[CPD Classification 2.5.13]
[PTS Vol Ap 2 ] [\z Ap /] [\f IIa /]
[BJT Vol Ap 2 ] [\z Ap /] [\w IIa /]
[BJT Page 348] [\x 348/]
[PTS Page 488] [\q 488/]
Suttantapiṭake khuddakanikāye
Apadānapāḷi
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa.
Bhaddiyavaggo
541. Lakuṇaṭakabhaddiyattherāpadānaṃ
6023. Padumuttaro [PTS Page 489] [\q 489/]
nāma jino sabbadhammesu cakkhumā,
Ito satasahassamhi kappe uppajji nāyako.
6024. Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ
seṭṭhiputto mahādhano,
Jaṅghāvihāraṃ vicaraṃ
saṃghārāmamagacchahaṃ1.
6025. Tadā so lokapajjoto dhammaṃ
desesi nāyako,
Mañjussarānaṃ pavaraṃ
sāvakaṃ abhikittayī.
6026. Taṃ sutvā mudito hutvā
kāraṃ katvā mahesino,
Vanditvā satthuno pāde taṃ
ṭhānambhipatthayiṃ.
6027. Tadā buddho viyākāsi
saṃghamajjhe vināyako,
Anāgatamhi addhāne lacchase taṃ
manorathaṃ.
6028. Satasahasse ito2 kappe okkākakulasambhavo,
Gotamo nāma nāmena satthā
loke bhavissati.
6029. Tassa dhammesu dāyādo oraso
dhammanimmito,
Bhaddiyo nāma nāmena hessati
satthu sāvako.
6030. Tena kammena sukatena cetanāpaṇīdhīhi
ca,
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ
tāvatiṃsamagacchahaṃ.
6031. Dvānavute3 ito kappe phusso uppajji
nāyako,
Durāsade duppasaho sabbalokuttamo jino.
6032. Caraṇena ca sampanno brahā
uju patāpavā,
Hitesī sabbapāṇinaṃ4
bahuṃ5 mocesi bandhanā.
1. Saṅghārāmaṃ agacchahaṃ,
machasaṃ.
2. Satasahassito, machasaṃ.
3. Devanavute, machasaṃ.
4. Sabbasattānaṃ, machasaṃ.
5. Bahu, machasaṃ.
[BJT Page 350] [\x 350/]
6033. Nandarāmavane tassa ahosiṃ
phussakokilo, 1
Gandhakuṭisamāsante ambarukkhe
vasāmahaṃ.
6034. Tadā piṇḍāya
gacchantaṃ dakkhiṇeyyaṃ jinuttamaṃ,
Disvā cittaṃ pasādetvā
mañjunādena kūjahaṃ. 2
6035. Rājuyyānaṃ tadā
gantvā supakkaṃ kanakattacaṃ,
Ambapiṇḍiṃ3 gahetvāna
sambuddhassopanāmayiṃ.
6036. Tadā me cittamaññāya
mahākāruṇiko jino,
Upaṭṭhākassa hatthano
pattā paggaṇhi nāyako.
6037. Adāsiṃ [PTS Page 490] [\q
490/] tuṭṭhacitto’haṃ4
ambapiṇḍiṃ mahāmune,
Patte pakkhippa pakkhehañjaliṃ
katvāna mañjunā.
6038. Sarena rajanīyena sacaṇīyena
vaggunā,
Vassanto buddhajūjatthaṃ niḷaṃ5
gantvā nipajjahaṃ.
6039. Tadā muditacittaṃ maṃ
buddhapemagatāsayaṃ,
Sakuṇagghiṃ upāgantvā
ghātayī duṭṭhamānaso.
6040. Tato cutohaṃ tusite anubhotvā
mahāsukhaṃ,
Manussayonimāgacchiṃ tassa kammassa
vāhasā.
6041. Imamhi bhaddake kappe brahmabandhu mahāyaso,
Kassapo nāma gottena uppajji vadataṃvaro.
6042. Sāsanaṃ jotayitvā so
abhibhuyya kutitthiye,
Vinayitvāna veneyye nibbuto so sasāvako.
6043. Nibbute tamhi lokagge pasannā janatā
bahu,
Pūjanatthāya buddhassa thūpā
kubbanti satthuno.
6044. Sattayojanikaṃ thūpaṃ
sattaratanabhūsitaṃ,
Karissāma mahesissa iccevaṃ mantayanti
te.
6045. Kikito kāsirājassa tadā
senāya nāyako,
Hutvāhaṃ appamāṇassa
pamāṇaṃ cetiye vadiṃ.
6046. Tadā te mama vākyena cetiyaṃ
yojanuggataṃ,
Akaṃsu naravīrassa nānāratanabhūsitaṃ.
6047. Tena kammena saketena cetanāpaṇīdhīhi
ca,
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ
tāvatiṃsamagacchahaṃ.
1. Pussakokilo, syā.
2. Mañjunābhinikujahaṃ,
machasaṃ.
3. Ambapiṇḍaṃ, machasaṃ.
4. Haṭṭhacittohaṃ, machasaṃ.
5. Niḍḍaṃ, syā [PTS.]
[BJT Page 352] [\x 352/]
6048. Pacchime ca bhave’dāni jāto
seṭṭhikule ahaṃ,
Sāvatthiyaṃ puravare phīte
mahaddhane.
6049. Purappavese sugataṃ disvā
vimhitamānaso,
Pabbatvājāna na ciraṃ arahattamapāpuṇiṃ.
6050. Cetiyassa pamāṇaṃ yaṃ
akariṃ tena kammutā,
Lakuṇṭakasarīrohaṃ
jāto paribhavāraho.
6051. Sarena madhurenāhaṃ pūjetvā
isisattamaṃ,
Mañjussarānaṃ bhikkhūnaṃ
aggattamanupāpuṇiṃ.
6052. Phaladānena [PTS Page 491] [\q
491/] buddhassa guṇānussaraṇena
ca,
Sāmaññaphalasampanno viharāmi
anāsavo.
6053. Kilesā jhāpitā mayhaṃ
bhavā sabbe samūhatā,
Nāgo’va bandhanaṃ chetvā
viharāmi anāsavo.
6054. Svāgataṃ vata me āsi
buddhaseṭṭhassa santike,
Tisso vijjā anuppattā kataṃ
buddhassa sāsanaṃ.
6055. Paṭisambhidā catasso ca
vimokkhā pi ca aṭṭhime,
Chaḷabhiññā sacchikatā
kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā lakuṇaṭakabhaddiyo thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Lakuṇaṭakabhaddiyattherassa apadānaṃ paṭhamaṃ.
542. Kaṅkhārevatattherāpadānaṃ
6056. Padumuttaro [PTS Page 489] [\q 489/]
nāma jino sabbadhammesu cakkhumā,
Ito satasahassamhi kappe uppajji nāyako.
6057. Sīhahanu brahmagiro haṃsadundūbhinissaro1,
Nāgavikkantagamano candasurādhikappabho2.
6058. Mahāmati mahāvīro
mahājhāyī bahābalo, 3
Mahākāruṇiko nātho
mahātamapanūdano4.
1. Haṃsadundunissano, machasaṃ - nisāvano,
syā. - Nissavano. [PTS.]
2. Candasurādikappabho, machasaṃ.
3. Mahāgati, syā. Mahābhito,
[PTS.]
4. Mahātamavidhaṃsato, syā
mahātamanisudano, [PTS.]
[BJT Page 354] [\x 354/]
6059. Sakadāci tilokaggo veneyye vinayaṃ
bahu, 1
Dhamma desesi sambuddho sattāsayavidū
muni.
