathāgato dibbena
cakkhunā visuddhena atikkattamānusakena satte passati cavamāne
uppajjamāne - pe - yampi tathāgato dibbena cakkhunā
visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne
[PTS Page 176 [\q 176/] -] pe - yampi tathāgatassa
tathāgatabalaṃ hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato
āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti,
parisāsu sihanādaṃ buhmacakkaṃ pavatteti. Punaca
paraṃ tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ
cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭheva
dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharati, yampi tathāgato āsavānaṃ khayā
anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ
diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā
upasampajja viharati, idampi tathāgatassa tathāgatabalaṃ
hoti, yaṃ balaṃ āgamma tathāgato asahaṃ ṭhānaṃ
paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ
nadati, brahmacakkaṃ pavatteti imāni dasa tathāgatabalāni.
Kenaṭṭhena saddhābalaṃ, kenaṭṭhena
viriyabalaṃ, kenaṭaṭhena satibalaṃ, kenaṭaṭhena
samādhibalaṃ, kenaṭaṭhena paññābalaṃ,
kenaṭṭhena hiribalaṃ, kenaṭṭhena ottappabalaṃ,
kenaṭṭhena paṭisaṅkhānabalaṃ, - pe
- kenaṭṭhena tathāgatabalaṃ. [BJT Page 140] [\x
140/] assaddhiye akampiyaṭṭhena
saddhābalaṃ, kosajje akampiyaṭṭhena viriyabalaṃ,
pamāde akampiyaṭhena satibalaṃ, uddhacce akampiyaṭṭhena
samādhibalaṃ, avijjāya akampiyaṭṭhena
paññābalaṃ, hiriyati pāpake akrusale dhammeti
hiribalaṃ, ottappati pāpake akusale dhammeti ottappabalaṃ,
ñāṇena kilese paṭisaṅkhātiti paṭisaṅkhānabalaṃ,
tattha jātā dhammā ekarasāhontiti bhāvanā
balaṃ tattha natthi kiñci vajjanti anavajjabalaṃ, tena
cittaṃ saṅgaṇhātiti saṅgaṇhabalaṃ,
taṃ khamatiti 1- khantibalaṃ, tena cittaṃ paññāpetiti
paññattibalaṃ tena cittaṃ nijjhāpetiti nijjhāttibalaṃ,
tena cittaṃ vasaṃ vattetiti issariya balaṃ, tena cittaṃ
adhiṭṭhāniti adhiṭṭhānabalaṃ,
tena cittaṃ ekagganti samathabalaṃ, tattha jāte dhamme
anupassatiti vipassanābalaṃ, tattha sikkhatiti sekhabalaṃ,
tattha sikkhitattā asekhabalaṃ, tena āsavā khiṇāti
khiṇāsavabalaṃ, tassa ijjhatiti iddhibalaṃ, appameyyaṭṭhena
tathāgatabalatti. Balakathā [PTS Page 177] [\q 177/]
samattā 2. 10
Suññatā kathā
" Evaṃ me sutaṃ, ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa arāme atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinennā kho āyasmā ānando bhagavantaṃ ekadavoca: "suñño loko, suñño loko’ti bhante vuccati, kittāvatā nu kho bhante suñño loko’ti vuccati" "yasmā kho ānanda suññaṃ attena vā attaniyena vā, tasmā suñño loko’ti vuccati, kiñcānanda, suññaṃ attena vā attaniyena vā; cakkhuṃ kho 2- ānanda, suññaṃ attena vā attaniyena vā, rūpā suññā attena vā attatiyena vā, cakkhuviññāṇaṃ suññaṃ attena vā attaniyena vā, cakkhusamphasso suñño attena vā attaniyena vā, yampidaṃ cakkhusamaphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi suññaṃ attena vā attaniyena vā. 1. Taṃ tasasa khamatiti - tāyi [PTS] khamatiti- sī 2. Cakkhuṃ kho - machasaṃ. [BJT Page 142] [\x 142/] sotaṃ suññaṃ attena vā attaniyena vā, dhammā suññā atatena vā attaniye vā, manoviññāṇaṃ suññaṃ attena vā attaniyena vā, manosamphasso suñño attena vā attaniyena