[CPD Classification 2.5.14]
[PTS Vol Bu - ] [\z Bv /] [\f I /]
[BJT Vol Bu - ] [\z Bv /] [\w I /]
[BJT Page 76] [\x 76/]
[PTS Page 023] [\q 23/]
Suttantapiṭake khuddakanikāye
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
4. Sumana buddhavaṃso
1. Maṅgalassa aparena sumano nāma
nāyako
Sabbadhammehi asamo sabbasattāna’ muttamo.
2. So’pi tadā amatabheriṃ1 ahanī
2 mekhale pure,
Dhammasaṅkhasamāyuttaṃ navaṅgaṃ
jinasāsanaṃ.
3. Nijjinitvā3 kilese so4 patvā
sambodhi’muttamaṃ
Māpesi nagaraṃ satthā5 saddhammapuravaruttamaṃ.
6
4. Nirantaraṃ akuṭilaṃ ujuṃ7 vipula vitthataṃ māpesi so mahāvīthiṃ satipaṭṭhānavaruttamaṃ.
5. Phale cattāri sāmaññe
catasso paṭisambhidā
Chaḷabhiññāṭṭha
samāpatti pasāresi tattha vīthiyaṃ.
6. Ye appamattā akhilā hiri viriyehu’pāgatā
Te te ime guṇavare ādiyanti yathā
sukhaṃ.
7. Evametena yogena uddharanto mahājanaṃ
Bodhesi paṭhamaṃ satthā
koṭisatasahassiyo.
8. Yamhi kāle mahāvīro
ovadi 8 titthiye gaṇe
Koṭi sahassābhisamiṃsu 9
dutiye dhammadesane.
9. Yadā devā manussā ca
samaggā ekamānasā
Nirodha pañhaṃ pucchiṃsu saṃsayañcā’pi
mānasaṃ. 10
10. Tadā’pi dhammadesane11 nirodha paridīpane12
Navuti koṭi sahassānaṃ tatiyā’bhisamayo13
ahu.
1. Tadāamatabheriṃ so-machasaṃ
2. Āhani-machasaṃ āhari manupa, 3. Nijinitvā-manupa,
Vicinitvā-sīmu, jinitvāna-[PTS.
4.] Kilesehi-pu. 5. Tattha-sīmu.
6. Dhammapuravaruttame-sīmu. 7. Uca-manupa,
ma, [PTS] 8. Ovadati-sīmu.
9. Koṭisatasahassānaṃ abhisamiṃsu-manupa.
10. Mānaso-mavi. 11. Dhammaṃ desento-mavi. 12. Paridīpanaṃ-mavi.
13. Dhammābhisamayo-mavi
[BJT Page 78] [\x 78/]
11. Sannipātā tayo āsuṃ
sumanassa mahesino
Khīṇāsavānaṃ
vimalānaṃ santa cittāna tādinaṃ.
[PTS Page 024] [\q 24/]
12. Vassaṃ vutthassa bhagavato abhighuṭṭhe1
pavāraṇe
Koṭisatasahassehi pavāresi tathāgato.
13. Tato paraṃ sannipāte vimale
kañcana pabbate
Navutikoṭisahassānaṃ dutiyo
āsi samāgamo.
14. Yadā sakko devarājā
buddhadassanu’pāgami
Asītikoṭisahassānaṃ
tatiyo āsi samāgamo.
15. Ahaṃ tena samayena nāgarājā
mahiddhiko
Atulo nāma nāmena ussannakusalasañcayo.
2
16. Tadā’haṃ nāgabhavanā
nikkhamitvā sa ñātihi
Nāgānaṃ dibbaturiyehi sasaṅghaṃ
jinamupaṭṭhahiṃ.
17. Koṭi sata sahassānaṃ
annapānena tappayiṃ3
Paccekaṃ4 dussayugaṃ datvā
saraṇaṃ taṃ upāgamiṃ.
18. Sopi maṃ buddho vyākāsi
sumano loka nāyako
Aparimeyye ito kappe ayaṃ buddho bhavissati.
19. Ahu kapilavhayā rammā nikkhamitvā
tathāgato
Padhānaṃ padahitvāna katvā
dukkarakārikaṃ.
20. Ajapālarukkhamūlasmiṃ
nisīditvā tathāgato
Tattha pāyāsamaggayha nerañjara
mupehiti.
21. Nerañjarāya tīramhi
pāyāsaṃ ādāya so jino
Paṭiyattavaramaggena bodhimūlamhi
ehiti.
22. Tato padakkhiṇaṃ katvā
bodhimaṇḍaṃ anuttaro
Assattha rukkhamūlamhi bujjhissati mahāyaso.