6060. Jhāyi jhānarataṃ vīraṃ
upasantaṃ anāvilaṃ,
Vaṇṇayanto parisatiṃ tosesi2
janatā jino.
6061. Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ
brāhmaṇo vedapāragu,
Dhammaṃ sutvāna mudito taṃ
ṭhānambhipatthayiṃ.
6062. Tadā jino viyākāsi
saṅghamajjhe vināyako,
Mudito hehi tvaṃ brahme lacchase taṃ
manorathaṃ.
6063. Satasahasse ito kappe okkākakulasambhavo,
Gotamo nāma nāmena hessasi3 satthusāvako.
6064. Tassa dhammesu dāyādo oraso
dhammanimmito,
Revato nāma nāmena hessasi3 satthusāvako.
6065. Tena kammena sukatena cetanāpaṇidhīhi
ca,
Jahitvā mānusaṃ dehi tāvatisamagacchahaṃ.
6066. Pacchime ca bhave dāni jātohaṃ
koliye pure,
Khattiye kulasampanne iddhe phīte mahaddhane.
6067. Yadā [PTS Page 492] [\q 492/]
kapilavatthusmiṃ buddho dhammamadesayi,
Tadā pasanno sugate pabbajiṃ anagāriyaṃ.
6068. Kaṅkhā me bahulā āsi
kappākappe tahiṃ tahiṃ,
Sabbaṃ taṃ vinayī buddho desetvā
dhammamuttamaṃ.
6069. Tatohaṃ tiṇṇasaṃsāro
sadā jhānasukhe rato,
Viharāmi tadā buddho maṃ
disvā etadabravi:
6070. Yaṃ kāci kaṅkhā
idha vā huraṃ vā,
Sakavediyā vā paravediyā
vā:
Ye jhāyino tā pajahanti sabbā
Ātāpino brahmacariyaṃ carantā.
1. Bahuṃ, machasaṃ.
2. Toseti, syā. [PTS.]
3. Hessati, machasaṃ.
[BJT Page 356] [\x 356/]
6071. Satasahasse kataṃ kammaṃ phalaṃ
dassesi me idha,
Sumutto saravegova kilese jhāpayī1
mama.
6072. Tato jhānarataṃ disvā
buddho lokantagū muni,
Jhāyīnaṃ bhikkhūnaṃ
aggo paññāpesi2 mahāmati.
6073. Kilesā jhāpitā mayhaṃ
bhavā sabbe samūhatā,
Nāgo’va bandhanaṃ chetvā
viharāmi anāsavo.
6074. Svāgataṃ vata me āsi
buddhaseṭṭhassa santike,
Tisso vijjā anuppattā kataṃ
buddhassa sāsanaṃ.
6075. Paṭisambhidā catasso ca
vimokkhā pi ca aṭṭhime,
Chaḷabhiññā sacchikatā
kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā khaṅkhārevato thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Kaṅkhārevatattherassa apadānaṃ dutiyaṃ.
543. Sīvalittherāpadānaṃ
6076. Padumuttaro nāma jino sabbadhammesu
cakkhumā,
Ito satasahassamhi kappe uppajji nāyako.
6077. Sīlaṃ tassa asaṅkheyyaṃ
samādhi vajirūpamo,
Asaṅkheyyaṃ ñāṇavaraṃ
vimutti ca anūpamā.
6078. Manujāmaranāgānaṃ brahmānaṃ ca samāgame, samaṇabrāhmaṇākiṇṇe dhammaṃ desesi nāyako.
6079. Sasāvakaṃ mahālābhiṃ
puññavantaṃ jutindharaṃ,
Ṭhapesi etadaggamhi parisāsu
visārado.
6080. Tadāhaṃ khattiyo āsiṃ
nagare haṃsasavhaye,
Sutvā jinassa taṃ vākyaṃ
sāvakassa guṇaṃ bahuṃ.
6081. Nimantayitvā [PTS Page 493] [\q
493/] sattāhaṃ bhojayitvā
sasāvakaṃ,
Mahādānaṃ daditvāna
taṃ ṭhānambhipatthayiṃ.
6082. Tadā maṃ cittaṃ pāde
disvāna purisāsabho,
Sussarena mahāvīro idaṃ
vacanamabravī:
1. Jhāpayiṃ, machasaṃ.
2. Paññāpeti, machasaṃ.
[BJT Page 358] [\x 358/]
6083. Tato jinassa vacanaṃ sotukāmā
mahājanā,
Devadānavagandhabbā brahmāno
ca mahiddhikā.
6084. Samaṇabrāhmaṇā
ceva namassiṃsu katañjalī,
Namo te purisājaññā
namo te purisuttama.
6085. Khattiyena mahādānaṃ
dinnaṃ sattāhikaṃ yi vo, 1
Sotukāmā phalaṃ tassa vyākarohi
mahāmune.
6086. Tato avoca bhagavā suṇātha
mama bhāsitaṃ,
Appameyyamhi buddhamhi saṅghamhi suppatiṭṭhitā.
2
6087. Dakkhiṇā tāya ko
vattā appameyyaphalā hi sā,
Apivesa mahābhogo ṭhānaṃ
pattheti uttamaṃ.
6088. Lābhī vipullābhānaṃ
yathā bhikkhu sudassano,
Tathāhampi bhaveyyanti lacchatetaṃ
anāgate.
6089. Satasahasse ito kappe okkākakulasambhavo,
Gotamo nāma nāmena satthā
loke bhavissati.
6090. Tassa dhammesu dāyādo oraso
dhammanimmito,
Sīvali nāma nāmesa hessati
satthusāvako.
6091. Tena kammena sukatena cetanāpaṇidhīhi
ca,
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ
tāvatiṃsūpago ahaṃ.
6092. Ekanavute ito kappe vipassī lokanāyako,
Uppajji cārunayano3 sabbadhammavipassako.
6093. Tadāhaṃ bandhumatiyaṃ
kulassaññatarassa ca,
Dayito patthito ceva4 āsiṃ kammantavyāvaṭo5.
6094. Tadā aññataro pūgo
vipassissa mahesino,
Parivesaṃ akāresi6 mahantamativissutaṃ.
6095. Tiṭṭhite [PTS Page 494]
[\q 494/] ca mahādāne dadaṃ7
khajjakasaṃhitaṃ8,
Navaṃ dadhiṃ madhuṃ ceva vicinaṃ
neva addasa9.
6096. Tadāhaṃ taṃ gahetvāna
navaṃ dadhiṃ madhumpi ca,
Kammassāmigharaṃ gacchiṃ tamesantā
mamaddasuṃ.
1. Sattabhikādhikaṃ, syā
sattāhikampi co, machasaṃ.
2. Patiṭṭhitā, machasaṃ.
3. Cārudassano, machasaṃ.
4. Passito ceva, machasaṃ.
5. Vāvaṭo, machasaṃ.
6. Akāreyi.
7. Daduṃ, machasaṃ.
8. Khajjakasañhitaṃ, machasaṃ.
9. Addasuṃ, machasaṃ.
[BJT Page 360] [\x 360/]
6097. Sahassampi datvāna nālahiṃsu
ca taṃ dvayaṃ,
Tatohaṃ evaṃ cintesiṃ netaṃ
hessati orakaṃ.
6098. Yathā ime janā sabbe sakkaronti
tathāgataṃ,
Ahampi kāraṃ kassāmi sasaṅghe
lokanāyake.
6099. Tadāhamevaṃ cintetvā
dadhiṃ madhuñca ekato,
Madditvā lokanāthassa sasaṅghassa
adāsahaṃ.
6100. Tena kammena sukatena cetanāpaṇīdhīhi
ca,
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ
tāvatiṃsaṃ agacchahaṃ.