vā, yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sotaṃ suññaṃ attena vā attaniyena vā, yasmā kho ānanda, suññaṃ attena vā attaniyena vā, yasmā kho ānanda, suññaṃ attena vā attaniyena vā, tasmā suñño loko’ti vuccati’ti [a] saddā suññaṃ attena vā attaniyena vā, dammā suññā atatena vā attaniya vā, dhamamā suññā attena vā attaniyena vā, manoviññāṇaṃ suññaṃ attena vā attaniyanavā, manosamphasso suñño attena vā dukkhaṃ vā adukkhamasukaṃ vā, tampi suññaṃ attena vā attaniyena vā, yasmā kho ānanda, suññaṃ attena vā attaniyena vā, tasmā suñño loko’ti. Ghātaṃ suññaṃ - pe - gandhā suññā - pe - jivhā suññā - pe - rasā suñño -pe - kāyo suñño - pe - phoṭṭhabba suññā- pe - mano suñño attena vā attaniyena vā, dhammā suññā attena vā attaniyana vā, manoviññāṇaṃ suññaṃ attaniyena vā, yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi suññaṃ attena vā attaniyena vā, yasmā kho āndā, suññaṃ attena vā attaniyena vā, tasmā suñño loko’ti. Suññasuññaṃ 1- saṅkārasuññaṃ, viparināmasuññaṃ aggasuññaṃ, lakkhaṇasuññaṃ, vikkhambhanasuññaṃ, tadaṅgasuññaṃ, samucchedasuññaṃ, paṭippassaddhisuññaṃ, [PTS Page 178] [\q 178/] nissaraṇasuññaṃ, ajjhattasuññaṃ, bahiddhāsuññaṃ, dubhatosuññaṃ, sabhāgasasuññaṃ, visabhāgasuññaṃ, esanāsuññaṃ, pariggahasuññaṃ, paṭilābhasuññaṃ, paṭivedhasuññaṃ, ekattasuññaṃ, nānattasuññaṃ khantisuññaṃ, adhiṭṭhānasuññaṃ, pariyogāhanasuññaṃ, 2- sampajānassa pacattapariyādānaṃ sabbasuññatānaṃ paramatthasuññaṃ. Katamaṃ suñña suññaṃ. Cakkhuṃ 3- suññaṃ attena vā attaniyena vā, niccena vā dhuvenana vā sassatena vā aviparināmadhammena vā, sotaṃ suññaṃ attena vā attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā avipariṇāmadhammena vā idaṃ suññasuññaṃ. Ghātaṃ suññaṃ attena vā attaniyena vā, niccena vā dhuvena vā sassatena vā aviparināmadhammena vā, ghātaṃ suññaṃ attena vā attanayena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā avipariṇāmadhammena vā idaṃ suññasuññaṃ. Jivhā suññā attena vā attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā avipariṇāmadhammena vā idaṃ suññasuññaṃ. Kāyo suñño attena vā attanayena vā, niccena vā dhuvena vā sassatena vi aviparināmadhammena vā, mano suñño attena vāattaniyona vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā avipariṇāmadhammena vā idaṃ suññasuññaṃ. Katamaṃ saṅkhārasuññaṃ; tayo saṅkhārā: puññābhisaṅkhāro apuññābhisaṅkhāro āneñjabhisaṅkhāro, puññābhisaṅkhāro apuññābhisaṅkhārena ca āneñjābhisaṅkhārena ca suñño, apuññābhisaṅkhāro puññābhisaṅkhārena ca āneñjābhisaṅkhārena ca suñño, āneñjābhisaṅkhāro, puññābhisaṅkhārena ca apuññābhisaṅkhārena ca suñño, ime tayo saṅkhārā. Aparehi tayo saṅkhārā: kāyasaṅkhāro vacisaṅkhāro cittasaṅkhāro. Kāyasaṅkhāro vacisaṅkhāro ca cittasaṅkhārena ca suñño, vacisaṅkhāro kāyasaṅkhārena ca cittasaṅkhārena ca suñño, cittasaṅkhāro kāyasaṅkhārena ca cittasaṅkhārena ca suññe, cittasaṅkāro kāyasaṅkhāro ca vacisaṅkhārena suñño, ime tayo saṅkhārā. Aparehi tayo saṅkhārā: atitā saṅkhārā anāgatā saṅkhārā paccuppannā saṅkhārā, atitā saṅkhārā anāgatehi ca paccuppannehi ca saṅkhārehi suññā, anāgatā saṅkhārā atitehi ca paccuppannehi ca saṅkhārehi suññā, paccuppannā saṅkhārā atitehi ca anāgatehi ca saṅkhārehi suññā, ime tayo saṅkhārā. Idaṃ saṅkhārasuññaṃ.