1. Abhisaṃghuṭṭhe-sya. 2.
Ussannakusalapaccayo-sīmu. 3. Tappayi-dhasu, v…mu.
4. Sacceka-mua, [PTS] Uppannakusala sañcayo
syā.
[BJT Page 80] [\x 80/]
23. Imassa janitā mātā
māyā nāma bhavissati
Sītā suddhodano nāma ayaṃ
hessati gotamo.
24. Kolito upatisso ca aggāhessanti sāvakā
Ānando nāmu’paṭṭhāko
upaṭṭhissati taṃ jinaṃ.
25. Khemā uppalavaṇṇā
ca aggā hessanti sāvikā
Bodhi tassa bhagavato assattho’ti pavuccati.
26. Citto ca hatthāḷavako aggā
hessantu’paṭṭhakā
Uttarā nandamātā ca aggā
hessantu’paṭṭhikā
Āyu vassa sataṃ tassa gotamassa
yasassino.
27. Idaṃ sutvāna vacanaṃ asamassa
mahesino
Āmoditā naramarū buddha
bījaṅkuro ayaṃ.
28. Ukkuṭṭhi saddaṃ vattenti
apphoṭenti hasanti ca
Katañjalī namassanti dasa sahassī
sadevakā.
29. Yadi’massa loka nāthassa virajjhissāma
sāsanaṃ
Anāgatamhi addhāne hessāma
sammukhā imaṃ.
30. Yathā manussā nadiṃ tarantā
paṭititthaṃ virajjhiya
Heṭṭhā titthe gahetvāna
uttaranti mahānadiṃ.
31. Eva’meva mayaṃ sabbe yadi muñcāmi’maṃ jinaṃ anāgatamhi addhāne hessāma sammukhā imaṃ.
32. Tassā’pi vacanaṃ sutvā
bhīyyo cittaṃ pasādayiṃ
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ
dasapārami pūriyā.
33. Mekhalaṃ nāma1 nagaraṃ
sudatto nāma khattiyo
Sirimā nāma janikā sumanassa
mahesino.
34. Nava vassa sahassāni agāramajjhaso
vasī 2
Cando sucando caṭaṃso ca tayo pāsādamuttamā.
1. Nagaraṃ mekhalaṃ nāma-machasaṃ.
2. Agāraṃ ajjha so vasī-machasaṃ.
[BJT Page 82] [\x 82/]
35. Te saṭṭhisahassāni
1 nāriyo samalaṅkatā,
Vaṭaṃsikā 2 nāma
nārī anupamo nāma atrajo.
36. Nimitte caturo disvā hatthiyānena
nikkhami
Anūnadasamāsāni padhānaṃ
padahī jino.
37. Brahmunā yācito santo sumano
loka nāyako
Vatti cakkaṃ mahāvīro mekhale
puramuttame. 3
38. Saraṇo bhāvitatto ca ahesuṃ
aggasāvakā
Udeno nāmu’paṭṭhāko
sumanassa mahesino.
39. Soṇā ca upasoṇā
ca ahesuṃ aggasāvikā
So’pi buddho amitayaso nāgamūle
abujjhatha.
40. Varuṇo ca saraṇo ca ahesuṃ
aggu’paṭṭhakā
Cālā ca upacālā
ca ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
41. Uccavattanena 4 so buddho navuti hatthasamuggato
Kañcanagghiya saṃkāso dasa
sahassī virocati. 5
42. Navuti vassa sahassāni āyuvijjati
tāvade
Tāvatā tiṭṭhamāno
so tāresi janataṃ bahuṃ.
[PTS Page 025] [\q 25/]
43. Tāraṇīye tārayitvā
bodhanīye ca bodhayī
Parinibbāyi sambuddho uḷurājā’ca
atthamī. 6
44. Te’pi khīṇāsavā
bhikkhu so ca buddho asādiso
Atulaṃ pahaṃ dassayitvā nibbutā
te mahāyasā.
45. Tañca ñāṇaṃ
atuliyaṃ tāni cā’tuliyāni ratanāni
Sabbaṃ samantarahitaṃ nanu rittā
sabbasaṅkhārā.
46. Sumano yasadharo buddho aṅgāramamhi
nibbuto
Tatve’va tassa jinathūpo catuyojana muggato’ti.
Sumana buddhavaṃso catuttho.
1. Tesaṭṭhisata sahassāni-machasaṃ.
2. Vaṭaṃsakī-sīmu,
syā, vaṭaṃsakā-mavi, valaṃ sīki-
[PTS] 3. Puravaruttame-sīmu, mavi,
syā.
4. Uccatarena-sīmu.
5. Virocatha-sīmu.
6. Aṭṭhavī-sīmu.