6101. Punāhaṃ bārāṇasiyaṃ
rājā hutvā mahāyaso,
Sattukassa tadā ruṭṭho1
dvārarodhaṃ akārayiṃ.
6102. Tadā sapattino2 ruddhā sattāhaṃ3
rakkhitā ahuṃ,
Tato tassa vipākena papatiṃ4 nirayaṃ
bhūsaṃ.
6103. Pacchime ca bhave dāni jātohaṃ
koliye pure,
Suppavāyā ca me mātā
mahālilicchavī pitā.
6104. Khattiye puññakammena dvārarodhassa
vāhasā,
Sattavassāni nivasiṃ mātukucchimhi
dukkhito.
6105. Sattāhaṃ dvāramūḷhohaṃ
mahādukkhasamappito,
Mātā me chandadānena evamāsi
sudukkhitā.
6106. Svatthitohaṃ nikkhanto buddhena anukampito,
Nikkhantadivaseyeva pabbajiṃ anagāriyaṃ.
6107. Upajjhā5 sāriputto me moggallāno
mahiddhiko,
Kese oropayanto me anusāsi mahāmati.
6108. Kesesu [PTS Page 495] [\q 495/]
chijjamānesu arahattamapāpuṇiṃ,
Devā nāgā manussā
ca paccaye upanenti me.
6109. Padumuttaranāthañca vipassiñca
vināyakaṃ,
Yaṃ pūjayiṃ pamudito paccayehi
visesato.
1. Duṭṭho, machasaṃ.
2. Tapassito, machasaṃ.
3. Ekāhaṃ, sabbattha
4. Pāpatiṃ, machasaṃ. Pāpiṭṭhaṃ,
syā.
5. Upajjho, sīmu.
[BJT Page 362] [\x 362/]
6110. Tato tesaṃ visesena1 kammānaṃ
vipuluttamaṃ,
Lābhaṃ labhāmi sabbattha
vane gāme jale thale.
6111. Revataṃ dassanatthāya yadā
yāti vināyako,
Tiṃsabhikkhusahassehi saha lokagganāyako.
6112. Tadā devopanītehi mamatthāya
mahāmati,
Paccayehi mahāvīro sasaṅgho
lokanāyako.
6113. Upaṭṭhito mayā buddho
gantvā revatamaddasa,
Tato jetavanaṃ gantvā etadagge
ṭhapesi maṃ.
6114. Lābhīnaṃ sivalī
aggo mama sissesu bhikkhavo,
Sabbalokahito satthā kittayī
parisāsu maṃ.
6115. Kilesā jhāpitā mayhaṃ
bhavā sabbe samūhatā,
Nāgo’va bandhanaṃ chetvā
viharāmi anāsavo.
6116. Svāgataṃ vata me āsi
buddhaseṭṭhassa santike,
Tisso vijjā anuppattā kataṃ
buddhassa sāsanaṃ.
6117. Paṭisambhidā catasso ca
vimokkhā pi ca aṭṭhime,
Chaḷabhiññā sacchikatā
kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā sīvalī thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Sīvalittherassa apadānaṃ tatiyaṃ.
544. Vaṅgīsattherāpadānaṃ
6118. Padumuttaro nāma jino sabbadhammesu
cakkhumā,
Ito satasahassamhi kappe uppajji nāyako.
6119. Yathāpi sāgare ūmi
gagane viya tārakā,
Evaṃ pāvacanaṃ tassa arahantehi
cittitaṃ.
6120. Sa devāsuranāgehi manujehi
purakkhato,
Samaṇabrāhmaṇākiṇṇe
janamajjhe januttamo.
6121. Pabhābhi anurañjento2 lokaṃ3
lokantagū jino,
Vacanena vibodhento veneyyapadumāni
so.
1. Vipākena, sīmu.
2. Anurañjananto, machasaṃ.
3. Loke, machasaṃ.
[BJT Page 364] [\x 364/]
6122. Vesārajjehi sampanno catūhi
purisuttamo,
Pahīnabhayasārajjo khemappatto
visārado.
6123. Āsahaṃ [PTS Page 496] [\q 496/]
pavaraṃ ṭhānaṃ buddhabhūmiṃ ca kevalaṃ,
Paṭijānāti lokaggo natthi
sañcodako kvaci.
6124. Sīhanādamasambhītaṃ
nadato tassa tādino,
Devo naro vā brammā vā
paṭivattā na vijjati.
6125. Desento pavaraṃ dhammaṃ santārento
sadevakaṃ,
Dhammacakkaṃ pavatteti parisāsu
visārado.
6126. Paṭibhānavataṃ aggaṃ
sāvakaṃ sādhusammataṃ,
Guṇaṃ bahuṃ pakittetvā
etadagge ṭhapesi taṃ.
6127. Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ
brāhmaṇo sādhusammato,
Sabbavedavidu jāto vaṅgīso1
vādisudano.
6128. Upecca taṃ mahāvīraṃ
sutvā taṃ dhammadesanaṃ,
Pītivaraṃ paṭilabhiṃ
sāvakassa guṇe rato.
6129. Nimattayitvā2 sugataṃ sasaṅghaṃ
lokanandanaṃ,
Sattāhaṃ bhojayitvāhaṃ
dussehacchādayiṃ tadā.
6130. Nipacca sirasā pāde katokāso
katañjalī,
Ekamantaṃ ṭhito haṭṭho
santhaviṃ jinamuttamaṃ:
6131. "Namo te vādisaddūla3 namo
te purisuttama, 4
Namo te sabbalokagga namo te abhayaṅkara.
6132. Namo te māramathana namo te diṭṭhisudana,
Namo te santisukhada namo te saraṇaṅkara.
6133. Anāthānaṃ bhavaṃ
nātho bhītānaṃ abhayappado,
Vissāmabhūmi4 sattānaṃ
saraṇaṃ saraṇesitaṃ.
1. Vāgīso, sīmu.
2. Nimantetvāva, machasaṃ.
3. Vādimaddana, machasaṃ.
4. Isisattama, machasaṃ.
5. Vissāsaṃ bhūmi, syā.
Vissāsabhūmi, [PTS.]
[BJT Page 366] [\x 366/]
6134. Evamādīhi sambuddhaṃ
santhavitvā mahāguṇaṃ,
Avocaṃ vādisūrassa1 gatiṃ
pappomi bhikkhūno.
6135. Tadā avoca bhagavā anantapaṭibhānavā,
Yo so buddhaṃ abhojesi sattāhaṃ
saha sāvakaṃ.
6136. Guṇaṃ ca me pakittesi pasanto
sehi pāṇihi,
Eso patthayate ṭhānaṃ vādisūrassa
bhikkhuno.
6137. Anāgatamhi [PTS Page 497] [\q 497/]
addhāne lacchate taṃ manorathaṃ,
Devamānusasampattiṃ anubhotvā
anappakaṃ.
6138. Satasahasse ito kappe okkākakulasambhavo,
Gotamo nāma nāmena satthā
loke bhavissati.
6139. Tassa dhammesu dāyādo oraso
dhammanimmito,
Vaṅgīso nāma nāmena
hessati satthusāvako.
6140. Taṃ sutvā mudito hutvā
yāvajīvaṃ tadā jinaṃ,
Paccayehi upaṭṭhāsi mettacitto
tathāgataṃ.
6141. Tena kammena sukatena cetanāpaṇidhīhi
ca,
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ
tusitaṃ2 agamāsahaṃ.
6142. Pacchime ca bhavedāni paribbājakule3
ahaṃ,
Paccājāto yadā āsiṃ
jātiyā sattavassiko.