1. Suññaṃ suññaṃ
- syā
2. Pariyogahanasuññāṃ
- pu
3. Cakkhu suññaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 144] [\x 144/Katamaṃ viparināmasuññaṃ;
jātaṃ rūpaṃ sabhāvena
suññaṃ, vigataṃ rūpaṃ viparinatañceva
suññañca, jātā vedanā sabhāvena
suññā, vigatā vedanā viparinatā
ceva suññā ca jātā saññā
sabhāvena suññā, vigatā saññā
vipairnatā ceva suññā ca jātā
saṅkhārā sabhāvena suññā,
vigatā saṅkhārā vipairnatā ceva suññā
ca jātaṃ viññāṇaṃ sabhāvena
suññaṃ, vigataṃ viññāṇaṃ
vipairnatñceva suññañca jātaṃ cakkhuṃ
sabhāvena suññañ, vigataṃ cakkhuṃ
vipairnatañceva suññañca jāto bhavo
sabhāvena [PTS Page 179] [\q 179/]
suñño, vigato bhavo viparinato ceva suñño ca,
idaṃ viparināmasuññaṃ.
Katamaṃ aggasuññaṃ: aggametaṃ padaṃ, seṭṭhametaṃ padaṃ: visiṭṭhametaṃ 1- padaṃ, yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbupadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ, idaṃ aggasuññaṃ.
Katamaṃ lakkhaṇasuññaṃ, dve lakkhaṇāni: bālalakkhaṇañca paṇḍitalakkhaṇañca, bālalakkhaṇaṃ paṇḍitalakkhaṇena suññaṃ, paṇḍitalakkhaṇaṃ bālalakkhaṇena suññaṃ.
Tīṇi lakkhaṇāni:
uppādalakkhaṇaṃ vayalakkhaṇaṃ ṭhītaññathattalakkhaṇaṃ.
Uppādalakkhaṇaṃ vayalakkhaṇena
ca ṭhitaññathattalakkhaṇena ca suññaṃ,
vayalakkhaṇaṃ uppādalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena
ca suññaṃ, ṭhitaññathattalakkhaṇaṃ
uppadalakkhaṇena ca vayalakkhaṇena ca suññaṃ.
Rūpassa uppādalakkhaṇaṃ
vayalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena
ca suññaṃ, rūpassa vayalakkhaṇaṃ uppādalakkhaṇena
ca ṭhitaññathattalakkhaṇena ca suññaṃ,
rūpassa ṭhitaññathattalakkhaṇaṃ
uppādalakkhaṇena ca vayalakkhaṇena ca suññaṃ,
idaṃ lakkhaṇasuññaṃ.
Vedanāya uppādalakkhaṇaṃ
vayalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena
ca suññaṃ, vedanāya vayalakkhaṇaṃ
uppādalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena
ca suññaṃ, vedanāya ṭhitaññathattalakkhaṇaṃ
uppādalakkhaṇena ca vayalakkhaṇena ca suññaṃ,
idaṃ lakkhaṇasuññaṃ.
Saññāya uppādalakkhaṇaṃ
vayalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena
ca suññaṃ, saññāya vayalakkhaṇaṃ
uppādalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena
ca suññaṃ, saññāya ṭhitaññathattalakkhaṇaṃ
uppādalakkhaṇena ca vayalakkhaṇena ca suññaṃ,
idaṃ lakkhaṇasuññaṃ.
Saṅkhārāya uppādalakkhaṇaṃ
vayalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena
ca suññaṃ saṅkhārāya vayalakkhaṇaṃ
uppādalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena
ca suññaṃ, saṅkhārāya ṭhitaññathattalakkhaṇaṃ
uppādalakkhaṇena ca vayalakkhaṇena ca suññaṃ,
idaṃ lakkhaṇasuññaṃ.
Viññassa uppādalakkhaṇaṃ
vayalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena
ca suññaṃ viññaṇassa vayalakkhaṇaṃ
uppādalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena
ca suññaṃ, viññāṇassa ṭhitaññathattalakkhaṇaṃ
uppādalakkhaṇena ca vayalakkhaṇena ca suññaṃ,
idaṃ lakkhaṇasuññaṃ.
Cakkhussa uppādalakkhaṇaṃ
vayalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena
ca suññaṃ cakkhusasa vayalakkhaṇaṃ uppādalakkhaṇena
ca ṭhitaññathattalakkhaṇena ca suññaṃ,
cakkhussa ṭhitaññathattalakkhaṇaṃ uppādalakkhaṇena
ca vayalakkhaṇena ca suññaṃ, idaṃ lakkhaṇasuññaṃ.
Jaramaraṇassa uppādalakkhaṇaṃ vayalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena ca suññaṃ jarāmaraṇassa vayalakkhaṇaṃ uppādalakkhaṇena ca ṭhitaññathattalakkhaṇena ca suññaṃ, jarāmaraṇassa ṭhitaññathattalakkhaṇaṃ uppādalakkhaṇena ca vayalakkhaṇena ca suññaṃ, idaṃ lakkhaṇasuññaṃ.
Katamaṃ vikkhambhanasuññaṃ:
Nekkhammena kāmacchando vikkhambhito
ceva sūñño ca, abyāpādena byāpādo
ikkhambhito ceva suñño ca, ālokasaññāya
thinamiddhaṃ vikkhambhitañceva suññañca,
avikkhepena uddhaccaṃ vikkhambhitañceva suññañca,
dhammavavatthānena vicikicchā vikkhambhitā ceva suññā
ca, ñāṇena avijjā, vikkhambhitā
ceva suññā ca, pāmojjena arati vikkhambhitā
ceva suññā ca, paṭhamena jhānena
nivaraṇāvikkhambhitā ceva suññā
ca -pe- arahattena maggena sabbakilesā vikkhambhitā ceva
suññā idaṃ vikkhambhanasuññaṃ
[BJT Page 146] [\x 146/]
[PTS Page 180] [\q 180/Katamaṃ tadaṅgasuññaṃ:
nekkhammena kāmacchando tadaṅgasuñño abyāpādena
akhāpādo tadaṅgasuñño, ālokasaññāya
thinamiddhaṃ tadaṅgasuññaṃ, avikkhepena uddhaccaṃ
tadaṅgasuññāñca, dhammavavatthānena
vivikicchā tadaṅga suññā ca, ñāṇena
avijjā, tadaṅgasuññā pāmojjena
arati tadaṅgasuññā paṭhamena jhānena
nivaraṇāvikkhambhitā tadaṅgasuññā
paṭhamena jhānena nivaraṇā vikkhambhitā
suññā -pe- arahattamaggena sabbakilesā
vikkhambhitanupassanāya suññā ca, idaṃ
tadaṅgasuññaṃ.
Katamaṃ samucchedasuññaṃ:
nekkhammena kāmacchando samucchinno ceva suñño ca,
abyāpādena byāpādo samucchinno ceva suñño
ca, ālokasaññāya thinamiddhaṃ samucchinnañceva
suññañca, avikkhepena uddhaccaṃ samucchannañce
va suññañca, dhammavavatthānena vicikicchā
samucchinnā ceva suññā ca, ñāṇena
avijjā samucchinnā cevasuññā ca, pāmojjena
arati samucchinnā ceva suññā ca, paṭhamena
jhānena nivaraṇā samucchinnā ceva suññā
ca pāmojjena arati samucchinnā ceva suññā
ca, arahattamaggena sabbakilesā samucchinnā ceva suññā
ca, samucchedasuññaṃ.