6143. Sabbavedavidū jāto vādasatthavisārado,
Vādissaro cittakathi paravādappamaddano.
6144. Vaṅge jāto’ti vaṅgiso
vacane issaroti vā,
Vaṅgīso iti me nāmaṃ
abhavī lokasammataṃ.
6145. Yadāhaṃ viññutaṃ
patto ṭhito paṭhamayobbane,
Tadā rājagahe ramme sāriputtamathaddasaṃ4.
Pañcavisatimaṃ bhāṇavāraṃ.
6146. Piṇḍāya vicarantaṃ
taṃ pattapāṇiṃ susaṃvutaṃ,
Alolakkhiṃ mitabhāṇiṃ
yugamattanirikkhakaṃ. 5
1. Vādisudassa, machasaṃ.
2. Tāvatiṃsaṃ, syā.
3. Jāto vippakule, machasaṃ.
4. Sāriputtamabhaddasaṃ, machasaṃ.
Ca addasaṃ, syā.
5. Nidakkhitaṃ, machasaṃ.
[BJT Page 368] [\x 368/]
6147. Taṃ disvā vimhito hutvā
avocaṃ mananucchavaṃ1
Khaṇikaṃ ṭhānaracitaṃ2
cittaṃ gāthāpadaṃ ahaṃ.
6148. Ācikkhi so me satthāraṃ
sambuddhaṃ lokanāyakaṃ,
Tadā so paṇḍito vīro
uttaraṃ3 samavoca me.
6149. Virāgasaṃhitaṃ vākyaṃ
katvā duddasamuttamaṃ,
Vicittapaṭibhānehi tosito tena
tādinā,
Nipacca sirasā pāde pabbājehīti
maṃ braviṃ.
6150. Tato maṃ sa mahāpañño
buddhaseṭṭhamupānayi,
Nipacca sirasā pāde nisīdiṃ
satthu sattike.
6151. Mamāha vadanaṃ seṭṭho
kacci vaṅgīsa jānasi, 4
Kiñci sippanti tassāhaṃ
jānāmi ti ca abraviṃ. 5
6152. Matasīsaṃ [PTS Page 498] [\q
498/] vanacchaddhaṃ api bārasavassikaṃ,
Tava vijjāvisesena sace sakkosi bhāsaya.
6
6153. Āmāti me paṭiññāte
tīṇi sīsāni dassayī.
Niraya nara devesu upapanne avācayiṃ.
6154. Tadā paccekabuddhassa7 siraṃ
dassesi nāyako,
Tatohaṃ vihatārambho pabbajjaṃ
samayācisaṃ.
6155. Pabbajitvāna sugataṃ santhavāmi
tahiṃ tahiṃ,
Tato maṃ kabbavīttoti8 ujjhāyantiha
bhikkhavo.
6156. Tato vimaṃsanatthaṃ me āha
buddho vināyako,
Takkitā panimā gāthā
ṭhānaso paṭibhanti vā
6157. Na kabbavittohaṃ vīra ṭhānaso
paṭibhanti maṃ, 9
Tena hi dāni vaṅgīsa ṭhānaso
santhavāhi maṃ.
1. Mamanucchaṃ, machasaṃ.
2. Kaṇikāraṃvanicitaṃ,
machasaṃ.
3. Uttariṃ, machasaṃ.
4. Saccaṃ vaṅgīsa kaccino,
syā.
5. Braciṃ, machasaṃ.
6. Vācāya, machasaṃ.
7. Khīṇasavasseva, machasaṃ.
8. Kavicittoti, syā. [PTS.]
9. Taṃ, machasaṃ.
[BJT Page 370] [\x 370/]
6158. Tadāhaṃ santhaviṃ vīraṃ
gāthāhi isisattamaṃ,
Ṭhānāso me tadā
tuṭṭho jino agge ṭhapesi maṃ.
6159. Paṭibhānena cittena aññe
samatimaññahaṃ,
Pesale tena saṃviggo arahattamapāpuṇiṃ.
6160. Paṭibhānavataṃ aggo
añño koci na vijjati,
Yathāyaṃ bhikkhu vaṅgīso
evaṃ dhāretha bhikkhavo.
6161. Satasahasse kataṃ kammaṃ phalaṃ
dassesi me idha,
Sumutto saravegova kilese jhāpayiṃ
ahaṃ1.
6162. Kilesā jhāpitā mayhaṃ
bhavā sabbe samūhatā,
Nāgo’va bandhanaṃ chetvā
viharāmi anāsavo.
6163. Svāgataṃ vata me āsi
buddhaseṭṭhassa santike,
Tisso vijjā anuppattā kataṃ
buddhassa sāsanaṃ.
6164. Paṭisambhidā catasso ca
vimokkhā pi ca aṭṭhime,
Chaḷabhiññā sacchikatā
kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā vaṅgīso thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Vaṅgīsattherassa apadānaṃ catutthaṃ.
545. Nandakattherāpadānaṃ
6165. Padumuttaro [PTS Page 499] [\q 499/]
nāma jino sabbadhammesu cakkhumā,
Ito satasahassamhi kappe uppajji nāyako.
6166. Hitāya sabbasattānaṃ
sukhāya vadataṃ varo,
Atthāya purisājañño
paṭipanno sadevake.
6167. Yasaggappatto sirimā kittivaṇṇabhato2
jino,
Pūjito sabbalokassa disāsabbāsu
vissuto.
6168. Uttiṇṇavicikiccho so vītivattakathaṃkatho,
Paripuṇṇamanasaṃkappo patto
sambodhimuttamaṃ.
1. Jhāpayiṃ mama, sīmu.
2. Kittivaṇṇabhaṭo, syā.
[BJT Page 372] [\x 372/]
6169. Anuppannassa maggassa uppādetā
naruttamo,
Anakkhātañca akkhāsi asañjātaṃ
ca sañjanī.
6170. Maggaññū so maggavidū1
maggakkhāyī nārāsabho,
Maggassa kusalo satthā sārathīnaṃ
varuttamo.
6171. Tadā mahākāruṇiko
dhammaṃ deseti2 nāyako,
Nimugge mohapaṅkamhi3 samuddharati pāṇito4.
6172. Bhikkhūnīnaṃ ovadane
sāvakaṃ seṭṭhasammataṃ,
Vaṇṇayaṃ etadaggamhi paññāpesi
mahāmuni.
6173. Taṃ sutvāhaṃ pamudito
nimantetvā tathāgataṃ,
Bhojayitvā sasaṅghaṃ taṃ
patthayiṃ ṭhānamuttamaṃ.
6174. Tadā pamudito nātho maṃ
avoca mahāisi,
Sukhī bhavassu dighāyu5 lacchase
taṃ manorathaṃ.
6175. Satasahasse ito kappe okkākakulasambhavo,
Gotamo nāma nāmena satthā
loke bhavissati.
6176. Tassa dhammesu dāyādo oraso
dhammanimmito,
Nandako nāma nāmena hessati satthusāvako.
6177. Tena kammena sukatena cetanāpaṇidhīhi
ca,
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ
tāvatiṃsupago ahaṃ.
6178. Pacchime ca bhave’dāni jāto
seṭṭhikule ahaṃ,
Sāvatthiyaṃ puravare6 iddhe phīte
mahaddhane.
6179. Purappavese sugataṃ disvā
vimhitamānaso,
Jetārāmapaṭiggāhe
pabbajiṃ anagāriyaṃ.
6180. Na [PTS Page 500] [\q 500/]
cireneva kālena arahattamapāpuṇiṃ,
Tatohi tiṇṇasaṃsāro
sāsito sabbadassitā.
1. Maggaññūmaggavidu ca,
machasaṃ.