Katamaṃ paṭippassaddhisuññaṃ:
nekkhammena kāmacchando paṭippassaddho ceva suñño
ca, abyāpādena byāpādo paṭippassadedhā
ceva suñño ca, ālokasaññāya thinamiddhaṃ
paṭippassaddhaṃ ceva suññañca, avikkhepena
uddhaccaṃ paṭippassaddhañceva suññañca,
dhammavavatthānena vicikicchā paṭippassaddho ceva
suññā ca, ñāṇena avijjā
paṭippassaddhā cevasuññā ca, pāmojjena
arati paṭippassaddhā ceva suññā ca,
paṭhamena jhānena nivāranā paṭippassaddhā
ceva suññā ca pāmojjena arati samucchinnā
ceva suññā ca, arahattamaggena sabbakilesā
paṭippassaddhā ceva suññā ca, paṭippassaddhisuññaṃ.
Katamaṃ nissaraṇasuññaṃ:
nekkhammena kāmacchando nissaṭo ceva suñño
ca, abyāpādena byāpādo nissaṭo ceva
suñño ca, ālokasaññāya thinamiddhaṃ
nissaṭañceva suññañca, avikkhepena uddhaccaṃ
nissaṭaṃ ceva dhammavavatthānena vicikicchā nissaṭā
ceva suññā ca, ñāṇena avijjā
nissaṭā ceva suññā ca, pāmojjena
arati nissaṭā ceva suññā ca, paṭhamena
jhānena nivāranā nissaṭā ceva suññā
ca pāmojjena arati samucchinnā ceva suññā
[PTS Page 181] [\q 181/] ca, arahattamaggena
sabbakilesā nissaṭā ceva suññā
ca, nissaraṇasuññaṃ.
Katamaṃ ajjhattasuññaṃ: ajjhattaṃ cakkhuṃ suññaṃ attena vā attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā aviparināmadhammena vā. Katamaṃ ajjhattasuññaṃ: ajjhattaṃ ghānaṃ suññaṃ attena vā attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā aviparināmadhammena vā. Katamaṃ ajjhattasuññaṃ: ajjhattaṃ jivhā suññaṃ attena vā attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā aviparināmadhammena vā.
[BJT Page 148] [\x 148/Katamaṃ bahiddhāsuññaṃ.
. .
Katamaṃ dubhatosuññaṃ,
yañca ajjhattaṃ cakkhuṃ ye ca bahiddhā rūpā
ubhayametaṃ 1suññaṃ attena vā attaniyena
vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā aviparināmadhammena
vā, yañca ajjhattaṃ sotaṃ ye ca bahiddhā
saddā
Suññaṃ attena vā
attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā
aviparināmadhammena vā, yañca ajjhattaṃ sotaṃ
ye ca bahiddhā yañca ajjhattaṃ ghānaṃye
ca bahiddhā gandhā suññaṃ attena vā
attaniyena vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā
aviparināmadhammena vā, yañca ajjhattaṃ sotaṃ
yā ca ajjhattaṃ jivhā bahiddhā rasā bahiddhā
ubhayametaṃ suññaṃ attena vā attaniyena
vā naccena vā dhuvena vā sassatena vā aviparināmadhammena
vā, yo ca ajjhattaṃ kāyo ye ca bahiddhā phoṭṭhabbā
ubhayametaṃ suññaṃ attena vā attaniyena
vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā aviparināmadhammena
vā, yo ca ajjhattaṃ mano ye ca bahiddhā dhammā
ubhayametaṃ suññaṃ attena vā attaniyena
vā niccena vā dhuvena vā sassatena vā aviparināma
dhammena vā, idaṃ dubhato suññaṃ.