2. Desesī, machasaṃ.
3. Kāmapaṅkamhi, machasaṃ.
4. Pāṇine, machasaṃ.
5. Dighāvu, machasaṃ.
6. Pure vare, machasaṃ.
[BJT Page 374] [\x 374/]
6181. Bhikkhūnīnaṃ dhammakathaṃ
paṭipucchā kariṃ ahaṃ,
Sāsitā tā mayā
sabbā abhaviṃsu anāsavā.
6182. Satāni pañcanūnāni
tadā tuṭṭho mahāhito,
Bhikkhunīnaṃ ovadataṃ aggaṭṭhāne
ṭhapesi maṃ.
6183. Satasahasse kataṃ kammaṃ phalaṃ
dassesi me idha,
Sumutto saravegova kilese jhāpayiṃ
ahaṃ.
6184. Kilesā jhāpitā mayhaṃ
bhavā sabbe samūhatā,
Nāgo’va bandhanaṃ chetvā
viharāmi anāsavo.
6195. Svāgataṃ vata me āsi
buddhaseṭṭhassa santike,
Tisso vijjā anuppattā kataṃ
buddhassa sāsanaṃ.
6186. Paṭisambhidā catasso ca
vimokkhā pi ca aṭṭhime,
Chaḷabhiññā sacchikatā
kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā nandako thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Nandakattherassa apadānaṃ pañcamaṃ.
546. Kāḷudāyittherāpadānaṃ
6187. Padumuttaro nāma jino sabbadhammesu
cakkhumā,
Ito satasahassamhi kappe uppajji nāyako.
6188. Nāyakānaṃ varo satthā
guṇāguṇavidu jino,
Kataññu katavedi ca titthe yojeti
pāṇino2
6189. Sabbaññutena ñāṇena
tulayitvā dayāsayo,
Deseti pavaraṃ dhammaṃ anantaguṇasañcayo.
6190. Sa kadāci mahāvīro
anantajanasaṃsadi3,
Deseti madhuraṃ dhammaṃ catusaccupasaṃhitaṃ.
6191. Sutvāna taṃ dhammavaraṃ
ādimajjhantasobhanaṃ,
Pāṇasatasahassānaṃ
dhammābhisamayo ahu.
1. Jhāpayiṃ mama, sīmu.
2. Pāṇine, machasaṃ
3. Anantajinasaṃsari, machasaṃ. Anantajanasaṃsudhi,
syā. Anantajanataṃsari, [PTS.]
[BJT Page 376] [\x 376/]
6192. Ninnāditā tadā bhūmi
gajjiṃsu ca payodharā,
Sādhukāraṃ pavattesuṃ1
devabrahmanarāsurā.
6193. Aho kāruṇiko satthā
aho saddhammadesanā,
Aho bhavasamuddamhi nimugge uddharī
jino.
6194. Evaṃ pavedajātesu2 satarāmarabrahmasu,
Kulappasādakānaggaṃ sāvakaṃ
vaṇṇayī jino.
6195. Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ
jātomaccakule ahuṃ,
Pasādiko dassanīyo pahūtadhanadhaññavā.
6196. Haṃsārāma [PTS Page
501] [\q 501/] mupeccāhaṃ vanditvā
taṃ tathāgataṃ,
Suṇitvā madhuraṃ dhammaṃ
kāraṃ katvā ca tādino.
6197. Nipacca pādamūlehaṃ
imaṃ vacanamabraviṃ,
Kulappasādakānaggo yo tayā
santhūto3 mune.
6198. Tādiso hemahaṃ vīra4
buddhaseṭṭhassa sāsane,
Tadā mahākāruṇiko
siñcanto’vāmatena maṃ. -
6199. Āha maṃ putta uttiṭṭha
lacchase taṃ manorathaṃ,
Kathaṃ nāma jine kāraṃ
katvāna viphalo siyā.
6200. Satasahasse ito kappe okkākakulasambhavo,
Gotamo nāma nāmena satthā
loke bhavissati.
6201. Tassa dhammesu dāyādo oraso
dhammanimmito,
Udāyi nāma nāmena hessati
satthū sāvako.
6202. Taṃ sutvā mudito hutvā
yāvajīvaṃ tadā jinaṃ,
Mettacitto paricariṃ paccayehi vināyakaṃ.
6203. Tena kammavipākena cetanāpaṇidhīhi
ca,
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ
tāvatiṃsamagacchahaṃ.
6204. Pacchime ca bhave’dāni ramme kāpilavatthave,
Jāto mahāmaccakule suddhodanamahīpate.
6205. Yadā ajāyi siddhattho ramme
lumbinikānate,
Hitāya sabbalokassa sukhāya ca
narāsabho.
1. Pavantiṃsu, machasaṃ.
2. Saṃvegajātesu, sīmu.
3. Yo tava sāsane, syā.
4. Tādisohaṃ mahāvīra,
syā.
[BJT Page 378] [\x 378/]
6206. Tadaheva ahaṃ jāto saha teneva
vaḍḍhito,
Piyo sahāyo dayito viyatto tītikovido.
6207. Ekūnatiṃso vayasā nikkhanto
pabbajittha so, 1
Chabbassaṃ vītināmetvā
buddho āsi vināyako.
6208. Jetvā sasenakaṃ māraṃ
khepayitvā āsave,
Bhavaṇṇavaṃ taritvāna
āsi buddho sadevake. 2
6209. Isivhayaṃ gamitvāna3 vinetvā
pañcavaggiye,
Tato vinesi bhagavā gantvā gantvā
tahiṃ tahiṃ.
6210. Veneyye vinayanto so saṃgaṇahanto
sadevakaṃ,
Upecca māgadhagiriṃ4 viharittha
tadā jino.
6211. Tadā [PTS Page 502] [\q 502/]
suddhodanenāhaṃ bhūmipālena pesito,
Gantvā disvā dasabalaṃ pabbajitvā’rahā
ahuṃ.
6212. Tadā mahesiṃ yācitvā
pāpayiṃ kapilavhayaṃ,
Tato purāhaṃ gantvāna pasādesiṃ
mahākulaṃ.
6213. Jino tasmiṃ guṇe tuṭṭho
maṃ mahāparisāya so, 5
Kulappasādakānaggaṃ paññāpesi
vināyako.
6214. Kilesā jhāpitā mayhaṃ
bhavā sabbe samūhatā,
Nāgo’va bandhanaṃ chetvā
viharāmi anāsavo.
6215. Svāgataṃ vata me āsi
buddhaseṭṭhassa santike,
Tisso vijjā anuppattā kataṃ
buddhassa sāsanaṃ.
6216. Paṭisambhidā catasso ca
vimokkhā pi ca aṭṭhime,
Chaḷabhiññā sacchikatā
kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā kāḷudāyi thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Kāḷudāyittherassa apadānaṃ chaṭṭhaṃ.
547. Abhayattherāpadānaṃ
6217. Padumuttaro nāma jino sabbadhammesu
cakkhumā,
Ito satasamassamhi kappe uppajji nāyako.
6218. Saraṇagamane kañci6 niveseti
tathāgato,
Kañci sīle niveseti dasakammapathuttame.
1. Nikkhamitvā agārato, machasaṃ.
2. Buddho āsi sadevake, machasaṃ.
3. Isivhayaṃ pattaṃ gantvā, syā.
4. Magadhe giriṃ, machasaṃ. Maṅgalāgiriṃ.
[PTS.]
5. Mamāha purisāsabho syā.
[PTS.]
6. Kiñci, machasaṃ.
[BJT Page 380] [\x 380/]
6219. Deti kassavi so vīro sāmaññaphalamuttamaṃ,
Samāpatti tathā aṭṭha
tisso vijjā pavecchati. 1
6220. Chaḷabhiññāsu
yojeti kañci sattaṃ naruttamo,
Deti kassaci so nātho catasso paṭisambhidā.
6221. Bodhaneyyaṃ pajaṃ disvā
asaṅkheyye pi yojane, 2
Khaṇena upagantvāna vineti narasārathi.
6222. Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ
ahosiṃ brāhmaṇatrajo,
Pāragu sabbavedānaṃ veyyākaraṇasammato.
6223. Niruttiyā ca kusalo nighaṇṭumhi
visārado,
Padako keṭubhavidu chandovicitikovido.
6224. Jaṅghāvihāraṃ
vivaraṃ haṃsārāmamupeccahaṃ,
Addasaṃ vadataṃ seṭṭhaṃ3
mahājanapurakkhataṃ.
6225. Desentaṃ virajaṃ dhammaṃ
paccanīkamatī ahaṃ,
Upetvā tassa vākyāti sutvāna
vimalānahaṃ. 4
6226. Vyāhaṭaṃ5 [PTS Page
503] [\q 503/] punaruttaṃ vā
apatthaṃ vā niratthakaṃ,
Nāddasaṃ tassa munito tato pabbajito
ahaṃ.
6227. Na cireneva kālena sabbasatthavisārado,
Nipuṇo buddhavacane ahosiṃ gaṇisammato.
6228. Tadā catasso gāthāyo
ganthayitvā suvyañjanā,
Santhavitvā tilokaggaṃ desayissaṃ
dine dine.
6229. Virattoyiṃ mahāvīra
saṃsāre sabhaye vasaṃ,
Karuṇāya na nibbāyi tato
kāruṇiko muni.
6230. Puthujjanova yo santo na kilesavaso ahu,
Sampajāno satiyutto tasmā eso
acintiyo.
1. Pavacchati, machasaṃ.
2. Asaṅkheyyampiyojanaṃ, machasaṃ.
3. Varadaṃ seṭṭhaṃ,
machasaṃ. Pavaraṃ seṭṭhaṃ, syā.
4. Vākyānaṃ, machasaṃ.
5. Vyāhataṃ, machasaṃ.
[BJT Page 382] [\x 382/]
6231. Dubbalāni kilesāni yassāsayagatānime,
Ñāṇaggiparidaḍḍhāni
na khīyiṃsu tadabbhutaṃ1.
6232. Yo sabbalokassa garu loko yassa tathā
garu,
Tthāpi lokācariyo loko tassānuvattako.
6233. Evamādīhi sambuddhaṃ
kittayaṃ dhammadesanaṃ,
Yāvajīvaṃ karitvāna
gato saggaṃ tato cuto.
6234. Evamādīhi sambuddhaṃ
kittayaṃ dhammadesanaṃ,
Yāvajīvaṃ karitvāna
gato saggaṃ tato cuto.
6234. Satasahasse ito kappe yaṃ buddhambhikittayiṃ,
Duggatiṃ nābhijānāmi
kittanāya idaṃ phalaṃ.
6235. Devaloke mahārajjaṃ rajjā
pādesikaṃ ca yaṃ, 2
Cakkavattimahārajjaṃ bahuso’nubhaviṃ
ahaṃ.
6236. Duve bhave pajāyāmi devatte
atha mānuse,
Aññaṃ gatiṃ na jānāmi
kittanāya idaṃ phalaṃ.
6237. Duve kule pajāyāmi khattiye
atha brāhmaṇe,
Nīce kule na jāyāmi kittanāya
idaṃ phalaṃ.
6238. Pacchime ca bhave’ dāni giribbajapuruttame,
Raññohaṃ bimbisārassa
putto nāmena cābhayo.
6239. Pāpamittavasaṃ gantvā
nigaṇṭhena vimohito,
Pesito nātaputtena3 buddhaseṭṭhaṃ
upeccahaṃ.
6240. Puccitvā [PTS Page 504] [\q 504/]
nipuṇaṃ pañhaṃ sutvā vyākaraṇuttamaṃ,
Pabbajitvāna naciraṃ arahattamapāpuṇiṃ.
6241. Kittayitvā jinavaraṃ kittito
bhomi sabbadā,
Sugandhadehavadano āsiṃ sukhasamappito.
6242. Tikkha hāsu lahupañño4
mahāpañño tathevahaṃ,
Vicittapaṭibhāno ca tassa kammassa
vāhasā.
6243. Abhitthavitvā padumuttarābyaṃ4
Pasannacitto asamaṃ sayambhuṃ,
Na gacchi kappāni apāyabhūmiṃ
Sataṃ sahassāni phalena tassa.
6244. Kilesā jhāpitā mayhaṃ
bhavā sabbe samūhatā,
Nāgo’va bandhanaṃ chetvā
viharāmi anāsavo.
1. Tambabhūtaṃ, machasaṃ.
2. Pādesiṃ kañcanagghiyaṃ,
machasaṃ. 3. Nāṭaputtena, sīmu.
4. Tikkhabhāsalahupaññā,
machasaṃ.
5. Padumuttarāhaṃ, machasaṃ.
[BJT Page 384] [\x 384/]
6245. Svāgataṃ vata me āsi
buddhaseṭṭhassa santike,
Tisso vijjā anuppattā kataṃ
buddhassa sāsanaṃ.
6246. Paṭisambhidā catasso ca
vimokkhā pi ca aṭṭhime,
Chaḷabhiññā sacchikatā
kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā abhayatthero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Abhayattherassa apadānaṃ sattamaṃ.
548. Lomasakaṅgiyattherāpadānaṃ
6247. Imamhi bhaddake kappe brahmabandhu mahāyaso,
Kassapo nāma nāmena1 uppajji
vadanaṃ varo.
6248. Tadāhaṃ candano ceva pabbajitvāna
sāsane,
Āpāṇakoṭikaṃ
dhammaṃ pūrayitvāna sāsane-
6249. Tato cutā santusitaṃ upapannā ubho mayaṃ. Tattha dibbehi naccehi gītehi vāditehi ca-
6250. Rūpādidasahaṅgehi abhibhotvāna
sesake,
Yāvatāyuṃ vasitvāna
anubhotvā mahāsukhaṃ-
6251. Tato cavitvā tidasaṃ candano
upapajjatha,
Ahaṃ kapilavatthusmiṃ ahosiṃ2
sākiyatrajo.
6252. Yadā udāyitherena ajjhiṭṭho
lokanāyako,
Anukampiya sakyānaṃ upesi kapilavhayaṃ.
6253. Tadātimānino sakyā
na buddhassa guṇaññuno,
Panamanti na sambuddhaṃ jātitthaddhā
anādarā.
6254. Tesaṃ [PTS Page 505] [\q 505/]
saṅkappamaññāya ākāse caṅkamī
jino,
Pajjunno viya vassittha pajjalittha yathā
sīkhi.
6255. Dassetvā rūpamatulaṃ
puna antaradhāyatha,
Ekopi hutvā bahudhā ahosi punarekako.
6256. Andhakāraṃ pakāsaṃ
ca dassayitvā anekadhā,
Pāṭihīraṃ3 karitvāna
vinayī ñātake muni.
1. Gottena, machasaṃ.
2. Ajāyiṃ, machasaṃ.
3. Pāṭiheraṃ, machasaṃ.
[BJT Page 386] [\x 386/]
6257. Cātuddīpo mahāmegho
tāvade sampavassatha, 1
Tadā hi jātakaṃ buddho vessantaramadesayi.