Katamā sabhāgasuññaṃ; cha ajjhattikāni āyatanāni sabhāgāni ceva suññāni ca, cha bāhirāni āyatanāni sabhāgāni ceva suññāni ca, cha viññākāyā sabhāgā ceva suññā ca, cha phassakāyā sabhāgā ceva suññā ca, cha vedanākāyā sabhāgā ceva suññā ca, cha saññākāyā sabhāgā ceva suññā ca, cha cetanā kāyā sabhāgā ceva suññā ca, idaṃ sabhāgasuññaṃ.
Katamaṃ visabhāgasuññaṃ;
cha ajjhattikāni āyatanāni cha hi bāhirehi
āyatanehi
Visabhāgāniceva suññāni
ca, cha bāhirāni āyatanāni cha hi viññāṇakāyehi
visabhāgāni ceva suññāni ca, cha viññāṇakāyā
chahi phassāyatanehi visabhāgā ceva suññā
ca cha [PTS Page 182] [\q 182/] phassakāyā
chahi vedanākāyehi visabhāgā ceva suññā,
ca, cha vedanākāyā cha hi saññākāyehi
visabhāgā ceva suññā ca, saññākāyā
chahi cetanākāyehi visabhāgā ceva suññā
ca, idaṃ visabhāgasuññaṃ.
Katamaṃ phasanāsuññaṃ:
nekkhammesanā kāmacchandena suññā, abyāpādesanā
byāpādenasuññā, ālokasaññesanā
thinamiddhena suññā, avikkhepesanā uddhaccena
suññā, dhammavavatthānesanā vicikicchāya
suññā, paṭhamajjhānesanā nivaraṇehi
suññā pāmojjesanā aratiyā suññā,
paṭhamajjhānesanā nivaraṇehi suññā
arahattāmaggesanāsabbakilesehi suññā,
idaṃ phasanāsuññaṃ. Katamaṃ pariggahasuññaṃ:
nekkhammepariggaho kāmacchandena suñño, abyāpādesanā
byāpādena suññā, ālokasaññepariggaho
thinamiddhena sañño dhammatthanapariggaho vicikicchāya
suññā, ñāṇapariggaho avijjāya
suñño, pāmojjesanā aratiyā suññā,
paṭhamajjhānapariggaho nivaraṇehi suññā
arahattāmaggesanāsabbakilesehi suññā,
idaṃ phasanāsuññaṃ.
1. Ubhayato taṃ - syā, [BJT Page
150] [\x 150/]
Katamaṃ paṭilābhasuññaṃ:
nekkhammepaṭilābho kāmacchandena suñño,
abyāpādapaṭilābho byāpādena suññā,
ālokasaññepaṭilābho thinamiddhena suñño,
avikkhepapaṭilābho uddhaccena suñño dhammavatthānapaṭilā
vicikicchāya suññā, ñāṇapaṭilābho
avijjāya suññā, pāmojjapaṭilābho
aratiyāññā suñño, paṭhamajjhānapaṭilābho
nivaraṇehi suñe arahattamaggapaṭilābho sabbakilesehi
suñño, idaṃ paṭilābhasuññaṃ.
Katamaṃ paṭivedhasuññaṃ:
nekkhammapaṭivedho kāmacchandena suñño, akhayāpādapaṭivadho
byāpedana suñño, ālokasaññāpaṭivedho
thinamiddhena suñño, avikkhepaṭivedho uddhaccena suñño,
dhammavavatthānapaṭivedho vicikicchāya suñño,
ñāṇapaṭivedho avijjāya suñño,
pāmojjapaṭivedho aratiyā suñño, paṭhamajjhānapaṭivedho
Nivaraṇehi suñño - pe
- arahattamaggapaṭivedho sabbakilesehi suñño, idaṃ
paṭivedhasuññaṃ. [PTS Page 183] [\q 183/Katamaṃ ekattasuññaṃ
nānattasuññaṃ: kāmacchando nānattaṃ,
nekkhammaṃ ekattaṃ, nekkhammekattaṃ cetayato kāmacchandena
suññaṃ, byāpādo nānattaṃ abyāpādo
ekattaṃ, abyāpādo ekattaṃ, ālokasaññā
cetayato byāpādena suññaṃ, thinamiddhaṃnānattaṃ,
ālokasaññaṃ, uddhaccaṃ nānattaṃ,
avikkhepo ekattaṃ, avikkhepekattaṃ cetayato dhammavavatthānekattaṃ
cetayato vicikicchāya suññaṃ, avijjānānattaṃ
ñāṇaṃ ekattaṃ, ñāṇekattaṃ
cetayato avijjāya suññaṃ, arati nānattaṃ,
pāmojjaṃ ekattaṃ, pāmojjekattaṃ cetayato aratiyā
suññaṃ, nivaraṇaṃnānattaṃ, paṭhamajjhānaṃ
ekattaṃ, paṭhamajjhānekattaṃ cetayato nivaraṇehi
suññaṃ - pe - sabbakilesā nānattaṃ,
arahattamaggo ekattaṃ, arahattamaggekattaṃ cetayato sabbakilesehi
suññaṃ, idaṃ ekattasuññaṃ, nānattasuññaṃ.
Katamaṃ khantisuññaṃ:
nekkhammakhanti kāmacchandena suññā, abyāpādakhanti
byāpādena suññā, ālokasaññākhanti
thinamiddhena suñña, avikkhepakhanti uddhaccena suññāya,
dhammavavatthānakhanti vicikicchāya suññā,
ñāṇakhatti avijjāya suññā,
pāmojjakhanti aratiyā suññā, paṭhamajjhanakhanti
nivaraṇehi suññāya, - pe - arahattamaggakhanti
sabbakile sahi suññā, idaṃ khattisuññaṃ.
Katamaṃ adhiṭṭhānasuññaṃ:
nekkhammadhiṭṭhānaṃkāmacchandena suññā,
abyāpādakhanti byāpādena suññaṃ,
ālokasaññādhiṭṭhānaṃ
thinamiddhena suñña, avikkhepadhiṭṭhānaṃ
uddhaccena suññāṃ, dhammavavatthādiṭṭhana
vicikicchāya sūññaṃ, ñāṇadhiṭṭhanaṃ
avijjāya suññaṃ, nivaraṇehi suññāya,
- pe - sabbakilosehi suññaṃ idaṃ adhiṭṭhānasuññaṃ.
[BJT Page 152] [\x 152/Katamaṃ pariyogāhanasuññaṃ, nekkhammapariyogāhanaṃ kāmacchandena suññaṃ, abyāpadapariyogāhanaṃ byāpādena suññaṃ, ālokasaññāpariyogāhanaṃ thinamiddhena suññaṃ, avikkhepapariyogāhanaṃ uddhaccena suññaṃ, dhammavavatthānapariyogāhanaṃ vicikicchāya suññāṃ, ñāṇapariyogāhanaṃ avijjāya suññaṃ, pāmojjapariyogāhanaṃ aratiyā suññaṃ, paṭhamajjhānapariyogāhanaṃ nivaraṇehi suññaṃ, - pe - arahattamaggapariyogāhanaṃ sabbakilesehi suññaṃ, idaṃ pariyogāhanasuññaṃ. [PTS Page 184] [\q 184/Katamaṃ sampajānassa pavattapariyādānaṃ sabbasuññatānaṃ paramatthasuññaṃ: idha sampajāno nekkhammena kāmacchandassa pavattaṃ pariyādiyati, abyāpādena byāpādassa pavattaṃ pariyādiyati, ālokasaññāya thinamiddhassa pavattaṃ pariyādiyati, avikkhepena uddhaccassa pavattaṃ pariyādiyati, dhammavavatthānena vicikicchāya pavattaṃ pariyādiyati, cāṇena avijjāya pavattaṃ pariyādiyati, pāmojjena aratiyā pavattaṃ pariyādiyati, paṭhamena jhānena nīvaraṇānaṃ pavattaṃ pariyādiyati, abyāpādena byāpādassa pavattaṃ pariyādiyati, ālokasaññāya thinamiddhassa pavattaṃ pariyādiyati, avikkhepena uddhaccassa pavattaṃ pariyādiyati, dhammavavatthānena vicikicchāya pavattaṃ pariyādiyati, cāṇena avijjāya pavattaṃ pariyādiyati, pāmojjena aratiyā pava
[Half a Page missing]