6258. Tadā te khattiyā sabbe tihantvā
jātijaṃ madaṃ,
Upesuṃ saraṇaṃ buddhaṃ
- āha suddhodano tadā:
6259. Idaṃ tatiyaṃ tava bhūripañña
Pādāni vandāmi samantacakkhu,
Yadā’bhijāno paṭhaviṃ2
pakampayi
Yadā ca taṃ tajjahi jambuchāyā.
6260. Tadā buddhānubhāvaṃ
taṃ disvā vimhitamānaso,
Pabbajitvāna tattheva nivasiṃ mātupūjako.
6261. Candano devaputto maṃ upagantvāna’pucchatha,
Bhaddekarattassa tadā saṃkhepavitthāranayaṃ3.
6262. Coditohaṃ tadā tena upecca
naranāyakaṃ,
Bhaddekarattaṃ sutvāna saṃviggo
vanamāmako.
6263. Tadā mātaramāpucchiṃ4
vane vacchāmi ekako,
Sukhumāloti me mātā vārayi
taṃ tadā’vacaṃ:
6264. Dabbaṃ kusaṃ5 poṭakilaṃ
usīraṃ muñjababbajaṃ6,
Urasā panudissāmi vivekamanubrūhayaṃ.
6265. Tadā vanaṃ paviṭṭhohaṃ
saritvā jinasāsanaṃ,
Bhaddekarattaovādaṃ arahattamapāpuṇiṃ.
6266. Atitaṃ [PTS Page 506] [\q 506/]
nanvāgameyya nappaṭikaṃkhe anāgataṃ,
Yadititaṃ pahīnaṃ taṃ
appattañca anāgataṃ.
6267. Paccuppannañca yo dhammaṃ
tattha tattha vipassati,
Asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ
taṃ vidvā anubrūhaye.
1. Tāvadeva pavassatha, machasaṃ.
2. Pathavī, machasaṃ.
3. Saṅkhepavitthāraṃ nayaṃ,
machasaṃ.
4. Tadāmātaramapucchiṃ,
machasaṃ.
5. Te, machasaṃ.
6. Muñjapabbajaṃ, machasaṃ.
[BJT Page 388] [\x 388/]
6268. Ajjeva kiccaṃ ātappaṃ
ko jaññā maraṇaṃ suve,
Na hi no saṃgaraṃ tena mahāsenena
maccunā.
6269. Evaṃ viharamātāpī1
ahorattamatanditaṃ,
Taṃ ve bhaddekarattoti santo ācikkhate
muni.
6270. Kilesā jhāpitā mayhaṃ
bhavā sabbe samūhatā,
Nāgo’va bandhanaṃ chetvā
viharāmi anāsavo.
6271. Svāgataṃ vata me āsi
buddhaseṭṭhassa santike,
Tisso vijjā anuppattā kataṃ
buddhassa sāsanaṃ.
6272. Paṭisambhidā catasso ca
vimokkhā pi ca aṭṭhime,
Chaḷabhiññā sacchikatā
kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā lomasakaṅgiyo2 thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Lomasakaṅgiyattherassa apadānaṃ aṭṭhamaṃ.
549. Vanavacchattherāpadānaṃ
6273. Imamhi bhaddake kappe brahmabandhu mahāyaso,
Kassapo nāma nāmena3 uppajji
vadataṃvaro.
6274. Tadāhaṃ pabbajitvāna
tassa buddhassa sāsane,
Yāvajīvaṃ caritvāna
brahmacariyaṃ tato cuto.
6275. Tena kammena sukatena cetanāpaṇidhīhi
ca,
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ
tāvatiṃsamagacchahaṃ.
6276. Tato cuto araññamhi kapoto
āsahaṃ tahiṃ,
Vasate guṇasampanno bhikkhu jhānarato
sadā -
6277. Mettacitto kāruṇiko sadā
pamuditānano,
Upekkhako mahāvīro appamaññāsu
kovido.
6278. Vinīvaraṇasaṅkappe
sabbasattahitāsaye,
Vissattho4 nacirenāsiṃ tasmiṃ
sugatasāvake.
6279. Upecca [PTS Page 507] [\q 507/]
pādamūlamhi nisinnassa tadā sa me, 5
Kadāci āmisaṃ deti dhammaṃ
deseti cekadā
1. Vihāriṃ ātāpiṃ,
machasaṃ.
2. Lomasaṃkhiyo, syā.
3. Gottena, machasaṃ.
4. Visaṭṭho, machasaṃ.
5. Tadāssame, machasaṃ.
[BJT Page 390] [\x 390/]
6280. Tadā vipulapemeta upāsitvā
jinatrajaṃ,
Tato cuto gato saggaṃ pavāsā1
sagharaṃ yathā.
6281. Saggā cuto manussesu nibbatto puññakammunā,
Agāraṃ chaḍḍayitvāna
pabbajiṃ lahuso ahaṃ.
6282. Samaṇo tāpaso vippo paribbājo
tathevahaṃ,
Hutvā vāsiṃ araññamhi
anekasataso ahaṃ.
6283. Pacchime ca bhade dāni ramme kāpilavatthave2,
Vacchagotto dvijo3 tassa jāyāya
ahamokkamiṃ.
6284. Mātu me dohaḷo āsi
tirokucchigatassa me,
Jāyamānasamīpamhi vanavāsāya
nicchayo.
6285. Tato me ajanī mātā
ramanīye vanantare,
Gabbhato nikkhamantaṃ maṃ kāsāyena
paṭiggahuṃ.
6286. Tato kumāro siddhattho jāto
sakyakuladdhajo,
Tassa mitto piyo āsiṃ saṃvissattho
sumāniyo.
6287. Sattasāre’hi nikkhante ohāya
vipulaṃ yasaṃ,
Ahampi pabbajitvāna himavantamupāgamiṃ.
6288. Vanālayaṃ bhāvanīyaṃ
kassapaṃ dhūtavādakaṃ4,
Disvā sutvā jinuppādaṃ
upesiṃ narasārathiṃ.
6289. So me dhammamadesesi sabbatthaṃ sampakāsayaṃ,
Tatohaṃ pabbajitvāna vanameva punāgamiṃ5.
6290. Tatthāppamatto6 viharaṃ chalabhiññā
aphassayiṃ7,
Aho suladdhalābhomhi sumittenānukampito.
6291. Kilesā jhāpitā mayhaṃ
bhavā sabbe samūhatā,
Nāgo’va bandhanaṃ chetvā
viharāmi anāsavo.
6292. Svāgataṃ vata me āsi
buddhaseṭṭhassa santike,
Tisso vijjā anuppattā kataṃ
buddhassa sāsanaṃ.
6293. Paṭisambhidā catasso ca
vimokkhā pi ca aṭṭhime,
Chaḷabhiññā sacchikatā
kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā vanavaccho thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Vanavacchattherassa apadānaṃ navamaṃ.
1. Pavāso, machasaṃ.
2. Kapilavatthave, machasaṃ. 3. Dijo,
machasaṃ.
4. Dhūtavādikaṃ, machasaṃ.
5. Pūnāgamaṃ, machasaṃ.
6. Tatthappamatto, sīmu.
7. Apassayiṃ, syā.
[BJT Page 392] [\x 392/]
550. Cūḷasugandhattherāpadānaṃ
6294. Imamhi [PTS Page 508] [\q 508/]
bhaddake kappe brahmabandhu mahāyaso,
Kassapo nāma nāmena1 uppajji
vadataṃ varo.
6295. Anuvyañjanasampanno battiṃsavaralakkhaṇo2,
Byāmappabhāparivuto raṃsijālasamotthato3.
6296. Assāsetā yathā cando
suriyova pabhaṅkaro,
Nibbāpetā yathā megho
sāgarova guṇākaro.
6297. Dharaṇiriva sīlena himavāva
samādhinā,
Ākāso viya paññāya
asaṅgo anilo yathā.
6298. Tadāhaṃ bārāṇasiyaṃ
upapanno mahākule,
Pahūtadhanadhaññasmiṃ
nānāratanasañcaye.
6299. Mahatā parivārena nisinnaṃ
lokanāyakaṃ,
Upecca dhammamassosiṃ amataṃva manoharaṃ.
6300. Khattiṃsalakkhaṇadharo4 sanakkhattova
candimā,
Anuvyañjanasampanno sālarājāva
phullito.
6301. Raṃsijālaparikkhitto dittova
kanakācalo,
Byāmappabhāparivuto sarasmīva
divākaro.
6302. Soṇṇānano jinavaro
samaṇīva5 siluccayo,
Karuṇāpuṇṇahadayo
guṇena viya sāgaro.
6303. Lokavissutakitti ca sinerūva naguttamo,
Yasasā vitthato vīro ākāsasadiso
muni.
6304. Asaṅgacitto sabbattha anilo viya
nāyako,
Patiṭṭhā sabbabhūtānaṃ
mahīva muni sattamo.
6305. Anupalitto lokena toyena padumaṃ
yathā,
Kuvādagacchadahano aggikkhandhova sobhati6.
6306. Agado viya sabbattha kilesavisanāsako,
Gandhamādanaselova guṇagandhavibhusito.
6307. Guṇānaṃ ākaro
vīro ratanānaṃva sāgaro,
Sindhūva vanarājinaṃ kilesamalahārako.
1. Gottena, machasaṃ.
2. Bāttiṃsavaralakkhaṇo,
machasaṃ.
3. Samotthaṭo, machasaṃ.
4. Davattiṃsalakkhaṇadharo, machasaṃ.
5. Ramaṇīva, syā.
6. Sobhasi, machasaṃ. Sovasi, syā.
[BJT Page 394] [\x 394/]
6308. Vijayīva [PTS Page 509] [\q 509/]
mahāyodho mārasenappamaddano1,
Cakkavattīva so rājā bojjhaṅgaratanissaro.
6309. Mahābhisakkasaṅkāso
dosavyādhitikicchako,
Sallakatto yathā seṭṭho2
diṭṭhigaṇḍaviphālako.
6310. So tadā lokapajjoto sanarāmarasakkato,
Parisāsu narādicco dhammaṃ
desayate jino.
6311. Dānaṃ datvā mahābhogo
sīlena sugatūpago,
Bhāvanāya ca nibbāti iccevamanusāsatha.
6312. Desanaṃ taṃ mahassādaṃ
ādimajjhantasobhanaṃ,
Suṇanti parisā sabbā amataṃva
mahārasaṃ.
6313. Sutvā sumadhuraṃ dhammaṃ
pasanno jinasāsane,
Sugataṃ saraṇaṃ gantvā
yāvajīvaṃ namassahaṃ.
6314. Munino gandhakuṭiyā opuñchesiṃ3
tadā mahiṃ,
Catujjātena gandhena māse aṭṭhadinesvahaṃ.
6315. Paṇidhāya sugandhattaṃ
sarīrassa dugandhino4,
Tadā jino viyākāsi sugandhatanulābhitaṃ.
6316. Yo yaṃ gandhakuṭibhūmiṃ
gandhenopuñchate’sakiṃ,
Tena kammavipākena upapanno tahiṃ
tahiṃ.
6317. Sugandhadeho sabbattha bhavissati ayaṃ
naro,
Guṇakandhayuto5 hutvā nibbāyissatanāsavo.
6318. Tena kammena sukatena cetanāpaṇidhīhi
ca,
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ
tāvatiṃsamagacchahaṃ.
6319. Pacchime ca bhave dāni jāto
vippakule ahaṃ,
Gabbhe me vasato mātā dehenāsi
sugandhikā6.
6320. Yadā ca mātukucchimhā
nikkhamāmi tadā purī7,
Sāvatthi sabbagandhehi vāsitā
viya vāyatha.
6321. Pupphavassaṃ ca surabhi dibbagandhamanoramaṃ,
Dhūpāni ca mahagghāni upavāyiṃsu
tāvade.
6322. Devā [PTS Page 510] [\q 510/]
ca sabbagandhehi dhūpapupphehi taṃ gharaṃ,
Vāsayiṃsu sugandhena yasmiṃ
jāto ahaṃ ghare.
1. Mārasenāvamaddano, machasaṃ.
2. Vejjo, machasaṃ.
3. Ubbaṭṭesiṃ, syā.
4. Sarīravissagandhino, machasaṃ. Vigandhino, sīmu.
5. Guṇagandhayutto, machasaṃ.
6. Sugandhitā, machasaṃ.
7. Puraṃ, machasaṃ.
[BJT Page 396] [\x 396/]
6323. Yadā ca taruṇo bhaddo paṭhame
yobbane ṭhito,
Tadā selaṃ1 saparisaṃ vinetvā
narasārathi-
6324. Tehi sabbehi sahito2 sāvatthipuramāgato,
Tadā buddhānubhāvaṃ
taṃ disvā pabbajito ahaṃ.
6325. Sīlaṃ samādhiṃ
paññañca3 vimuttiñca anuttaraṃ,
Bhāvetvā caturo dhamme pāpuṇiṃ
āsavakkhayaṃ.
6326. Yadā pabbajito cāhaṃ
yadā ca arahā ahuṃ,
Nibbāyissaṃ yadā cāhaṃ
gandhavasso tadā ahu.
6327. Sarīragandho ca sadā’tiseti
me
Mahārahaṃ candanavampakuppalaṃ,
Tatheva gandhe itare ca sabbaso
Pasayha vāyāmi gato tahiṃ4
tahiṃ.
6328. Kilesā jhāpitā mayhaṃ
bhavā sabbe samūhatā,
Nāgo’va bandhanaṃ chetvā
viharāmi anāsavo.
6329. Svāgataṃ vata me āsi
buddhaseṭṭhassa santike,
Tisso vijjā anuppattā kataṃ
buddhassa sāsanaṃ.
6330. Paṭisambhidā catasso ca
vimokkhā pi ca aṭṭhime,
Chaḷabhiññā sacchikatā
kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā cūḷasugandho thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Cūḷasugandhattherassa apadānaṃ dasamaṃ.
Bhaddiyavaggo pañcapaññāsamo.
Uddānaṃ: -
Bhaddiyo revato thero mahālābhi
ca sīvalī
Vaṅgiso nandako ceva kāḷudāyi
tathābhayo
Lomaso vanavaccho ca sugandho dasamo kato5.
Tīṇi gāthāsanā
tattha soḷasa6 ca taduttariṃ.
Atha vagguddānaṃ: -
Kaṇikāravhayo vaggo phalado tiṇadāyako,
Kaccāno bhaddiyo vaggo gāthāyo
gaṇitā cimā.
Navagāthā [PTS Page 511] [\q
511/] satānīha caturāsīti
eva ca.
Sapaññāsā pañcasatā7
apadānā pakāsitā.
Saha uddānagāthāhi chasahassani
hontimā,
Dve satāni ca gāthānaṃ
aṭṭhārasa taduttariṃ.
1. Sesaṃ, syā.
2. Parivuto, machasaṃ.
3. Sīlaṃsamādhipaññañca,
machasaṃ.
4. Yahiṃ, syā.
5. Sugandho cevadasamo, machasaṃ.
6. Soḷasāca taduttari, machasaṃ.
7. Sapaññāsaṃ pañcasataṃ,
machasaṃ.